Malatya Belediyesi, uzmanların ve şehir plancılarının Malatya’nın dolaşım planına aykırı olmasının yanı sıra trafik sorununu çözmeyeceği gerekçesiyle karşı çıktığı ve vazgeçilmesi çağrısında bulunduğu trambus ihalesinin sözleşmesini imzaladığı öğrenildi. Ahmet Çakır yönetimindeki Malatya Belediyesi'nin, "trambüs" diye adlandırılan ve eski troleybüs sistemiyle aynı olan elektrikle çalışan toplu taşıma araçları için, maliyetini Malatya halkına yükleyerek kenti, firmanın "deneme sahası" yapma konusundaki ısrarından vazgeçmeyip, bugüne kadar tek trambüs imal etmeyen, ancak "yaparım" diyen, açılanihalenin tek katılımcısına ihaleyi vermiş olması ve sonucunu da kamuoyuna duyurmaması, bu konuyla ilgili tartışmaların daha uzun süre Malatya'nın gündeminde olacağını gösterdi.
Eleştirilere Kulak Tıkadılar
Şehre dair birçok yapılanma, iş ve işlemlerde uzmanların ve bilim çevrelerinin görüşünü hiçe sayan Malatya Belediyesi, trambus konusunda da uyarıları dikkate almadı ve bildiğini okudu. Malatya'da ulaşım planı ve sistemi için 2009'da bir çalışma yapan Şehir Plancısı Ulaştırma Uzmanı Yüksek Mimar Erhan Öncü'nün yanı sıra, İETT Genel Müdürlüğü görevinde bulunmuş olan AKP Malatya Milletvekili Ömer Faruk Öz'ün de, Malatya için uygun olmadığı, vazgeçilmesi gerektiği yolundaki açıklamalarına rağmen Belediye Başkanı Çakır, eleştiriler karşısında bir süre "inceliyoruz" diye elinde tuttuğu ihale sözleşmesini, tek talipli şirketin beklentisi doğrultusunda sonuçlandırdı.
Malatya Belediyesi’nin ciddi bir alt yapı çalışması yapmadan, 22 Nisan’da yaklaşık 46 milyon TL’ye (46 trilyon lira) varan bir bedelle yaptığı trambus ihalesinin tek katılımcı firması olan Ankara kaynaklı Bozankaya firmasıyla sözleşme imzaladığı öğrenildi.
Belediye Başkan Yardımcısı Hasan Atay, ‘sözleşmeyi dün imzaladık’ demesine rağmen www.teknokulis.com sitesinde Hasan Genç imzasıyla 7 Mayıs’ta yayınlanan bir yazıda ‘Malatya Belediyesi tarafından düzenlenen ihale sonucu Trambüs Projesi için 10 araç alımı gerçekleştirildi’ ifadeleri yer aldı. Trambus sözleşmesi için belediyeden şu ana kadar resmi bir açıklama yapılmazken, 7 Mayıs tarihli söz konusu sitede yer alan haberde ‘Malatya Belediyesi’nin 10 adet trambusu aldığının’ duyurulması, ‘Belediyenin sözleşmeyi imzalamaya karar verdiği ancak tepkiler ve eleştiriler nedeniyle kamuoyuna açıklamadığı’ kuşkularını uyandırdı.
Bu sistem Malatya İçin Nimetmiş!
Malatya Belediyesi’nin ‘Ucuz ve trafik sorununu çözecek’ diye lanse etmeye çalıştığı ancak 2009 yılında Ulaşım Master Planı’nı hazırlattığı Yüksek Mimar ve Şehir Plancısı Erhan Öncü’nün ‘Yıllar önce kentlerimizde vazgeçilmiş bir teknoloji. Trafoları, direkleri, kabloları olan bu sistem beraberinde büyük yatırım ve işletme, bakım maliyeti getirecektir’ dediği trambus projesi hayata geçiyor.
Mimarların ‘Çalıntı’ dediği Nikah Sarayı ile Brezilya Katedralinin üst yapı bloku arasındaki benzerliğe yönelik eleştirileri ‘İyi bir mimar iyi bir hırsızdır’ sözleriyle savunan Belediye Başkan Yardımcısı Hasan Atay, trambus projesine yönelik eleştirilerin de bilimsellikten uzak olduğunu öne sürdü ve ‘Trambus, Malatya için bir nimet’ sözleriyle savundu.
‘MOTAŞ’ın Zararı Kapanacak’
Bozankaya firmasıyla sözleşmenin imzalandığını söyleyen Hasan Atay, MOTAŞ’ın yılda 10 milyon TL zarar ettiğini, trambusun hayata geçmesiyle sağlanacak tasarrufun bu zararı kapatacağını belirtti. Eleştirilerin de yersiz olduğunu söyleyen Atay, ‘Bu zarar karşılanırsa, biz bu miktarı Malatya için başka yatırımlarda kullanacağız. Trambusa karşı çıkmak geleceğimiz için haksızlıktır. Bırakın da çocuklarımız için, Malatya için, geleceğimiz için bu projeyi hayata geçirelim. Trambus, Malatya için bir nimet’ ifadelerini kullandı.
