"Söylenceden Gerçeğe.."

1. ULUSLARARASI ŞAH İBRAHİM VELİ BİLGİ ŞÖLENİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
 
Süleyman ÖZEROL
/Araştırmacı-Yazar
 
Mezirme’den Bicir’e giden gruptan olan Hasan Gazi Öğütçü Almanya’da bulunuyor. 2006 yılında orada Alevilik üzerine bir etkinlik düzenlemişti. İki yılı aşkın bir süre önce Malatya’da görüştüğümüzde Heidelberg Üniversitesinin bir projesinden söz etmiş, daha sonraki zamanlarda sıkça arayarak proje ile ilgili gelişmeleri anlatmıştı. 2010 yazında Ballıkaya’ya geldi, muhtar ve dernek yönetimi ile görüştü ve yaklaşık 14 ay sonra gerçekleştirilmesi düşünülen proje ile ilgili bilgiler verdi. Almanya’dan Şah İbrahim Veli Alevi Eğitim Merkezi, Heidelberg Üniversitesi ve Sanderforschungbereich 619 kuruluşlarının düzenlediği etkinliğe Almanya, İngiltere ve Fransa’dan ve Türkiye’den katılımcılar olacağı, İnönü Üniversitesinin de ev sahipliği ile destek verdiği bilgi şöleninin üç günlük etkinliklerle tamamlanacağını belirtti.
 
29 Eylül 2011 Perşembe günü Kuluncak ilçesi Bicir köyünde açılış, 30 Eylül 2011 Cuma günü Malatya İnönü Üniversitesinde bilgi şöleni, 1 Ekim 2011 Cumartesi günü Hekimhan Ballıkaya köyünde cem töreni.
 
Ballıkaya’da gerçekleştirilecek olan cem töreni ve beraberinde yapılması gerekenler tartışıldı.
Kış ve bahar boyu süren telefon görüşmelerimizde sürekli bilgi veren Hasan Gazi Öğütçü katılacak bilim adamlarıyla görüşmelerin, Almanya’daki hazırlıkların sürdüğünü, bilgilendirmenin de sürekli olacağını belirtti. 2011 Temmuzdan itibaren bilgilendirmeleri basınla da paylaşmaya başladık. Bu arada katılımcıların ABD, Almanya, İngiltere, Pakistan, İsveç, Norveç, İran ve Türkiye’den olması kesinlik kazandı.
Eylül ayında Malatya’ya gelen Hasan Gazi Öğütçü Malatya’da valilik ve üniversite ile görüşmelerini tamamladı ve basına bilgi verildi.
21 Eylül günü İnönü Üniversitesinden katılımcılara “yeterli sayıda bildiri özeti gelmediği” gerekçesiyle bilgi şöleninin ertelendiği bildirildi. 27 Eylül günü Ballıkaya’ya gelerek gelişmeler hakkında bilgi veren Öğütçü, üniversitenin tek başına karar verme yetkisi olmadığını, Malatya Kongre ve Kültür Merkezinin kiralandığını, konaklama yerlerinin de ayarlandığını, diğer gelişmeleri ve hazırlıkların tamamlandığını belirtti. Diğer yandan asıl gerekçenin “katılımcıların akademik düzeylerinin yüksek olmayışı” olduğu dile getirildi.
 
29 Eylül 2011, Perşembe, Kuluncak Bicir Köyü, Saat 13.00: Açılış yapıldı, katılımcılar kendilerini tanıttılar, müzik ev semah gösterileri yapıldı.
29 Eylül 2011, Cuma, Malatya Kongre ve Kültür Merkezi, Saat 09.30: 1. Uluslararası Şah İbrahim Veli Sempozyumunda 6 ülkeden katılımcılar 17 bildiri sundular.
1 Ekim 2011, Cumartesi, Hekimhan Balıklaya köyü, Saat 13: Ballıkaya köyü, Karadirek Tekkesi tanıtımı yapıldı ve cem töreni gerçekleştirildi.
3 Ekim 2001 Pazartesi, Sonuç Bildirgesi: Hasan Gazi Öğütçü Malatya Gazeteciler Cemiyetinde Dr. Robert Langer ve Dr. Hasan Ali Khan ile birlikte sonuç bildirgesini basına duyurdu.
 
