Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve ABD Başkanı Joe Biden tarafından yayımlanan ortak bildiride nükleer savaşta kazananın olmayacağı belirtilerek, böyle bir savaşın asla başlatılmamasına yönelik bağlılık teyit edildi.
Kremlin, Cenevre'de gerçekleşen Putin ve Biden arasındaki görüşmenin ardından üzerinde uzlaşıya varılan ortak bildiriyi yayımladı.
Bildiride, Rusya ve ABD'nin, gerginlik dönemlerinde dahi, stratejik alanda öngörülebilirliği sağlama, silahlı çatışma risklerini ve nükleer savaş tehdidini azaltmaya yönelik ortak hedeflere doğru ilerleme kaydedebileceklerini gösterdikleri belirtildi.
ABD ve Rusya arasındaki Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Anlaşmasının (Yeni START) kısa bir süre önce uzatıldığına işaret edilen bildiride, "Yeni START’ın uzatılması, nükleer silahların kontrolüne olan bağlılığımızın bir kanıtıdır. Bugün, nükleer savaşta kazananın olmayacağına ve böyle bir savaşın asla başlatılmamasına yönelik bağlılığımızı tekrar teyit ediyoruz." denildi.
Söz konusu hedeflere ulaşılması için Rusya ve ABD arasında kısa bir süre içerisinde kapsamlı istişarelerin başlayacağının belirtildiği bildiride, "Stratejik istikrar konusunda sağlam ve güçlü, kapsamlı bir ikili diyalog başlatılacak. Söz konusu diyalog vasıtasıyla, gelecekteki silah kontrolü ve risk azaltma önlemlerinin temelini atmak istiyoruz." ifadelerine yer verildi.
Putin: Görüşme oldukça yapıcı geçti
Putin, Biden ile yaptığı görüşme sonrasında basın toplantısı düzenledi.
Putin, "Biden ile görüşmede herhangi bir düşmanlık yoktu, tam aksine, toplantı ilkeli şekilde gerçekleşti. Birçok konuda pozisyonlarımız ayrılıyor. Ancak her iki taraf da birbirimizi anlama ve pozisyonların yakınlaşması konusunda, yol arayışı konusunda isteğini gösterdi. Görüşme, oldukça yapıcıydı." dedi.
Biden ile görüşmede stratejik istikrar, siber güvenlik, bölgesel meselelerinin yanı sıra ticaret alanındaki ilişkiler ve Arktika'daki iş birliği ile ilgili konuları ele aldıklarını dile getiren Putin, iki ülkenin büyükelçiliklerinin daha önce istişareler için kendi ülkelerine çağrıldığını anımsatarak, "Büyükelçiler meselesini çözdük. Rusya ile ABD büyükelçilerinin yeniden görev yerlerine dönmeleri konusunda Biden ile anlaştık." ifadelerini kullandı.
Putin, iki ülkenin dışişleri bakanlıklarının diplomasi alanında istişarelere başlaması konusunda anlaştıklarını belirterek, "Burada konuşulacak çok şey var. Gördüğüm kadarıyla, ABD dahil her iki taraf da sorunlara çözüm bulmak istiyor." şeklinde konuştu.
Ukrayna'nın doğusundaki meseleyi de Biden ile görüştüklerini dile getiren Putin, söz konusu meselenin Minsk anlaşmaları çerçevesinde çözülmesi gerektiğini vurgulayarak, "Minsk anlaşmalarının uygulanmasını teşvik etmek zorunluluğumuzdur. Eğer Ukrayna tarafı buna hazır ise bu yoldan gideceğiz." dedi.
Rusya-Ukrayna sınırındaki gerilime değinen Putin, Rusya'nın kendi topraklarında tatbikat düzenlediğine dikkati çekti.
Putin, "ABD'nin sınırına silah taşıyarak tatbikat yapmıyoruz. Ne yazık ki ABD bunu şu an yapıyor. Bu nedenle ABD tarafı değil, Rus tarafının bu konuda endişeli olması gerekiyor. Bu da görüşme konularından biri." diye konuştu.
Siber güvenlik alanında istişareler
Putin, iki ülkenin dünyadaki stratejik istikrardan sorumlu olduğunu söyledi.
Putin, "Biden ile siber güvenlik alanında istişarelerin başlatılması konusunda anlaştık. Bu çok önemli." şeklinde konuştu.
ABD'nin Rusya'yı siber saldırı konusunda suçladığına dikkati çeken Putin, "Amerikan kaynaklara göre, dünyada en fazla siber saldırısı ABD'nin siber alanından yapılıyor. Bu konuda ikinci yerde Kanada bulunuyor, ardından iki Latin Amerika ülkesi ile İngiltere geliyor. Rusya bu listede yer almıyor." ifadelerini kullandı.
