Esad'a Rest, İsrail'e Uyarı

ABD Başkanı Barack Obama dün Dışişleri Bakanlığı’nda Arap isyanlarını değerlendirerek ABD’nin Ortadoğu ve Kuzey Afrika’ya yönelik politikalarını yeniden tanımlayan bir konuşma yaptı.

Bölgede reformları ve demokrasiye geçişi desteklemenin birinci öncelikleri olduğunu belirten Obama, demokrasi talep eden halklara baskı ile yanıt verilmesini eleştirdi. Obama, en sert mesajı ise ‘sadece tek bir şansı’ kaldığını söylediği Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a verdi.

‘Esad cinayeti seçti’
Libya’da Muammer Kaddafi’nin yaptığı gibi Beşar Esad’ın da hak talep eden halkına karşı “cinayeti seçtiğini” söyleyen Obama, “Suriye halkı demokrasiye geçiş talep ederek cesaretlerini gösterdi. Başkan Esad’ın şimdi bir seçeneği var: Ya bu geçişe liderlik eder ya da çekilir” dedi. “Suriye hükümeti göstericilere ateş açmaya son vermeli, barışçıl protestolara izin vermeli, siyasi tutukluları serbest bırakmalı, adaletsiz tutklamaları durdurmalı, insan hakları gözlemcilerine izin vermeli ve demokrasiye geçiş için ciddi bir diyalog başlatmalı” uyarılarında bulundu.

Mısır’ın borcu siliniyor
Bölge ülkelerine seslenerek, “Mesajımız çok basit: Eğer gerekli reformları yapma riskini göze alırsanız, ABD size tam desteğini verecektir” diyen Obama, bu desteğin öncelikle demokrasiye geçişte umutların yüksek olduğu Mısır ve Tunus’ta başlayacağını söyledi. Obama, yeni istihdam yaratmak amacıyla Mısır’ın 1 milyar dolarlık borcunun silineceğini açıkladı. Obama’nın isyanların şiddetle bastırıldığı müttefiki Bahreyn için ise çok daha yumuşak bir dille eleştiri yapması tepki çekti. Müttefik olduklarını vurgulayan Obama, “Hükümet ve muhalefet arasında diyalog olmalı, muhalefet hapisteyse diyalog olmaz” dedi. Ayrıca kadınların önemini vurgulayan Obama, “Nüfusun yarısının seçme hakkı elinden alınmamalı” dedi. Kadınların seçimlere katılamadığı yakın müttefiki Suudi Arabistan’ı anmaması eleştirildi.

‘2 halk 2 devlet’
Obama, Filistin-İsrail sorunu için ise her iki halkın da kendi devleti olması gerektiğini ve 1967 sınırlarının temel alınmasını ve anlaşmalı toprak takası yapılmasını savunduğunu söyledi. Obama, “İsrail’e bağlılığımız sarsılamaz. Bu yüzden doğruyu söylemeliyiz. Demokratik Yahudi devleti yerleşimlerle kurulamaz. Yahudi halkının da, Filistinlilerin de bir devleti olacak. Her iki devlet de birbirini tanıyacak” dedi. Obama sınır probleminin ardından da sıranın ‘Kudüs’ün konumu ve mülteciler sorununa geleceğini’ söyledi.

1967 Savaşı ile İsrail, Arapların çoğunlukta olduğu Doğu Kudüs ve Batı Şeria’yı işgal etti. İsrail, Kudüs’ü bölünmez başkenti olarak kabul ederken, Filistinlilere ise Doğu Kudüs’ü gelecekteki devletlerinin başkenti olarak görüyor.

Netanyahu reddetti
Obama bugün Beyaz Saray’da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu ağırlayacağı için konuşma kritik bir önem taşıyor. Ancak Washington’a doğru yola çıkmadan hemen önce konuşan Netenyahu, ‘daha önce verilen garantilere’ vurgu yaparak ‘İsrail’in 1967 sınırlarına çekilmeye zorlanamayacağını’ söyledi. Ayrıca konuşmadan hemen önce İsrail hükümeti Doğu Kudüs’te yerleşimciler için 625 konutluk inşaat projesini onayladı.