İnönü Üniversitesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Turgay Seçkin, yanmayan kumaş elde etmek için yurt dışında çalışmalara başladıklarını ifade ederek, daha sonra ise projeyi İnönü Üniversitesi laboratuvarında tamamladıklarını söyledi.
Yanmayan kumaşlara olan ihtiyaçtan dolayı böyle bir çalışmaya girdiklerini dile getiren Prof. Dr. Turgay Seçkin, "Bu çalışma, özellikle uzay teknolojisinde ani yangınlarla karşılaşan pilot ve astronotların zarar görmemesi için ortaya atılan bir fikir üzerine çıkan ve daha sonra ise ilk olarak Arizona Üniversitesi tarafından projelendirilen bir çalışmanın üniversitemizdeki devamıdır. Zaten bu çalışmanın bir kısmını Amerika’da gerçekleştirmiş bulunmaktayım" dedi.
Prof. Dr. Seçkin, yanmayan kumaş çalışmasında mühendislik polimerlerinin en üst sınırında olan Polibenzimidazol (PBİ) adı verilen yapılar kullanıldığını kaydederek, "Sentezlenmesi oldukça donanımlı laboratuvar koşullarını ve en önemlisi alan bilgi birikimi gerektiren bu polimer için gerekli olan reaktiflerin çok saf olarak hazırlanması ve daha sonra uygun koşullarda polimerleştirilmesi ve işlenmesi gerekmektedir. Laboratuvarlarda elde edilen madde öncül bir ham maddedir ve ticari olan ürünlerden farklıdır. Bu madde daha sonra uygun şekilde işlenerek iplik haline getirilmekte ve dokunmaktadır. Bu malzemelerden elde edilen kumaşlar vücuda zararlı değildir. Bu tür maddelerin en önemli özellikleri ise yanmaması ve yüksek sıcaklıklarda bile karbonlaşarak kalmasıdır. En son geliştirdiğimiz teknikle bu polimerlere seramik özelliğinin kazandırılması sol-jel yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bu ürün özgündür ve benzeri yoktur” diye konuştu.
Polibenzimidazol (PBI) liflerinin yüksek termal ve kimyasal dayanıma sahip uzun zincirli aromatik bir polimer olan PBI polimerinden üretilmekte olduğunu dile getiren Prof. Dr. Seçkin, "PBI lifleri; yüksek nem geri kazanımı, iyi tuşe ve dökümlülük gibi istenilen özelliklere sahiptir. Yüksek sıcaklığa dayanıklıdır ve konfor özelliği çok iyidir. Sınırlayıcı oksijen indeksi de yüzde 41'dir ve bu değer Nomex’ten daha büyüktür. İlk olarak koruyucu tekstillerde kullanılan bu lifler, günümüzde tekstil ürünlerinin yanı sıra filtrasyon, yakıt hücresi ya da karbon yakalama sistemlerinde kullanılmaktadır" ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Seçkin, projenin önemli olduğunu kaydederek, "Yanmayan kumaşlar denildiği zaman 600 dereceye dayanıklı malzemelerden bahsedilmektedir. Bu malzemelerin tamamı organik yapıdadır. Biz ticari olarak satılan ürünün yapımında ABD’de görev aldık. Bu tür kumaşlar özellikle astronot, pilot giysileri, paraşüt yapımında kullanılmaktadır. Oldukça dayanıklı oksijen direnci çok yüksek beş yüz derecenin üzerinde sıcaklıklara dayanabilen organik yapıda ve dokuma yapılabilecek düzeyde olan bir malzemeden bahsedilmektedir. Yüksek teknoloji malzemesidir. Pilot giysileri ve diğer malzemeler de bunlardan yapılabilir durumdadır ancak teknolojik olarak tamamlanmasına rağmen üretim aşamasına geçilememiştir” dedi.
Prof. Dr. Seçkin, projenin tamamının kendileri tarafından gerçekleştirildiğini ifade ederek, polimerlerle ilgili çalışmaları laboratuvarlarında farklı şekillerde denediklerini bu malzemelerin aynı zamanda yeni yakıt teknolojilerinde, pillerde membran malzemesi olarak kullanılabileceği üzerine çalışmalar da düşünüldüğünü söyledi.
Prof. Dr. Seçkin, yanmayan kumaşın teknolojik özelliğinin olmasının yanında yanmanın istenmediği bölgelerde de kullanılabileceğini düşündüklerini ifade ederek, "Şu an özellikle itfaiyecilerin tarafından kullanılan ısıya ve aleve karşı koruma sağlayan Nomex adlı üründen farklıdır. Daha üstün özelliklere sahiptir. Bu özellik sayesinde petrol, kimya, metal, ulaşım, enerji ve elektrik endüstrilerinde faaliyet gösteren çalışanlar için ideal üründür. Moleküler yapısı nedeniyle alev alması mümkün değildir. Yanmaz kumaş olarak günümüzde kullanılan ve Nomex, adı verilen ürün DuPont ticari markasıdır. Yerli ürün değildir. Sentez koşulları ve teknolojisi tarafımızdan bilinmektedir. Elde dilen PBI malzemesinin diğer teknolojik alanlarda kullanılması da mümkündür. Özellikle seramik katkılı PBI malzemesi stratejik öneme sahiptir ve tektir. Radara yakalanmayan malzemelerin hazırlanmasında, yakıt pillerinde ve ısıl görüş kameralarında görülmeyen hayalet yapıların tasarlanmasında bu ürün kullanılabilir. Proje, finansman desteği olmadığı için bu aşamada durdurulmuştur" dedi.
Bu tür çalışmaların mutlaka desteklenmesi gerektiğini de belirten Prof. Dr. Seçkin, bu tür ürünlerin ülkenin 2023 yılı vizyonunda mutlaka yerini alması gerektiğini ve gerekli tüm bilimsel altyapıya sahip olduklarını söyledi.
iha
