CHP milletvekilleri ve Bağımsızlar yemin etmezlerse “ana muhalefet” TBMM Başkanı Divanı’nda ve komisyonlarda temsil edilemeyecek, TBMM Başkanlığı seçimi ve yeni hükümetin güvenoylamasında oy kullanamayacak ve hükümet programı üzerinde konuşamayacak.
TBMM açıldı, toplam 550 milletvekilinden 169’u yemin etmedi. CHP’liler Meclis’e geldi, Genel Kurul’a girdi ancak yemin etmedi. BDP destekli bağımsızlar değil Meclis’e, Ankara’ya bile gelmedi.
Peki şimdi ne olacak?
Yemin etmeyen milletvekillerinin hakları, yapabilecekleri ya da yapamayacakları neler?
İşte yanıtı....
MAAŞ ALIYORLAR
Yasalara göre, yemin etmemeleri özlük haklarını etkilemiyor. Yani bir vekil, mazbatasını aldığı andan itibaren resmen “milletvekili” sayılıyor. Mazbata alan vekillerin özlük hakları da otomatik olarak işlemeye başlıyor.
Bunun anlamı şu: Yemin etmeyen milletvekilleri de maaş alacaklar. Milletvekili maaşı aylık 10 bin 300 TL. Yemin etmemiş olan vekillerin de 12 Haziran tarihinden itibaren maaşları hesaplanmaya başlanacak. Bu çerçevede vekiller, yemin etmiş olsunlar ya da olmasınlar maaşlarını alacaklar.
Ayrıca yasalar uyarınca emeklilik haklarını da kaybetmeyecekler. 2 yıl kesintisiz milletvekili olan kişi emeklilik hakkı kazanabiliyor mevcut yasalar uyarınca. Hiç yemin etmeseler bile, milletvekilleri bu haktan da yararlanabilecekler.
NELERİ YAPAMAYACAKLAR?
Özlük haklarını tam olarak alacak yemin etmeyen vekiller, yasama faaliyetlerine ise katılamayacaklar. Yani, en temel görevleri olan yasa yapma faaliyetlerinin hiçbir aşamasında bulunamayacaklar. Bunun anlamı şu: Yemin etmeyen milletvekilleri, yasa teklifi veremeyecekler, verilen yasa teklifleri konusunda görüş beyan edemeyecekler, oy kullanamayacaklar. TBMM’de yapılacak olan hiçbir seçimde ne görüş beyan edebilecekler, ne de oy kullanabilecek. TBMM’nin yönetiminde, komisyonlarda görev alamayacak, herhangi bir göreve talip olamayacak ve seçilemeyecekler. TBMM adına yapılacak herhangi bir geziye katılamayacaklar.
MİLLETVEKİLLİKLERİ DÜŞÜRÜLEBİLİR Mİ?
Peki yemin etmeyenlerin milletvekillikleri düşürülebilir mi?
Bunun yanıtı da hayır. Çünkü ne Milletvekilliği seçilmeyi, milletvekilinin görev ve sorumluluklarını belirleyen kanunlarda, yemin etmeyenlerin milletvekilliğinin düşüp düşmeyeceği konusunda açık bir hüküm yok. Ancak oluşturulacak TBMM Başkanlık divanı yemin etmeyen vekiller konusunda bir disiplin süreci başlatabilir. Başkanlık Divanı, yemin etmeyen milletvekillerinin devamsızlık nedeniyle vekilliklerinin düşürülmesinin yolunu açabilir.
Ancak CHP’li vekiller, yemin etmeseler de TBMM Genel Kurulu’na da, komisyonlara da gidip, toplantılarda fiilen hazır bulunduklarından, bu yolu da kapatmış oluyorlar. Nitekim, dünkü yemin töreninde de CHP’li vekiller kendilerini “yok” yazdırmadılar. Başkanlık Divanı kararı yolu sadece Meclis’e hiç gelmeyen BDP’li vekiller için kullanılabilir. Ancak bunun da siyaseten çok tartışmalı olacağından, bu yola başvurulması zor görünüyor.
EN BÜYÜK SORU: CEZA MUAFİYETLERİ VAR MI?
Yemin etmeyen milletvekilleri konusundaki en büyük soru işareti ise ceza muafiyetleri konusunda. Mevcut yasalar, milletvekillerine kürsü dokunulmazlığı dışında, pekçok alanda dokunulmazlık hakkı sağlıyor. Vekiller hakkındaki herhangi bir suçtan, bu suç adi suç bile olsa, adli soruşturma ancak TBMM Genel Kurulu kararıyla soruşturma süreci işletilebiliyor.
Dolayısıyla, yemin etmeyen milletvekilleri hakkındaki adli kovuşturmaların akıbeti konusunda ciddi soru işaretleri var;
Mesela, halen tutuklu bulunan, mazbatasını almış ve milletvekili özlük haklarından yararlanmış durumdaki Engin Alan, Mustafa Balbay ya da Mehmet Haberal, eğer hapishanede bir disiplin suçu işlerlerse, mesela bir kavgaya karışırlarsa, ne olacak? Milletvekili dokunulmazlığından yararalanabilecekler mi?
Tüm bunların yanıtı yok.
