İnönü Üniversitesi'nde bilim insanları kayısıdan roket yakıtı üretmeyi başardı. Proje hayata geçirildiğinde 1 liralık kayısı atığından 200 dolarlık roket yakıtı üretilecek.
Kayısının başkenti Malatya’da kayısı ile ilgili yapılan çalışmalara bir yenisi daha eklendi. Kentin ekonomisine katkısı yüksek olan kayısı sofralarda çeşitliği ile ağızları tatlandırırken, son dönemde sanayi sektöründe de önemli ham maddeler arasında yer alıyor. Malatyalı bilim insanları, kayısının yapısını inceleyerek ham maddesi kayısı olan roket yakıtı üretmeyi başardı. Projede Malatya İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Araştırma Görevlisi Murat Toptaş, Kimya Mühendisliği Bölümü Yüksek Kimya Mühendisi Yeliz Akbulut ve Tekniker Tamer Bakır yer aldı.
Malatya’nın en büyük ekonomik gelir kaynağının kayısı olduğunu ifade eden Yüksek Kimya Mühendisi Yeliz Akbulut, kayısıyı katma değeri yüksek bir ürüne dönüştürme fikrinden yola çıktıklarını söyledi. Türkiye’nin dünya ekonomisi içerisinde de önemli bir ticaret merkezi olduğunu kaydeden Akbulut, “Kayısı üretimi 780-790 bin tonu bulan bir meyve. 790 bin ton üretimi olan malzemenin çok fazla miktarda atığı meydana geliyor. Çalıştığım konu açısından atık, geri dönüşümlü atığın değerlendirilmesi dünya için çok önemli. Bu yüzden de kayısının atığıyla ne yapabiliriz, bunu nasıl daha katma değeri yüksek bir ürüne dönüştürebiliriz diye düşündük. Biraz yapısını inceledik ve kayısının yapısında yüksek oranda şeker ve benzeri malzemeler barındırdığını saptadık. Bunun roket yakıtlarıyla ilişkisini değerlendirdik. Neden biz bunu değerlendirmiyoruz, neden bunu imal edip gerçek bir ürüne dönüştürmüyoruz diye düşündük ve çalıştık. Bir atığı değerlendirmiş olduk. Kuvvetli bir oksitleyici kullandık” dedi.
“Atık kayısıdan kilogramı 200 dolara ulaşan bir roket yakıtı elde etmeyi başardık”
Kayısının birçok alanda kullanıldığını ve kendilerinin de atıl kayısıdan kilogramı 200 dolar olan roket yakıtı elde etmeyi başardıklarını vurgulayan Araştırma Görevlisi Murat Toptaş ise, kayısı çekirdeğinin ilaç sanayisinde kullanıldığı birçok ürünün de mevcut olduğunu dile getirdi. Kendi alanları olan makine ve kimya mühendisliği ile kayısıyı birleştirip farklı neler yapılabileceğini araştırdıklarını belirten Toptaş, “Neticede kayısı ihtiva ettiği bazı malzemelerle çok kaliteli bir roket yakıtı olabileceğini gösterdi bize. Çalışmalarımızda kayısıyı oldukça verimli bir şekilde kullanabileceğimiz bir roket yakıtı geliştirmek için kullandık. İçerisine bazı hızlandırıcı malzememeler ekledik. Neticede kilogramı birkaç lira olan atık kayısıdan kilogramı 200 dolara ulaşan bir roket yakıtı elde etmeyi başardık. Elde ettiğimiz roket yakıtını sıkıştırarak bir roket motoru haline getirdik. Bundan sonraki aşamada bu roket motorumuza uygun bir nozül tasarlayarak motorun tasarımını bitirmeyi düşünüyoruz” şeklinde konuştu.
Ürettikleri roket yakıtının 6 ay içerisinde ticari hale getirileceğini ifade eden Toptaş, “Roket motoru bittiğinde uluslararası roket sertifikalandırma kurumlarının olduğu Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri'ne kayısıdan üretmiş olduğumuz roket yakıtını göndererek, uluslararası havacılık sertifikası alacağız. Bu roket yakıtlarının itki değerleri belirlenecek, sınıflandırılacak, daha sonra ürettiğimiz yakıt sivil ve askeri roket çalışmalarında kullanılacak. Bunların test ve sertifikasyon süreci 90 gün kadar sürüyor. Ama bizim nozül tasarımımız 90 gün de o sürecektir. Büyük ihtimalle 6 ay içerisinde bu ticari bir hale gelmiş olacak” diye konuştu.
Roket yakıtlarının yurt dışından ithal edildiğini vurgulayan Toptaş, “Özellikle sivil uygulamalarda kullanılan roket yakıtları yurt dışından ithal ediliyor. Askeri anlamda üretilen roket yakıtları know how büyük kısmı da yurt dışından alınıyor. Bu tür bir ürünü, meyveyi roket yakıtı haline getirmek ve bunu ülkemizin kullanımına sunmak güzel ve önemli bir çalışmaydı. Bunu başardık, İnönü Üniversitesi Makina ve Kimya Bölümleri olarak gururluyuz” dedi.
“1 liralık atıl kayısıyı 200 dolarlık roket yakıtına dönüştürdük”
Toptaş, “Bu ülkemize döviz getirecek. Roket yakıtlarının kilogramı 200 dolar ve biz askeri uygulamalarda, sivil uygulamalarda roketleri sıklıkla kullanmaya başladık. Birçok harp mühimmatı bugün roketlerle hedefine sevk ediliyor. Sivil uygulamalarda uçakların fırlatma koltukları olsun ya da TEKNOFEST’e yüzlerce roket atılıyor. Öğrenciler roket yarışmaları yapıyor. Yaptıkları roketleri sergiliyorlar. Ancak bu roketlerin motoruna bakarsanız tamamı yurt dışından ithal motorlar. Şimdi yapmış olduğumuz bu çalışmalarla bunların da millileştirilmesi sağlanmış olacak. 1 liralık kayısıyı 200 dolarlık roket yakıtına dönüştürdük dersek uygun olur” ifadelerini kullandı.
İha
