Kadim Fırat Nehrinin sularıyla oluşturulan Karakaya Baraj Gölünün Malatya sınırları içerisinde beş adet pelikan kuşu gözlendi. Böylece pelikan Malatya’nın 285. kuşu olarak kayıtlara geçti.
Malatya’ya “arada bir” uğrayan flamingolar ile kaşıkçı kuşları yine Karakaya Baraj Gölünde görüldü.
Mustafa Çoban, Hıdır Kılıç, Koray Kutlutürk, Turan Karaoğlan, Yavuz Alhan, Mehmet Dolan'dan oluşan Malatya Kuş Gözlem Topluluğu yıl boyunca Malatya kuşlarını izliyor, fotoğraflıyor, yeni bir kuş türü görülürse bunun kayıt altına alınmasını sağlıyor. Pelikanlar, ekip üyeleri tarafından geçen hafta sonu yapılan gözlem sırasında kaydedildi.
1996 yılından beri Malatya kuşlarını gözleyen ve kayıt altına alan Mustafa Çoban, pelikanların yanı sıra Malatya’da nadir görülen flamingo ve kaşıkçı kuşlarına da rastladıklarını haber verdi.
Çoban “Hafta sonu arkadaşların telefonla arayıp, pelikan gördüm, çağrısı yapması üzerine hemen Karakaya Baraj Gölü kıyısındaki Toygar köyü civarına gittiğimizde, büyük sevinç ve heyecanla, alanda beş tane pelikan gördük. Pelikanlar, Karakaya Baraj Gölünde besleniyordu. Fotoğraflarını çekip kayıt altına aldık. Bu tarihe kadar Malatya’da pelikan görülmemişti. Böylece Malatya kuş envanterinin 285. kuşu pelikan oldu. Alanı taradığımızda, üç flamingo ve on üç kaşıkçı kuşu gözledik. Flamingo ve kaşıkçı kuşu Malatya’ya nadiren uğrar. Örneğin, kaşıkçı kuşu neredeyse on yıldır görülmemişti ” sözleriyle kuş gözlemcilerinin bu canlıları görmekten duyduğu mutluluğu aktarıyor.
Neden Geldiler?
Aynı zamanda Kernek Anadolu Lisesinde biyoloji öğretmenliği yapan Çoban, bir yerde görülen kuşlarınesas itibarıyla dört kategoriye ayrıldığını belirterek “İlk sırada yerli kuşlar geliyor. Bu kuş türleri yıl boyunca aynı yerde yaşıyor, ürüyor, yavrularını büyütüyor. Güneyden gelen yaz göçmeni kuşlar yaz mevsimi Malatya’da kalıyor ve ürüyorlar. Kış göçmeni dediğimiz kuşlar kışın kuzeyden gelip, Malatya’da kışlıyorlar ama üremiyorlar. Kuşlarda göç kavramı, insanlarda olduğu gibi, bir şehirden başka bir şehre veya bir ülkeden diğerine şeklinde olmak zorunda değil. Örneğin yazın Beydağı’nda yaşayan bir kuş kışın Karakaya Baraj Gölü kıyısına inebilir; bu da bir göçtür. Son olarak geçit kuşları dediğimiz kuşlar geliyor. Bu kuş türleri ilkbahar ve sonbahar döneminde Malatya’dan geçer; geçerken elbet karınlarını doyururlar ama yerleşmeyip yollarına devam ederler” bilgilerini verdikten sonra şöyle devam ediyor:
“Bu kategorilerin dışında rastlantısal konuk dediğimiz kuşlar var. Yolunu şaşırmış olabilir; rüzgarda savrulmuş olabilir veya diğer sürülere karışmıştır, bilemiyoruz, bu şekilde ilimize gelen kuşlar da oluyor. Pelikanın yanı sıra flamingo ve kaşıkçı kuşlarını rastlantısal konuk kategorisinde değerlendirebiliriz. Bu kuş türleri yaşamını sürdürmek için tuzlu göl ve lagünlere ihtiyaç duyar. Burası doğal alanları değil, göç alanları da değil. Böyle nadiren yollarını şaşırıp gelebiliyorlar daha sonra giderler”
Çoban, iklim değişikliğinin bu kuşların Malatya’ya gelişine neden olup olmadığının sorulması üzerine, bunun mümkün olmadığını ama birkaç yıl önce ilk kez Çırmıhtı Atmalı Vadisi-İnek Pınarı civarında gözlenip, Malatya’nın yerli kuşu olarak kayıt altına alınan Arap Bülbülünün bu kapsamda değerlendirildiğini söyledi. Normalde sıcak iklimi seven Arap Bülbülünün Malatya topraklarına yerleşmesi “iklim değişikliği ve kuşun yayılma çabası” olarak görülüyor.
Malatya’nın yerli kuşları arasına kaydedilen Arap Bülbülü hakkındaki haber Malatyahaber.com sitesinde yayınlanmıştı. (http://malatyahaber.com/haber/arap-bulbulu-artik-malatyanin-yerli-kusu/)
Karakaya Yaşam Kaynağı
Sulak alanların kuşlar için yaşam kaynağı olduğuna dikkat çeken Çoban “son kayıtlar Karakaya Baraj Gölünün kuşlar için ne kadar önemli olduğunu ve bu anlamda korunması gereken bir sulak alan olduğu sonucunu ortaya koyuyor. Sadece sürekli yaşayan kuşlar için değil geçit kuşları, göçmen kuşlar ve konuk kuşlar için bir dinlenme istasyonu. Burada karınlarını doyurup yola devam edecek enerjiyi biriktirirler. Karakaya boyunca uygun noktalara kuş gözlem kuleleri yapılırsa ileride eko turizme katkı sağlayabilir çünkü dünyada kuş gözleyen çok sayıda insan var. Bizler nasıl kuş gözlemek için başka yerlere seyahat ediyorsak onlar da buraya gelebilirler” diyor.
DERLEME: Bülent KORKMAZ
Fotoğraflar: Mustafa ÇOBAN
