Genelkurmay Başkanı Işık Koşaner

Cumhuriyet tarihinin en büyük hükümet-asker gerilimlerinden birinin yaşandığı Yüksek Askeri Şura’da (YAŞ) Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 1 ve 2 numaralarına atama yapılamaması ile başgösteren kriz, Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na 28 Şubat sürecinde Sincan’da tankları yürüten komutan olarak tanınan Orgeneral Erdal Ceylanoğlu’nun atanmasıyla aşıldı. Mutabakat, hükümetin imzalamadığı Genelkurmay Başkanlığı kararnamesinin de hazırlanmasını sağladı. Orgeneral Işık Koşaner, Genelkurmay Başkanlığı’na getirildi. Başbakan Erdoğan’ın, İzmir mitingi sırasında “hazır” dediği kararnameler, gazetemizin baskıya verildiği saatlerde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından henüz onaylanmamıştı.

Özel ve Güner formülü
Genelkurmay Başkanı Başbuğ, Jandarma Genel Komutanlığı’na atanan ve 2013’te Işık Koşaner’den boşalacak Genelkurmay Başkanlığı’na getirilmesi beklenen Orgeneral Necdet Özel’in Kara Kuvvetleri’ne atanması başta olmak üzere, Erdoğan’la önerilerini paylaştı. İddiaya göre, Başbuğ, Özel’in yerine de Jandarma Genel Komutanlığı için Gül ve hükümetin soğuk baktığı 2. Başkan Güner’i önerdi. Başbuğ, farklı seçenekleri de hükümete sundu.
Başbuğ, Özel’in Kara Kuvvetleri’ne, Güner’in de Jandarma’ya atanmasının öncelikleri olduğunu hükümete bildirdiği, ancak Özel-Güner formülünün kabul görmediği bilgisi kulislere yansıdı. Gül’ün özellikle Güner’in Jandarma’ya atanmasına soğuk baktığı askere bildirildi.
Hükümet, formüle yönelik itirazını, özellikle Özel’in Kara Kuvvetleri Komutanı olması halinde, Genelkurmay Başkanlığı yolunun kapanacağı görüşü üzerinden yaptı.

Mitingde açıkladı
Erdoğan, temasların sonunda “mutabakata” varıldığını Afyon mitinginde açıkladı. Kararnamelerdeki hızlı trafiğe, Gül’ün bugün Azerbaycan’a gidecek olmasının neden olduğu bildirildi.
Erdoğan’ın İzmir’de yaptığı açıklamalar, hükümetin Özel-Güner formülüne yönelik itirazının 5’li zincirle aşıldığını gösterdi. Buna göre, hükümet ve asker, Özel’in Genelkurmay Başkanlığı yolunun kapatılmaması, Güner’in de mevcut görevini sürdürerek, Jandarma Genel Komutanlığı’na getirilmemesi için, “Ceylanoğlu-Kıvrıkoğlu” formülü işletildi.
Buna göre, Iğsız’ın veto edildiği Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na 4 gün önce 1. Ordu Komutanlığı’na atanan Ceylanoğlu getirildi. Bu çerçevede olağan koşullarda Ceylanoğlu, bu görevde 1 yıl kalacak ve önümüzdeki yıl Orgeneral Özel, Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na getirilecek. Kara Kuvvetleri krizinin çözülmesi, “Ya ikisi, ya hiç” tavrını sürdüren hükümetin, Genelkurmay Başkanlığı kararnamesini de hazırlamasını sağladı. Işık Koşaner, 3 yıl görev yapacağı Genelkurmay Başkanlığı’na atandı.
Ceylanoğlu’ndan boşalan 1. Ordu Komutanlığı’na ise hükümetin soğuk baktığı isimler arasında gösterilen Ege Ordusu Komutanı Orgeneral Hayri Kıvrıkoğlu atandı. Harp Akademileri Komutanı Orgeneral Hüseyin Nusret Taşdeler, Ege Ordusu Komutanlığı’na, Genelkurmay 2. Başkan Yardımcısı Orgeneral Bilgin Balanlı da Harp Akademileri Komutanlığı’na getirildi. Buna göre, Iğsız ve emekliliğini isteyen Orgeneral Işık, emekli olacak. Karargâhtaki orgeneral sayısı da Başbuğ’un da emekliye ayrılacak olması nedeniyle 1 yıl aradan sonra yeniden 14’e düşecek. Bu nedenle, Genelkurmay 2. Başkan Yardımcılığı için atama yapılması beklenmiyor. Teamüllere göre, TSK’da ordu komutanlığı yapmamış isimler, kuvvet komutanı yapılmıyor. Ceylanoğlu da son YAŞ’ta ilk kez ordu komutanlığına getirilmiş, 1. Ordu Komutanlığı’na atanmıştı. Ceylanoğlu, bu göreve daha başlamadan Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na atandı. Atamayla, TSK’nın önemli teamüllerinden biri “yasaya aykırılık olmadığı” gerekçesiyle yıkılmış oldu. Gazetemizin baskıya verildiği saatlerde atamalar Gül’ün onayından çıkmamıştı.

