Çocuklarınız Sağlıklı Büyüyor mu ?

 
Biblo gibi çocuklar aslında büyüme sorunu göstergesidir. Çok güzel görünseler, minik göbekleri ile çok şirin dursalar da aslında tedaviye ihtiyaçları vardır. Prof. Dr. Oya Ercan, "Ses inceliği de önemli bir işarettir" diyor...
 
Çocuklarda boy artışını doğrudan etkileyen hormon; büyüme hormonu! Akranları her yıl normal büyürken, büyüme hormonu eksikliği olan çocuklar az büyüdüğü için aradaki fark giderek açılır. Uzmanlar, büyüme hormonu eksikliği tedavisine ne kadar erken yaşta başlanırsa, tedaviye alınan cevabın da o kadar iyi olduğu görüşünde birleşiyorlar. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Oya Ercan, büyüme hormonu tedavisinden çekinen ailelere, "Hormonlarımız, sağlığımız demektir. Eksikse tedavi ile yerine konmalıdır" diyor. 
 
ERGİNLİKTE ALARM ÇALAR
 
Hangi yaş, çocuklarda boy kısalığı için alarm yaşıdır? 
 
Bazı çocukların küçük yaşlardan itibaren boyları her zaman normalin altında olabilir. Bazı çocuklar ise önceleri normal boyda iken, zaman içinde yaşıtlarına göre kısa kalarak normalin alt sınırının altına inerler. Yaşıtlarına göre gittikçe daha kısa kalmak; yaşa ve cinsiyete uygun hızda büyüyememenin sonucudur. Yeterli hızda büyümeyen çocukta, bir sağlık sorunu olduğu düşünülmelidir. 
 
Büyüme hızını nasıl hesaplıyorsunuz? 
 
Büyüme hızında, ortalama değerler göz önüne alınsa da; normalin üst ve alt sınırları olduğu unutulmamalıdır. Biz bu nedenle bir çocuğun boyca büyümesini takip ederken büyüme çizelgesi kullanırız. Eğer iki yaşından itibaren, çocuğun boy ölçümleri aynı büyüme çizgisini takip ediyorsa genellikle bir sorun olmadığını düşüne biliriz. Boy kısalığı için alarm yaşı; büyümenin yetersiz olduğunun saptandığı yaştır. Hele hele bu yaş, ergenliğe yakın bir yaş ise alarm zilleri hiç aralık vermeksizin çalıyor demektir. 
 
ANNE-BABA ETKİSİ OLUR 
 
Anne-babanın kısa olması çocuk için bir kriter midir? 
 
Büyümenin değerlendirilmesi çok kompleks bir olaydır. Bazı çocukların boyları; anne ve babalarına uygun olarak büyüme çizelgesinin alt çizgilerinde gidiyorsa, ailevi potansiyele göre normal seyrettiği sonucu çıkabilir. Çocukta ailevi boy kısalığının söz konusu olduğu sonucuna varmadan önce, anne ve/veya babanın; tedavi edilebilir bir boy kısalığı sebebi ile kısa kalmış olduğu akla getirilmelidir. Bu önemlidir, çünkü bu durumda belki anne ve/veya baba tedavi edilememiş olabilir ancak çocuk için hâlâ tedavi şansı vardır. Seneden seneye yeterince boy atmayan her çocuk, kaç yaşında olursa olsun değerlendirilmelidir. 
 
KEMİK YAŞI ÖNEMLİ
 
Çocuğun erişkin boyu anlaşılabilir mi? 
 
Erişkin boyun tahmini için; çocuğun yaşı, kemik yaşı ve boyu kullanılarak bir hesap yapılır. Bu hesap yapılırken bu amaçla hazırlanmış tablolardan yararlanılır. Kemik yaşı bu bağlamda çok önemlidir. Aynı yaşta, aynı boyda olan iki çocuktan kemik yaşı geri olanın daha uzun boylu olacağı sonucunu çıkarabiliriz. 
 
BİBLO GİBİ ÇOCUKLARIN SESİ YAŞITLARINDAN DAHA İNCE
 
Büyüme hormonu eksikliği nasıl fark edilebilir? 
 
Büyüme hormonu eksikliği, diğer hormon eksiklikleri ile birlikte olabildiği gibi tek başına da görülebilir. 
 