Biden’ın kendisini "katil" olarak tanımladığını anımsatan Putin, şunları kaydetti:
"Biden beni telefonda aradı. Bu konuyu konuştuk. Bu açıklamaları uygun gördüm. Biden bana görüşme teklifinde bulundu. Görüştük ve görüşmemiz çok yapıcı geçti. Bir kez daha Biden'ın tecrübeli biri olduğunu gördüm. Yaklaşık iki saat yüz yüze görüştük. Her bir liderle bu kadar ayrıntılı yüz yüze görüşme olmuyor."
Afganistan ve Irak meselelerinden örnek veren Putin, burada birçok insanın öldürüldüğüne dikkati çekerek, "Siyasi yönetim ve devlet başkanları ülkelerdeki olanlardan sorumludur. Amerikan kentlerinde her gün çeşitli organizasyonların liderleri dahil birileri öldürülüyor." dedi.
Biden ile insan hakları konusunu da görüştüklerini belirten Putin, Rus muhalif Aleksey Navalnıy'ın Rus yasalarını ihlal ettiği için hapiste bulunduğunu söyledi.
ABD'nin Rusya'da bazı siyasi örgütleri destekleyeceğine dair yasa kabul ettiğini ve Rusya'yı "düşman" olarak ilan ettiğini anımsatan Putin, kendilerinin de buna karşılık siyasi örgütleri yabancı ajan olarak ilan ettiklerini anlatarak, "Ancak bu örgütlerin çalışması yasaklı değil. Yabancı ajan olarak ilan edilen örgütler faaliyetlerini sürdürebilir." şeklinde konuştu.
Mahkumların değişim konusu görüşüldü
Putin, Biden ile mahkum değişimi konusunu da ele aldıklarını dile getirerek, "Rusya ve ABD vatandaşı mahkumların iadesi konusunda bazı tavizler verilebilir. İki ülkenin dışişleri bakanlıkları bu yönde çalışacak." dedi.
Biden'ın kendisine ABD'ye ziyaret gerçekleştirme teklifinde bulunmadığını belirten Putin, "Ben de Biden'ı Rusya'ya davet etmedim. Bana göre, bu tür ziyaretler için gerekli koşulların oluşması gerekiyor." ifadesini kullandı.
Biden'ın "yapıcı" ve "dengeli" birisi olduğunu vurgulayan Putin, ikili ilişkilerinin her zaman "pragmatik" olduğunu belirterek, "Bana göre, genel olarak aynı dilde konuştuk. Birbirimizin ruhlarımızın içine bakmamıza ve birbirimizi sonsuz seveceğimize dair yemin etmemize gerek yok." şeklinde konuştu.
Putin, ABD'nin Rusya'ya yönelik yeni yaptırım uygulaması olasılığını değerlendirerek, "ABD'de iç siyasetteki ruh halini ve güç dengelerini bilmiyoruz. Yani biz bunları biliyoruz, ancak olanları tam olarak anlamakta zorlanıyoruz. Rusya ile iyi ilişkiler kurulmasından yana olanlar var. Buna karşı çıkanlar da var. Ancak görüşme sonrası 2016'da atılan adımlar tekrar atılacaksa, bu, kaybedilen bir fırsat anlamına gelecek." dedi.
Vladimir Putin, Biden ile görüşmesi sonrası ikili ilişkiler konusundaki beklentilerle ilgili Rus yazar Lev Tolstoy'un sözlerinden örnek vererek, "Hayatta, mutluluk yok, sadece hayatının kıvılcımları var. Bunlara değer verin. Bana göre bu durumda aile güveni olamaz, ancak kıvılcımlar uçup geçti." ifadelerini kullandı.
Biden: İnsan hakları konusundaki endişelerimi dile getirdim
Cenevre'de bir basın toplantısı düzenleyerek zirveyi değerlendiren Biden da farklılıklara ve anlaşmazlıklara rağmen Rusya ile ABD'nin ortak alanlarda birlikte çalışabileceği mesajını verdi.
Yüz yüze diyaloğun önemine dikkati çeken Biden, hem Putin'in hem kendisinin "istikrarlı ve öngörülebilir" bir ilişki için sorumluluk hissettiğini belirtti.
Biden, ABD'nin çıkarına zarar verecek belirli eylemlere yanıt vermekten de geri durmayacaklarının altını çizerek, "Putin’e benim ajandamın Rusya’ya ya da başka bir ülkeye karşı olmadığını, bunun Amerikan halkı için olduğunu söyledim." ifadesini kullandı.
Putin ile istenmeyen çatışma riskinin azaltılması konusunu da konuştuklarını kaydeden Biden, "(Putin ile) Yeni ve karmaşık silahların yayılmasını önlemek için bir stratejik istikrar diyalog mekanizması kurma konusunda mutabık kaldık." dedi.
