Tercüme Krizi

İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad’ın BM’ye hitabı sırasında yaşanan tercüme geriliminin arkasından “monşer krizi” çıktı. Uzmanlara göre, Ahmedinejad’ın diplomatların hazırladığı metni okumak yerine doğaçlama konuşması, Dışişleri Bakanı Muttaki’yi devre dışı bırakma planının bir parçası. “Ilımlı” Muttaki, Batı karşıtı sert politikalara direniyor.

İRAN Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, geçen salı New York’ta Birleşmiş Milletler Binyıl Kalkınma Hedefleri zirvesinde dünya liderlerine hitap etmişti. Ahmedinejad’ın hitabının içeriğinden çok, konuşmanın doğru tercüme edilmemesi güne damgasını vurmuştu. Olay, Ahmedinejad ile İran Dışişleri arasındaki krizi de günyüzüne çıkardı.
Hürriyet’e konuşan İran Dışişleri Bakanlığı’na yakın kaynaklar, Dışişleri Bakanı Manuçehr Muttaki başta olmak üzere bakanlık çalışanlarının bu günlerde oldukça huzursuz olduğunun altını çizdi. Gerekçe ise Ahmedinejad’ın kıdemli diplomatları son günlerde tamamen devre dışı bırakması.
Cumhurbaşkanlığı’nın ilk döneminde Muttaki ile uyum içinde çalışan Ahmedinejad, tutumunu ikinci kere seçildikten sonra tamamen değiştirdi. Muttaki sık sık yurt dışı gezilere çıkıp İran’a yeni müttefikler bulmaya çalışırken, Ahmedinejad kolları sıvadı. Sertlik yanlısı yeni isimlere alışılmadık görevler verildi. En dikkat çekici atama, Ahmedinejad’ın kaynı olan İsfendiyar Rahim Meşhai’nin daha önce bulunmayan Orta Doğu Özel Temsilciliği görevine getirilmesi oldu.

Amaç, Muttaki’yi istifa ettirmek
Washington’da yaşayan İranlı gazeteci Mehdi Cedinya, Muttaki’nin kapalı kapılar ardında Ahmedinejad’ı nükleer müzakerelerde gelinen nokta nedeniyle sert bir dille eleştirdiğini ve bunun Cumhurbaşkanı’nın kulağına gittiğini belirtti.

İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komisyonu üyesi Kudretullah Alikani de Ahmedinejad’ın amacının Muttaki’yi “bezdirmek” ve sonunda “kendiliğinden istifa etmesini sağlamaya çalışmak” olduğunu söyledi. Tercüme krizi, sürecin bir parçası olarak görülüyor.

Acemi diplomatlar

Ahmedinejad’ın Dışişleri’ne atadığı yeni diplomatlar saatli bomba gibi. Son olarak Asya özel temsilcisi olarak atadığı Hamid Baghai, 1915’te yaşananları soykırım olarak nitelemiş, Türkiye ve İran krizin eşiğine gelmişti. Muttaki, bu yüzden diplomatların kendisinden izinsiz konuşmasını yasakladı.

Görevden alamıyor

Ahmedinejad, ters düştüğü Muttaki’yi görevden alamıyor. Çünkü dini lider Ali Hamaney, Muttaki’nin arkasında. Ancak İran Cumhurbaşkanı’nın tüm yetkileri kendisinde toplama isteği, ona desteğini şimdilik kesmeyen Hamaney’i kızdırabilir. Ahmedinejad, son olarak, “Devlet başkanı, meclisten yetkilidir” dedi. Bu sözler İslam Devrimi’nin lideri Ayetullah Humeyni’nin tam aksi yöndeki fetvasıyla çelişiyor. Ahmedinejad ise 1989 yılında başbakanlığın kaldırılmasıyla İran’ın parlamenter sistemden vazgeçtiğini belirterek kendisini savunuyor.

Kâğıdı bıraktı

Ahmedinejad, BM’de Farsça söyledikleri İngilizce’ye tercüme edilmeyince itirazını dile getirmişti. BM görevlileri, “Biz simultane tercüme yapmıyoruz, bize verilen kağıttaki açıklamayı çeviriyoruz” dediler. Bunun üzerine Ahmedinejad, salonda hemen hemen kimse anlamamasına rağmen doğaçlama konuşmayı sürdürdü. Çünkü kağıttaki konuşma, Muttaki’nin “ılımlı” diplomatları tarafından yazılmıştı.