Başbakan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu’nun İmar Kanunu’nda yapılacak değişiklikle, imar değişiklikleri sonucunda doğacak ekonomik rantın bir bölümünün belediyelere, bir bölümünün de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na aktarılacağını açıklaması, gözleri belediye meclislerinde yapılan imar değişikliği düzenlemelerine çevirdi.
Geçtiğimiz hafta içinde bir basın toplantısı düzenleyerek ‘Kamuda Şeffaflık Paketi’nin uygulamasına ilişkin bilgi veren Başbakan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu, açıklamalarının bir bölümünü İmar Kanunu’nda yapılacak değişikliklere ayırmıştı.
Açıklamasında, kamu otoritelerinin taşınmazlar üzerinde yaptığı imar değişikliği uygulamalarının yeni değer, yani rant yaratması halinde bu yeni değerin sahibinin kamu olduğunu söyleyen Başbakan Ahmet Davutoğlu, “ Bir arsa üzerinde bir kamu otoritesi kararı ile imar değişikliği olmuşsa, o imar değişikliğinden kaynaklanan yeni değerin, yani rantın, sahibi kamudur. O değer artışı mutlaka kamuya dönecek şekilde düzenlenecektir.” demişti.
Başbakan Ahmet Davutoğlu, İmar Kanunu’nda çok kısa süre içinde 3 temel konuda önemli değişiklikler yapılacağını vurgulayarak, yapılacak değişikliklerden birinin imar değişikliğinde doğan rantın hesaplanarak, ortaya çıkan yeni değerin bir bölümünün belediyelere, bir bölümünün de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na aktarılacağını söylemişti. Başbakan Davutoğlu, yapılması öngörülen değişikliği şöyle örneklendirmişti: “Bir imar değişikliği bir anda bir arsayı bazen birkaç misline varacak kadar değerlendirebiliyordu. Bu değer artışı nihayetinde o arsa üzerinde yapılan imar değişikliğinden kaynaklanmışsa o imar değişikliği bir kamu otoritesi kararı ile olmuşsa o imar değişikliğinden kaynaklanan yeni değer, rant, olumsuz anlamda söylemiyorum, yeni değerin sahibi kamudur. O değer artışı mutlaka kamuya dönecek şekilde düzenlenecektir”.
Kanun değişikliği beklenmeden uygulanacak
Başbakan Davutoğlu aynı toplantıda imar değişikliği ile bağlantılı olarak ortaya çıkan yeni rantın hesaplanmasının da kesin kurallara bağlanacağını belirtmiş, ayrıca yasal değişiklik yapılıncaya kadar ki sürede fırsatçılık yapılmaması için, İmar Kanunu’nda yapılacak değişikliğin ilkesel olarak açıklamanın yapıldığı günden itibaren geçerli olacağını da vurgulamıştı.
Şimdi gözler belediye meclislerinde ve uygulamada
Büyük imar rantlarının haksız kazanç ve sebepsiz zenginleşmeye yol açtığı illerin başında Malatya da geliyor. Malatya’da özellikle Sümerbank arazisi üzerinde yapılan imar plan tadilatı ve sahte belgelerle arsa bağışında bulunmuş gibi yaparak ek yoğunluk alma yöntemiyle gündeme gelen imar yolsuzlukları iddiaları yargıya taşınmıştı. Halen devam eden büyük imar yolsuzluğu davasında çok sayıda işadamı, şirket yöneticisi ve Malatya Büyükşehir Belediyesi’nin üst düzey bazı yöneticileri yargılanmaya devam ediyor.
Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun açıkladığı yeni değişiklikle, belediye meclisleri ve belediye yöneticileri artık yapılan imar değişikliği sonucunda doğan rantın doğru hesaplanması ve yasanın öngöreceği orandaki miktarın belediye hesaplarına aktarılmasının da takipçiliğini yapmak zorunda olacak.
Önemli olan rantın doğru hesaplanması
Konuya ilişkin olarak görüşlerine başvurduğumuz imar ve şehircilik uzmanları, Başbakan Davutoğlu’nun yapılacağını açıkladığı değişikliğin kentsel rantın kamuya dönmesi açısından doğru bir tutum olduğunu belirterek “Ancak, önemli olan uygulamadır. Belediye meclislerinin, TOKİ’nin ya da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yapacağı imar değişikliklerinden doğan yeni rantın hesaplanması doğru yapılmazsa, kağıt üzerinde sembolik bir değer artışı gibi gösterilirse değişikliğin hiçbir anlamı olmaz. Mesela, Malatya Büyükşehir Belediye Meclisi bir taşınmaz üzerinde cins değişikliği yapıp, taşınmazın sahip ya da sahipleri için milyonlarca liralık bir rant yaratırken, bu rantın hesaplanması sırasında dürüst davranılmazsa ve bu hesaplamalar kesin teknik ölçütlere bağlanmazsa milyonlarca liralık rant yine taşınmazın sahiplerinin cebine girecektir” diye konuştu.