Belirtileri nelerdir? 
Diğer hormon eksiklikleri ile birlikte olduğu zaman; sarılık, kan şekeri düşüklüğü ve erkek çocukta penis küçüklüğü gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Penis küçüklüğü ve kan şekeri düşüklüğü, aynı zamanda büyüme hormonu yetersizliği bulgularındandır. 
 
KÜÇÜK GİBİ ALGILANIRLAR 
 
Boy kısalığının dışında çocukta başka belirtiler var mıdır? 
Büyüme hormonu yetersizliği olgularında boy kısadır ancak çocuk genellikle zayıf görünmez; hatta özellikle yağ dokusu artışına bağlı olarak biraz göbeklidir. Boy kısalığı orantılıdır. Bacaklar ne kadar kısa ise gövde de o kadar kısadır. Bu çocuklar, biblo gibi görünür. 
 
Bu çocuklar yaşıtlarından küçük mü görünür?
Büyüme hormonu eksik olan çocuklar görüntüleri yüzünden yaşlarından küçükmüş gibi algılanırlar. Başları, yüzlerine göre büyükmüş gibi görünür. Yaşlarından küçük görünmeleri, boylarının kısa olmasının ötesinde yüz kemiklerinin gelişememesine bağlıdır. Bu çocukların alınlarının belirgin ve çıkık, burun köklerinin basık olması tipik özelliklerini oluşturur. Sesleri de ince olabilir.
 
ERKEK ÇOCUKTA GEÇ TEDAVİ TELAFİ EDİLİYOR
 
Büyüme hormonu eksikliğinde erken tanı ve tedavi neden önemli? 
Yetersiz büyüme hızı nedeni ile oluşan kayıplar, tanı ne kadar gecikirse o kadar artıyor. Bunların yerine konulması için zaman gerekiyor. Büyüme, 'kemik yaşı' dediğimiz kemik olgunlaşmasının son noktaya gelmesi ile durur. Özellikle ergenlik; kemik yaşını hızlı ilerletiyor ve tanı ne kadar geç konursa, kayıpların kazandırılması da o kadar zor oluyor. 
 
Tedavi sürecinde kız ve erkek çocukları arasında fark oluyor mu? 
 
Kızlarda tedavi ile ergenlik sürecinde boy uzuyor ama kayıplar yerine konamıyor. Kızlarda ergenlik; âdet görmeyle değil göğüs gelişmesi ve kıllanma gibi belirtilerle başlar. Âdet görüldükten sonra normal çocukta da büyüme yavaşlar. Bu neden ile ergenliğin ilk belirtileri görüldüğünde sonun başına gelindiği anlaşılmalı. Erkek çocuklar bu konuda daha şanslı. Onlarda, ergenlik sürecindeki kayıpların bir kısmı tedavi ile yerine konabiliyor.
 
BÜYÜME EKSİKLİĞİNİN NEDENİ TÜMÖR OLABİLİR 
 
Büyüme hormonu eksikliğinin nedenleri nedir? 
Büyüme hormonu eksikliği bildiğimiz ve henüz bilinmeyen sebeplerle gelişebilir. Bu konuda, yıllar önce MR görüntülemesi ile değerlendirilme yapılamıyordu. Bu radyolojik yöntem artık, hem büyüme hormonu eksikliği olgusunda kullanılıyor ve bazı olgularda büyüme hormonu eksikliğinin sebebini anlamamızı sağlıyor. 
 
MUTLAKA ARAŞTIRILIR 
 
Bilinen nedenler neler?
Bildiğimiz sebepler, doğuştan olabildiği gibi sonradan da gelişmiş olabilir. Doğuştan olan sebeplere örnek vermek istersek; özellikle kafa içindeki bazı yapıların yetersiz gelişiminden söz edebiliriz. Doğumun zor olduğu olgularda da böyle değişiklikler saptanabilir. Sonradan gelişmiş olan sebepler için de tümörleri örnek verebiliriz. Bu yüzden, büyüme hormonu eksikliği saptadığımız hastalarımızda mutlaka radyolojik tetkik yapıyoruz. 
 
SABAH GAZETESİ-ESRA TÜZÜN