"Hanım", "Beyaz Melek", "Kızım Ayşe" ve "Pembe Kadın"ın aralarında olduğu çok sayıda film ve "Ben Anadolu", "Anna Karenina", "Gece Mevsimi" adlı eserlerle yüzden fazla tiyatro oyununda rol alan Yıldız Kenter, vefatının 5. yılında yad ediliyor.
Yaşamı boyunca birçok başarılı oyuncu da yetiştiren sanatçı, İngiliz kökenli Olga Cynthia (Nadide) ile Ahmet Naci Bey'in çocuğu olarak 1928'de İstanbul'da dünyaya geldi.
Asıl adı Ayşe Yıldız olan sanatçı, ablası Güner, ağabeyleri Nedim ve Mahmut ile küçük kardeşi Müşfik'ten oluşan 7 kişilik ailede büyüdü.
Yıldız Kenter, Ankara Devlet Konservatuvarını bitirdi. Verdiği bir röportajda, babasının desteğiyle konservatuvara girdiğini söyleyerek, "Annem sayesinde birçok şeyi yapabilme fırsatı bulabildik. Çok iyi bir kadındı. Babam da öyleydi. Çok şeyi teşvik etti. Hatta babam beni gizlice konservatuvara götürüp kaydımı yaptırdı. Çünkü ailemde, o yaşlarda tutucu görünen bir abim vardı. Sevgili abim, 'Gitmeyeceksin oraya.' diye tutturdu. Sonra tabii çok destek verdi, yardımcı oldu, yolumu açtı. Hayatımın en mutlu günleri, o konservatuvarda geçti. Dünyanın en rafine hocaları ile çalışma fırsatı buldum orada." ifadelerini kullanmıştı.
Usta sanatçı, eğitiminin ardından Ankara Devlet Tiyatrosuna girerek, 1956-1959 arasında görev yaptı.
ABD ve İngiltere'de oyunculuk öğretiminde yeni teknikler üzerine çalışmalar yaptı
ABD ve İngiltere'de oyunculuk öğretiminde yeni teknikler üzerine çalışmalarda bulunan sanatçı, Devlet Tiyatrosundan ayrıldıktan sonra bir yıl Muhsin Ertuğrul ile çalıştı.
Yıldız Kenter, 1959'da kardeşi Müşfik Kenter ve eşi Şükran Güngör ile Kent Oyuncuları Topluluğunu kurdu. Kent Oyuncuları, 2014'e kadar birçok oyunu sanatseverlerle buluşturdu.
Yaşamı boyunca tiyatroya sevgisi hiç bitmeyen sanatçı, yaptığı bir açıklamada şunları aktarmıştı:
"Sanat zaten bir yaşam gücüdür bence. Onun için herhalde sevgili Atatürk'ümüz, 'Sanatsız bir ülkenin hayat damarlarından biri kopmuş demektir.' der. Ben de ona bütün yüreğimle katılıyorum. Yaşama yaşam katan, yaşamı katlayan, uzatan, renklendiren ve zenginleştiren inanılmaz bir güç."
Altın Portakal'ı üç kez kazandı
Ankara Devlet Konservatuvarı, İstanbul Belediye Konservatuvarı ve İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümünde bölüm başkanlığı da yapan sanatçı, üç kez Altın Portakal ödülünün sahibi oldu.
Gittiği ülkelerde Türkçe'nin yanı sıra İngilizce oyunlar oynadı.
Usta sanatçı, Sovyetler Birliği, ABD, İngiltere, Almanya, Hollanda, Danimarka, Kanada, Yugoslavya ve Kıbrıs'ta İngilizce ve Türkçe oyunlar sergiledi.
Shakespeare, Çehov, Brecht, Ionesco, Pinter, Albee, Tenessee Williams, Alan Ayckbourn, Arthur Miller, Brian Freil, Neil Simon, Athol Fugard, Sergey Kokovkin gibi uluslararası yazarların yanı sıra Melih Cevdet Anday, Necati Cumalı, Güner Sümer, Adalet Ağaoğlu, Zeki Özturanlı, Güngör Dilmen ve Muzaffer İzgü'nün oyunlarını da sahneye koyan Kenter, 1981'de "devlet sanatçısı" unvanı aldı.
Yıldız Kenter, kariyeri boyunca ulusal ve uluslararası birçok festivalde "En İyi Kadın Oyuncu" ödülünü kazanırken, Finlandiya Dünya Kadın Kuruluşu tarafından yüzyılın en başarılı yüz kadınından biri olarak onurlandırıldı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1995'te tiyatro sanatına katkılarından ötürü Onur Ödülü'ne değer görülen usta sanatçı, 1998'de Cumhurbaşkanlığı Büyük Kültür ve Sanat Ödülü, 1999 ve 2000'de Afife En İyi Kadın Oyuncu Ödülü'nü aldı.
Kariyeri boyunca 100'den fazla tiyatro oyunu, film ve dizide rol alan Kenter, yaşamı boyunca sahnelediği roller ve sahneye koyduğu eserlerdeki başarısıyla dikkati çekti.
Arkasında yüzlerce öğrenci ve unutulmaz oyunculuk sergilediği eserler bırakan sanatçı, 17 Kasım 2019'da 91 yaşında hayata veda etti. Kenter'in cenazesi Aşiyan Kabristanı'nda toprağa verildi.
Sanatçının rol aldığı eserlerden bazıları şöyle:
Tiyatro oyunları: "Salıncakta İki Kişi", "Ben Anadolu", "Anna Karenina", "Gece Mevsimi", "Oscar ve Pembeli Meleği", "Sırça Kümes", "Hep Aşk Vardı", "Nükte", "Martı", "Harold ve Maude", "Hamlet", "Öfke", "Ümitsiz Saatler", "Çöl Faresi", "Yağmurcu", "Misafir", "Finten", "Tanrılar ve İnsanlar", "Maria Stuart", "Şatoya Davet", "Onikinci Gece", "Lady Frederick", "Gelin", "Yanlış Yanlış Üstüne", "Sahne Dışındaki Oyun", "Ölü Kraliçe", "Fatih", "Ramak Kaldı", "Gölgeler", "Elektra", "Öteye Doğru", "Miras", "Hile ve Sevgi", "Yalancı", "Kıskançlar", "Peer Gynt", "Scapin'in Dolapları", "Antigone".
Sinema: "Vatan İçin" (1951), "Ağaçlar Ayakta Ölür" (1964), "İsyancılar" (1965), "Pembe Kadın" (1966), "Yaşlı Gözler" (1967), "Anneler ve Kızları" (1971), "Elmacı Kadın Fatma" (1971), "Fatma Bacı" (1972), "Ablam" (1973), "Kartal Yuvası" (1974), "Kızım Ayşe" (1974), "Bir Ana Bir Kız" (1974), "Zulüm" (1983), "Hanım" (1988), "Güle Güle" (1999), "Büyük Adam Küçük Aşk" (2001), "Sen Ne Dilersen" (2005), "Beyaz Melek" (2007), "Mevlana Aşkı Dansı" (2008).
İstanbul, AA
