Malatya Belediyesi’nin, teknik uzmanların tüm eleştirilerine karşın, Malatya’nın toplu taşıma sorunlarına çözüm getireceği iddiasıyla kurmak istediği trambüs sisteminin hizmete gireceği tarih konusunda bugüne kadar açıklanan tarihlerin hiçbiri doğru çıkmadı.
İhalesi, 22 Nisan 2013 tarihinde yapılan ve ihale sözleşmesine göre, ihale tarihinden itibaren 330 günde (11 ay) içinde, yani en geç 2014 yılı Mart ayında hizmete girmesi gereken trambüs sistemi için yaklaşık aylardır test sürüşleri yapılıyor.
Yolcularla birlikte özellikle rampa tırmanışlarında başarısız olduğu iddia edilen trambüs sisteminin ne zaman hizmete gireceği konusunda Malatya Büyükşehir Belediye’nden bugüne kadar birçok farklı tarihler verilmesine karşın trambüs taşımacılığı hizmete girmiş değil.
Ağustos ayında iki adet trambüsün teslim edilmesine yönelik törende açıklama yapan Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Çakır, sistemin Ekim ayında hizmete gireceğini belirtmişti. Ancak Aralık ayının ortalarına gelinmesine rağmen, trambüslerin test sürüşleri bitmek bilmedi. Trambüslerin, ne zaman toplu taşımada hizmet vermeye başlayacağı merak ediliyor.
Troleybüsdü, Malatya’da trambüs oldu
Konuyla ilgili uzmanların ve teknik yetkililerin ‘demode’ dediği ve ‘Malatya’nın ulaşım sorununu çözmeyeceğini’ belirttiği trambüs projesi, bugüne kadar pekçok eleştiri ve iddiaların odağı oldu.
Malatya Büyükşehir Belediyesi, Karayolları Taşıt Yönetmeliği’nde kısaca ‘elektrikle çalışan lastik tekerlekli elektrikli otobüs’ olarak tanımlanan, İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde bir süre hizmet verdikten sonra kullanışlı olmamaları nedeniyle rafa kaldırılan troleybüsleri, yeni bir ulaşım aracıymış gibi yönetmelikte de tanımı ve tarifi olmayan ‘trambüs’ ismiyle Malatya kamuoyuna lanse etti.
Trambüs projesi, ihalesinin yapıldığı Nisan 2013 tarihinden bu yana birçok ciddi iddialar ile gündeme geldi. Biri boş zarf veren iki firmadan Bozankaya’nın ihalesini aldığı trambüs projesinin, İhale Sözleşme Tasarısı’nda ‘Ödeme Yeri ve Şartları’nı düzenleyen 12. Madde’nin 12.2.1. fıkrasında “Ödemeye esas para birimi TRY (Türk Lirası) 'dır” denilmesine rağmen ihale bedelini Euro alarak açıklayan Malatya Belediyesi’nin, bu sözleşmeye aykırı hareket ettiği ortaya çıkmıştı.
Henüz işin başında iken, sözleşme şartlarına aykırı hareket edilmesi nedeniyle, Malatya halkına ‘ek fatura’, tek bir trambüs üretmemiş olan firmaya ise oturduğu yerden milyonlarca lira kazandıran bu durumun yanı sıra, Malatya Belediyesi, aynı sözleşme tasarısında, kesin bir ifadeyle yükleniciye avans ödenmeyeceği kayıt altına alınmasına rağmen, 2013 yılı Aralık ayı ve 2014 yılı Ocak ayında firmaya sözleşme bedelinin % 10’una karşılık gelen yaklaşık 2 milyon Euro avans ödediği de ortaya çıkmıştı.
“Köprülü kavşaklar trambüs nedeniyle iptal edildi”
Trambüs (Troleybüs) ile ilgili tartışmalar bununla da sınırlı kalmadı.
Trambüsün işletileceği Malatya- Elazığ karayolu üzerinde, Turgut Özal Tıp Merkezi ile Yeni Stadyum'un ana yola bağlanacağı bölgede Karayolları tarafından yapılması planlanan 2 adet köprülü kavşak projesinin, trambüsün buralarda dönemeyeceği gerekçesiyle, belediyenin müdahalesiyle iptal edildiği ortaya çıktı. AKP Malatya Milletvekili ve TBMM İdare Amiri Ömer Faruk Öz, daha önce de "demode- akılcı değil" diye karşı çıktığı trambüsler için yapılan bu değişikliğe katıldığı bir televizyon programında tepki göstermiş ve sert eleştirilerde bulunmuştu. Belediyenin baskısıyla Karayolları'nın köprülü kavşak projelerinin engellendiğini, bunun yerine hemzemin bağlantıların yapılmakta olduğunu belirten Öz, şunları söylemişti: "Yapılan bu işler çok yanlış. Mevcut durumuyla trafik güvenliği ve akışı açısından ciddi sorun yaratan İstasyon Virajı'nda karayollarınca planlanan köprülü kavşak, belediye tarafından engellendi. Bu kavşak da trambüs düşüncesi yüzünden gerektiği şekilde düzenlenmedi.”
Yönetmelikte de yok
Test sürüşleri bitirilmediği ve hizmete girmediği için Malatya’nın ulaşım sorunlarına ne derece çözüm olacağı da bilinmeyen Trambüslerin, Karayolları Trafik Kanunu ve yönetmeliğinde de yer almadığı tespit edilmişti.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca, can ve mal güvenliği yönünden; kara yollarında trafik düzeninin sağlanması ve trafik güvenliğini ilgilendiren hususlarda alınacak tedbirlerin yer aldığı yönetmelikte, bisikletten, tramvaya, römorktan çekiciye kadar araçların tanımlarına yer verilirken, Malatya Belediyesi yetkililerinin araçlar için ısrarla kullandığı 'trambüs' isminin yer almadığı belirlenmişti.