Belediye Başkanı Ahmet Çakır'ın seçildikten sonra göreve getirdiği Ziraat Mühendisi Hasan Alıcı'nın yönetimindeki MOTAŞ'ın, yılda 10 milyon lira zarar ettiğine ilişkin açıklamanın da irdelenmesi gerektiği ayrıca ifade ediliyor.
Asıl mesleği ziraatçilik olan Alıcı da, ısrarla trambüs projesini savunuyordu.
Firmanın Yaptığı Trambus Yok!
Komisyon Başkanlığını Belediye Başkan Yardımcısı Alican Bozkurt’un yaptığı 22 Nisan tarihli ihaleye sözde 2 firma katılmış ancak, İndeks Makine Enerji Elektrik Ticaret Limited Şirketi boş zarf vermişti. Böylece ihalenin tek katılımcı firması olan Bozankaya Otomotiv Makine İmalat, İthalat Anonim Şirketi’nin 19 milyon 784 bin 930,13 Euro (Yaklaşık 45 milyon 500 bin Lira) teklif içeren zarfı değerlendirmeye alınmıştı. Ancak trambusler için teklif veren Bozankaya Şirketler Grubu’nun bugüne kadar trambüs imal etmediği belirlendi.
Söz konusu firma tarafından hazırlanan ve MOTAŞ'ın internet sitesinde yayınlanan, Malatya caddelerinin mekan seçildiği "trambüs tanıtım" video görüntülerinde, henüz ortada bilinen bir prototipi olmayan bu araç, şehrin caddelerinde yolcu taşımacılığı yapıyor.
İhaleyi Vereceklerini 15 Gün Önce Yazmışlar
Malatya Belediyesi’nin aksine sektöre yakınlığı ile bilinen www.teknokulis.com adlı internet sitesindeki Hasan Genç imzalı haberde, trambusun ilk kez Malatya’da uygulanacağı bilgisi yer aldı.
‘Malatya Belediyesi’nin Trambüs Projesi tartışmalarla birlikte hayata geçiriliyor’ başlıklı haber şöyle:
Ülkemizdeki şehir içi ulaşım sorunu İstanbul dışındaki şehirlerde de tartışılıyor. Metropol ölçeğindeki şehirlerimiz İstanbul, Ankara ve İzmir'de yüksek yolcu kapasitesine sahip metro projeleri tercih edilirken. Metropol büyüklüğünde olmayan Antalya, Bursa, Eskişehir, Konya, Kayseri gibi şehirlerimizde ise metroya göre daha düşük maliyetli hafif raylı sistem (LRT), tramvay gibi ulaşım sistemleri tercih ediliyor.
Önümüzdeki yerel seçimler sonrasında Büyükşehir statüsü kazanacak olan Malatya'da ise toplu taşıma konusundaki arayışlar sonucu trambüs adı verilen sistemin kullanılmasına karar verildi. Trambüs için troleybüsün modernize edilmiş tanımı yapılıyor. Malatya'da son 10 yıldır gündemde olan tramvay projesinden yüksek yatırım maliyeti gerekçesiyle vazgeçildi. 22 Nisan 2013 tarihinde Malatya Belediyesi tarafından düzenlenen ihale sonucu Trambüs Projesi için 10 araç alımı gerçekleştirildi. Lastik tekerli ve elektrikli araçların kullanılacağı sistem kentin doğu batı aksı üzerinde çalışacak. Çift körüklü trambüsler ile tek yönde saatte 8-10 bin yolcu taşınması planlanıyor. Elektrikli motora sahip araçlar sıfır emisyona sahip ve dizel motorlara göre %75 oranında yakıt tasarrufu sağlıyor. Araçlarda elektrik kesintilerinde devreye girecek akü sistemleri bulunuyor.
Proje Malatya'da hararetli tartışmaları da beraberinde getirdi. Bu sisteminin demode troleybüs sistemi olduğunu savunan kesime Belediye Başkanı Ahmet Çakır, "Bugün aynı güzergahta değerlendirdiğimiz zaman raylı sistemde altyapıya yatıracağınız miktar 150-200 milyon TL'yi buluyor. Bizim şuanda hazırlamış olduğumuz sistem maliyet açısından ve kaynakların verimli kullanılması açısından önem taşıyor. Bunun yanında taşıyacağımız yolcuya da cevap verebilecek nitelikte. Genel bir eleştiri var, bunlar normal. Biz Avrupa'da gelişmiş şehirlerde bu sistemi inceledik. Tabi sadece araçlara binerek değil, sistemi tam anlamıyla inceleyip, bilgiler aldık." şeklinde cevap verdi. Proje kapsamında Malatya Belediyesi yetkilileri İtalya'nın Milano, İsviçre'nin Zürih kentlerindeki benzer sistemleri inceledi.
Türkiye'de ilk kez Malatya'da gerçekleşecek Trambüs projesini Sakarya, Sivas, Kahramanmaraş, Kütahya ve İzmit'in yerel yönetimleri de yakından takip ediyor. Projenin başarılı olması halinde Anadolu'da birçok kentte trambüs görebiliriz.’
