İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Yunus Önal'ın kayısı çekirdeği kabuğundan ürettiği aktif karbon, Malatya'da kurulacak fabrikayla ekonomiye katkı sağlayacak.
Cep telefonundan klima filtrelerine, sağlıktan otomotiv sektörüne kadar geniş yelpazede kullanılan ve tamamı yurt dışından ithal edilen aktif karbonun üretimi için Dr. Öğr. Üyesi Yunus Önal ve iş adamı Nizamettin Kaplan'ın girişimiyle Malatya 3. Organize Sanayi Bölgesi'nde fabrika kuruluyor.
İnşaatı süren fabrikayla Türkiye'nin aktif karbondaki dışa bağımlılığının azaltılması hedefleniyor.
Dr. Öğr. Üyesi Yunus Önal, AA muhabirine, 1995'ten bu yana üniversitede kendisine devlet tarafından tahsis edilen laboratuvarda aktif karbon üretimine ilişkin çalışmalar yürüttüğünü söyledi.
Önal, yörede yoğun üretilen kayısının çekirdek kabuğundan aktif karbon üretmek için yaptığı çalışmalar neticesinde 2014'te "Kayısı Çekirdeği Kabuğundan Ardışık Yöntemle Yüksek Yüzey Alanlı Tıbbi Süper Aktif Karbon" araştırmasının olumlu sonuç verdiğini hatırlattı.
Araştırma kapsamında 3 bin 120 metrekare/gram yüzey alanına sahip aktif karbon ürettiğini aktaran Önal, bu karbonun tıpta kullanıma uygun (hastahanelerin acil servislerinde aktif karbon solüsyonu) olarak patentlendiğini ifade etti.
Kayısı çekirdeği kabuğunun aktif karbon üretimi için son derece elverişli olduğunu dile getiren Önal, şöyle devam etti:
"Kentte üretilen kayısı çekirdeği kabuğundan yaklaşık 6 bin ton aktif karbon üretilebiliyor. Biz ülke olarak aktif karbon üretmiyoruz. Bir de aktif karbon olarak yansımayan ürünler var. Örneğin Türkiye'de acil servislerde zehirlenen kişilere aktif karbon solüsyonları veriliyor. Bunlar, karbon olarak ithal edilmiyor ve bunların katma değeri çok daha yüksek. Kayısı çekirdeği kabuğundan elde edilen aktif karbon doğrudan hastanelerde zehirlenmelere karşı kullanılacak ender aktif karbonlardan biridir. Aktif karbon için bu ülkenin ekonomisinden yurt dışına yıllık ortalama 70 milyon dolar ödüyoruz."
Önal, aktif karbonun dünyada önemli bir pazar payının bulunduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Tüm otomobillerde aktif karbon filtreleri var. Aktif karbon dünyada kullanım alanı yüksek olan ender maddelerden biri. Dünyada yaklaşık 3 milyon ton aktif karbon kullanılıyor. Bu miktarın 900 bin tonunu ise Çin kullanıyor. Çin'in endüstriyel hamlesinin önemli konularından biri aktif karbon. 2017'de dünyadaki aktif karbon pazarı yaklaşık 3 milyar dolardı. Gelecek 2 yılda aktif karbonun pazarının 7 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Tabii aktif karbon sanayide ve diğer sektörlerde kullanıldığında bu katma değer daha da artıyor."
Sanayide aktif karbonun geniş kullanım alanı bulunduğuna dikkati çeken Önal, üretimin başlamasıyla yaklaşık 25 kalemde yan sanayinin de gelişeceğini kaydetti.
Önal, 12 dönüm alan üzerine fabrikanın temelini attıklarını belirterek, şöyle devam etti:
"Fabrika tamamlandığında yıllık ortalama 3 bin ton aktif karbon üreteceğiz. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi, aktif karbonu barajlardan gelen suyu temizleyerek, konutlara vermede kullanıyor. Güneydoğu Anadolu'da Şanlıurfa başta olmak üzere içme suyunda aktif karbonlu membran kullanmak zorunda. Sırf o bölgede, bu malzemenin pazarı 20 milyon lira civarında. Bunların hepsi yurt dışından geliyor. Biz aktif karbon fabrikasının temelini atarak, kaba inşaatını bitirdik. Fabrikaya 1 milyon lira harcadık, 5 milyon lira da hibe desteği alacağız."
- "Tüm aktif karbon çeşitlerini üreteceğiz"
Aktif karbonun kilogramının 50 dolara kadar satıldığını bildiren Önal, "Fabrikada tüm aktif karbon çeşitlerini üreteceğiz. Almanya'dan bir firma ile görüşme yaptık. Firma yetkilileri Çin'den aldığı 600 ton aktif karbonu bizden alacaklarını söylediler hatta aktif karbondan üretecekleri ürünü Malatya'da üretmeyi teklif ettiler. Tıbbi aktif karbon üreterek, Türkiye'nin tek üreticisi olacağız. Kayısı çekirdeği kabuğunu aktif karbona dönüştürdüğümüzde değeri 20 milyon dolarları bulacak." şeklinde konuştu.
Önal, aktif karbonun teknolojinin her alanında da kullanıldığına anlatarak, "Aktif karbonun katma değeri en yüksek olarak kullanıldığı ürünlerden bazıları cep telefonları ile bilgisayarlar. Elektronik ürünlerde müthiş bir kullanım alanı var. Hatta geleceğin pilleri aktif karbonlu piller olacak. Çünkü aktif temelli piller 40 bin defa şarj edilir. Güneş enerji üretiminde, enerji depolanabilmesi için aktif karbon üzerinde bilimsel çalışmalar yapılıyor." ifadelerini kullandı.
AA