1. Uluslar arası Şah İbrahim Veli Sempozyumunun üç yıl içinde daha geniş katılımlı düzenleneceği belirtildi.
1. Uluslar arası Şah İbrahim Veli Sempozyuma katılan Almanya Heidelberg Üniversitesi öğretim görevlisi Dr. Robert Langer ve Pakistan uyruklu İngiltere Londra Üniversitesinden Dr. Hasan Ali Khan’la birlikte Malatya Gazeteciler Cemiyeti’nde basın toplantısı düzenleyen sempozyumun genel koordinatörü Hasan Gazi Öğütçü, bilgi şöleni çerçevesinde üç gün etkinlik düzenlendiğini söyledi.
Sempozyuma 6 ülkeden katılımcıların yer aldığını ve 17 bildiri sunulduğunu söyleyen Öğütçü, Malatya’nın Kuluncak ilçesi Bicir köyünde Hekimhan ilçesinde de etkinlikler yapıldığını bildirdi.
Hasan Öğütçü “Alevi Çalıştayı” ile ilgili bir soruyu yanıtlarken de “Yazı üzerinde kalan çalıştaydan memnun değiliz. Alevilerin hakları anayasal güvence altına alınmalıdır. Camiler gibi cem evleri de denk olmalı. Yeni anayasada bunlar göz önünde bulundurulmalıdır.
 
Almanya Hedelberg Üniveristesi öğretim görevlisi Robert Langer ve Pakistan uyruklu İngiltere Londra Üniversitesinde Dr. Hasan Ali Khan da sempozyumun son derece yararlı geçtiğini dile getirdiler.
 
Malatya basınında böyle yer alan sonuç bildirgesinde Şah İbrahim Ocağı Ballıkaya’nın adının geçmemesi dikkat çekti.
 
Bilgi Şöleni Hakkında…
 
Otuz yıla yakın bir süreden beri Balıklaya köyü ile ilgili derleme ve araştırma çalışmalarımı “Yenilenen Köy Balıklaya” adı altında topladım. Bu çalışmam ile Ballıkaya’yı Hekimhan ve Arguvan ilçeleri arasından alarak ülkemizde ve dünyada tanıtmayı amaçladım. Dolayısıyla bu etkinlikte de Ballıkaya köyünün ve Karadirek Tekkesinin tanıtımını yaptım.
Üç günlük etkinlikler dizisi için düzenleyicilerin, katılımcıların ve izleyicilerin mutlaka kendilerine göre değerlendirmeler yaptıkları bir gerçek. Bana göre 1. Uluslararası Şah İbrahim Veli kültürel etkinliği Şah İbrahim, Şah İbrahim Veli Ocağı ve Ballıkaya için oldukça olumlu ve önemli bir etkinlikler dizisi oldu. Yeni dostluklar kurulması, yeni arkadaşlar edinilmesi ve yeni bilgiler edinmemiz açısından da yararlı oldu.
Özellikle benim için ayrı bir önem taşıyor. Bu etkinlik hem amacıma ulaşmamda bir araç, hem de anlatımlara dayalı yıllardır süren derlemelerimin bir tür onaylanması oldu ve “söylenceden gerçeğe” olgusunun ortaya konulmasını gerçekleştirdi.
 
Gözlemlerim, izlenimlerim ve aldığım notlar ışığında bazı değerlendirmeleri sıralamak istiyorum.
 
* Şah İbrahim Velinin ve Şah İbrahim Veli Ocağının altı yüz yıl önce Anadolu Aleviliği yani Kızılbaşlığın temelini oluşturduğu ve yapılandırdığı ortaya konuldu.
* Anadolu Aleviliğinin yapılanmasında Şah Safi Buyruğu’nun öğreti temelini oluşturduğu; Şah Safi, Hace Ali, Şah İbrahim ve Şeyh Cüneyd dönemlerinin Kızılbaşlığın yapılandığı ve yayıldığı dönem olarak vurgulandı.
* Şah İbrahim Veli Ocağı, merkezi otorite ve Sünnilikle uzlaşan dönemin Hacı Bektaş Ocağına alternatif olarak değerlendirildi.
* Suriye’den Karadeniz’e, Malatya’dan Ege’ye kadar uzanan geniş alanda talipleri bulunan Şah İbrahim Veli’nin İran, Irak ve Suriye’de bulunan İbrahimiler ile Ehlihakların da piri olduğu; dolayısıyla bazı İran kaynaklarının “birinci elden” ilk kez kamuoyuna sunulduğu gerçeği ile karşılaştık.
* Bilgi, şöleninde sıkça vurgulanan “Tarihsel arka plan”da Anadolu Aleviliğini göz ardı edildiği, dolayısıyla Şah İbrahim Veli’nin kimliği ve kişiliği konusunun da göz ardı edildiği; aslında bunun çok önemli bir konu olduğu dile getirildi.
* “Ocak” kavramı, ocak sitemi ve ocaklar hakkında bilgiler verildi.
* Devletin ve iktidarın Aleviliğe bakış açısı ile ilgili çeşitli görüşler dile getirildi.
* Üç yıl sonra yine bir bilgi şöleni düzenlenmesi sonuç bildirgesinde yer aldı.