Berk olmasın diye teamül zorlandı
Ceylanoğlu’nun Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na atanması nedeniyle boşalan 1. Ordu Komutanlığı’na Ege Ordusu Komutanı Orgeneral Hayri Kıvrıkoğlu getirildi. Erzincan’daki Ergenekon iddianamesinin bir numaralı sanığı EDOK Komutanı Orgeneral Saldıray Berk’in Orgeneral Kıvrıkoğlu’ndan daha kıdemli olması nedeniyle, komuta kademesinin en prestijli görevleri arasında sayılan 1. Ordu Komutanlığı’na Kıvrıkoğlu’nun getirilmesi “teamül zorlaması” olarak yorumlandı.

ZİRVE ÇÖZÜMDE ETKİLİ OLDU
Başbakan Erdoğan’ın, YAŞ sürerken “internet andıcı soruşturması” kapsamında ifadeye çağrılan Orgeneral Hasan Iğsız’ın Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na atanması teklifini veto etmesiyle başlayan krizde, Balyoz davası kapsamındaki yakalama kararlarının kaldırılması ile yumuşayan hava, çözümü getirdi. Geçen cuma akşamı Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ ile Başbakan Erdoğan’ın Başbakanlık’taki görüşmesi de krizin çözümünde etkili oldu.

8 günün hikâyesi
Yüksek Askeri Şura’nın (YAŞ) başladığı 1 Ağustos’tan bugüne kadar yaşanan kriz, cumhuriyet tarihine, asker-hükümet ilişkileri açısından gerilimin en yüksek noktaya ulaştığı krizlerden biri olarak geçti.
İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nin, YAŞ’tan sadece 9 gün önce, aralarında terfi bekleyen 11 generalin de bulunduğu 102 emekli ve muvazzaf subay hakkında yakalama kararı vermesi tansiyonu bir anda yükseltti. Kamuoyuna Milliyet’in duyurduğu, YAŞ’tan bir hafta önce, Başbakanlık Resmi Konutu’nda gerçekleşen bir zirve, kararın YAŞ’a damga vuracağını gösterdi. Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın gizli zirvesinde, subayların durumu ve YAŞ masaya yatırıldı.

Terfi tartışması
Hakkında yakalama kararı çıkan subayların terfisi, gündemin ilk maddesini oluşturdu. Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, YAŞ’ta durumu görüşülecek askeri personel açısından konuyu uzmanlara incelettiğini açıkladı. İncelemenin sonucunu Ankara Temsilcisi Fikret Bila’nın kaleminden Türkiye’ye duyuran yine Milliyet oldu. Milli Savunma Bakanlığı, terfilere engel bir hal olmadığı sonucuna vardı. Ancak bu görüş, hükümet ve Çankaya Köşkü tarafından paylaşılmıyordu.

Iğsız düğümü
YAŞ, Balyoz gölgesinde, 1 Ağustos pazar günü başladı ve Kara Kuvvetleri Komutanlığı krizi başgösterdi. YAŞ’ın 1. gün çalışmasının ardından, Gül ve Erdoğan’ın, 1. Ordu Komutanı Orgeneral Hasan Iğsız’ın Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na atanmasına, İrtica ile Mücadele Eylem Planı’nın hazırlanması talimatını veren isim olduğu gerekçesiyle karşı oldukları bilgisi kulislere yansıdı. YAŞ’ın 2. gün çalışmaları sürerken, Ergenekon savcısı Zekeriya Öz, aralarında Iğsız’ın da bulunduğu 19 subayı ifade vermeye çağırdı ve kriz derinleşti.
YAŞ’ın 3. gününe de Iğsız damgasını vurdu. Cumhurbaşkanı’nın YAŞ üyelerine geleneksel olarak verdiği yemek öncesi bütün tarafların mekik dokuduğu olağanüstü bir zirve trafiği yaşandı. YAŞ’ın tarihinde ilk kez 4. gün de çalışacağı anlaşıldı.

Erdoğan katılmadı, veto etti
4. gün, Başbuğ, Kara Kuvvetleri Komutanlığı için Iğsız’ı önerdi. Gül’ün onayından sonra açıklanan YAŞ kararları ise Başbuğ’un teklifini Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül’ün inha etmediğini, Erdoğan’ın da veto ettiğini ortaya koydu.
Atila Işık formülüyle krizin aşılması beklenirken, Işık’ın emekliliğini istediği haberi geldi.

Rahatlatan karar
Krizin 6. günü Erdoğan’ın, Eskişehir’den dönerek Başbuğ’la görüşmesi beklenirken, İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nden, Balyoz davası kapsamındaki yakalama kararlarının kaldırıldığı haberi geldi. Bu kararın olumlu etkisi altında başlayan gece yarısı görüşmesinin sonunda, “kriz çözülüyor” havası hakim oldu. Uzun temas trafiği sonunda dün gece yarısı kriz uzlaşmayla sonuçlandı.