Biden, siber güvenlik konusunun da zirvede geniş şekilde ele alındığının altını çizerek,"Belirli kritik altyapıların siber saldırılar için yasak bölge olması gerektiğini söyledim. Onlara bir liste verdik, yanılmıyorsam burada kritik altyapı olarak tanımlanan 16 şirket vardı. Sorumluluk sahibi ülkeler, topraklarından siber saldırı yapan suçlulara karşı adım atmalı. Bu konuda da yasaklı alanların ne olacağı konusunda çalışılması için uzmanlar görevlendirilmesi konusunda anlaştık." bilgisini paylaştı.
Putin ile görüşmesinde, Suriye'deki durumun da gündeme geldiğini ve ihtiyaç sahibi kişilere temel ihtiyaçların ulaştırılmasının sağlanması gerektiğini ilettiğini söyleyen Biden, İran'ın nükleer silah sahibi olmasının önlenmesinin de iki ülkenin yararına olacağını kaydetti.
Biden, Afganistan'da terörün yeniden ortam bulmasını önlemenin de iki ülkenin yararına olacağını dile getirdiğini belirterek, Ukrayna'nın toprak bütünlüğünün korunması ve Belarus konusunun da görüşüldüğünü aktardı.
Yaklaşık 4 buçuk saat süren toplantının "olumlu bir tonda" geçtiğini kaydeden Biden, farklılıklara ve anlaşmazlıklara rağmen Rusya ile ABD'nin ortak alanlarda birlikte çalışabileceğini ve bunun hem iki ülkenin hem de dünyadaki diğer ülkelerin yararına olacağını ifade etti.
Biden, Rusya'nın ABD'deki başkanlık seçimlerine müdahale ettiği iddialarını da görüştüklerini aktararak, "Putin’e demokratik egemenliğimizi ihlal edecek ya da demokratik seçimlerimizin düzenini bozacak girişimleri hoş görmeyeceğimizi ifade ettim.” diye konuştu.
Rus muhalif Aleksey Navalnıy konusunda da görüşlerinin değişmediğini belirten Biden, "Navalnıy'ın tutukluyken ölmesinin sonuçlarının Rusya için yıkıcı olacağını Putin'e açıkça söyledim." dedi.
Biden, Putin’e insan hakları konusundaki endişelerini dile getirdiğini ve dile getirmeye devam edeceğini söylediğini bildirdi.
Biden, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yeni bir soğuk savaş istemediğini ancak ABD’nin kendisini devirme konusunda kaygıları olduğu için Washington’la kucaklaşmaya henüz hazır olmadığını düşündüğünü söyledi.
İsviçre’nin Cenevre kentinde Putin ile bir araya geldikten sonra basın toplantısı düzenleyen Biden, iki ülke arasındaki ilişkilerin önemli ölçüde gelişmesi için gerçek bir fırsatın olduğuna dikkati çekti.
Rusya kaynaklı korsanların ABD topraklarında siber saldırı düzenlemesini gündeme getirdiğini ve ABD’nin bu tür faaliyetlere ağır karşılık vereceğini ifade ettiğini belirten Biden, "Çok önemli bir siber güvenlik kabiliyetimiz olduğunu ona anlattım. Bu konunun ne kadar önemli olduğunu bilmiyor. Bir daha (siber konusunda) temel normları ihlal ederlerse biz de karşılık vereceğiz ve o bunu biliyor." dedi.
Biden, Putin’in özellikle NATO bölgesindeki "rahatsız edici" rolünden uzaklaşıp uzaklaşmadığının sorulması üzerine, "Şu anda Putin’in en son istediği şeyin yeni bir soğuk savaş olduğunu düşünüyorum. Şimdi onun sözlerini doğrudan nakletmeyeyim, bu doğru olmaz." diye konuştu.
Putin’e, iki ülkenin kucaklaşması gerektiğini aktardığını kaydeden Biden, "Onun bunu gerçekten anladığını düşünüyorum. Bu onun hazır olduğu, kollarını açıp ‘Hadi gel’ diyeceği anlamına gelmiyor. Halen etrafının sarıldığından kaygılanıyor. Halen bizim aslında onu indirmeyi planladığımızdan kaygı duyuyor." değerlendirmesinde bulundu.
Rus liderin, ABD'nin Afganistan'dan çekilme sürecinin sorunsuz tamamlanmasını umduğunu ifade eden Biden, Moskova’nın Afganistan’ın istikrarı konusunda yardıma hazır olduğunu ilettiğini söyledi.
Putin ile görüşmesinde ticaret konusunun da gündeme geldiğini aktaran Biden, "Uluslararası normlara bağlı kaldığı sürece Rusya ile iş yapmaktan rahatsızlık duymam." görüşünü paylaştı.
Cenevre, Washington, Moskova- AA
