Malatya'nın şehiriçi ulaşımına fayda sağlayacağı iddiasıyla Malatya Belediyesi tarafından ihalesi yapılan ve trambüs olarak adlandırılan araçların, bu ismi ile Karayolları Trafik Kanunu ve yönetmeliğinde yer almadığı ortaya çıktı. Bu durum araçların trafik tescillerinin neye göre yapılacağı ve sürücülerinin hangi sınıf ehliyete sahip olması gerektiği sorularını da akıllara getirdi. Araçların ihalesi de kanun ve yönetmelikte yer almayan 'trambüs' tanımı ile yapılmıştı.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca, can ve mal güvenliği yönünden; kara yollarında trafik düzeninin sağlanması ve trafik güvenliğini ilgilendiren hususlarda alınacak tedbirlerin yer aldığı yönetmelikte, bisikletten, tramvaya, römorktan çekiciye kadar araçların tanımlarına yer veriliyor. Ancak bu tanımlar arasında Malatya Belediyesi yetkililerinin araçlar için ısrarla kullandığı 'trambüs' ismi yer almıyor. Yönetmelikte 'troleybüs' ifadesine yer verilirken, ihale süreci sonrasında yapımına başlanan ve bir süre sonra Malatya'da kullanılacak olan araçların bu tanıma girdiği anlaşılıyor.
Neden Değişti?
Troleybüs, gücünü genellikle yol boyunca asılı olan bir elektrik hattındaki iki kablodan alan elektrikli otobüs şeklinde tanımlanırken, Malatya için düşünülen araçlarda temelde bu özellikleri taşıyor. Troleybüsler İzmir, İstanbul ve Ankara illerinde yaklaşık yarım asır önce hizmete başlamış ve 1980'li yılların başlarında kullanışlı olmamaları nedeni ile hizmetten kaldırılmıştı.
Malatya Belediye Başkanı Ahmet Çakır ve MOTAŞ Genel Müdürü Hasan Alıcı'nın dahi ilk dönemler troleybüs ifadesini kullandığı araçların zamanla 'trambüs' ismini alması ise Türkiye'nin 3 büyük ilinde kullanılan ve bir daha gündeme alınmayan troleybüslerin, bu ismi ile tepki çekmesinden kaynaklandığı sanılıyor. Çünkü yapımı süren araçların boyutlarında ve günün teknolojisine uygun bazı özelliklerinin dışında troleybüsten hiçbir farkı bulunmuyor. İstanbul, Ankara ve İzmir'de ulaşım yatırımları için daha çok bütçe ayrılmasına rağmen tekrar bu sisteme dönülmemesi de dikkatlerden kaçmıyor.
NELER DENİLMİŞTİ...
Önce Troleybüs Sonra Trambüs!..
Belediye Başkanı Ahmet Çakır, 2012 yılının Temmuz ayında yaptığı açıklamada; "Uzun vadeli, kaliteli, sürdürülebilir, sağlıklı bir ulaşımı sağlamak amacıyla troleybüs sistemi ile ilgili de bir çalışmamız var. Belediye Ulaşım Hizmetleri ve Proje birimlerimiz ile MOTAŞ, troleybüs için birlikte bir hazırlık yapıyorlar. Güzergâh belirlemesi, maliyeti, proje hazırlanması, ön proje çalışmaları şu an devam ediyor. Troleybüs konusunda fizibilite çalışmalarımız devam edecek.” ifadelerini kullanmıştı. Belediye Başkanı Çakır bir süre sonra ise aynı proje ile ilgili yaptığı açıklamada 'troleybüs' yerine 'trambüs' ifadesini kullanarak; " Trambüsün birçok avantajı var. Ben bu sistemin Türkiye’ye belki yabancı ülkelere de örnek olacak bir proje olacağı kanaatindeyim." demişti.
O Kadar Kolay Değil..
Çakır, basın mensuplarının "Tam olarak trambüs ve troleybüs arasındaki fark nedir? " sorusuna ise net bir cevap veremeyip, " İsme takılmayın arkadaşlar. İsmi hep beraber Troleybüs de koyabiliriz kayısıbüs de koyabiliriz. Trambus da diyebiliriz, Tebus da diyebiliriz, Elektriklibus da diyebiliriz. " ifadelerini kullanmıştı. Ancak Karayolları Trafik Kanunu ve yönetmeliği, tanımlamaların herkesin isteğine göre belirlenemeyeceğini ortaya koyuyor.
"Takma İsimdir!.."
Adalet ve Kalkınma Partisi Malatya Milletvekili Ömer Faruk Öz ise konu ile ilgili yaptığı değerlendirmede, " Toplu taşımacılık konusunda bizzat işin pratiği içinde bulunmuş bir kişi olarak şunu söyleyebilirim: Bu eski troleybüsden başka şey değil. Trambüs diye orijinal, özgün bir sistem yok. . Trambüs takma bir isimdir” demişti.
Farkı Yok ?
ODTÜLÜ Malatyalılar Derneği'nin Ankara'da yürüttüğü "Sektör İncelemeleri: Şehircilik ve Kent Mimarisi" başlıklı çalışmanın sonucunda konuşan Yüksek Mimar ve Şehir Plancısı Erhan Öncü ise trambüs denilen araçların, 100–150 yıllık geçmişi olan ve artık kullanılmayan troleybüsden farklı olmadığını belirtmişti.
Kaynak : Yeni Malatya Gazetesi
