Meyvecilik Araştırma Enstitüsü'nün Çukurova Üniversitesi ile yaptığı 3 yıllık araştırma sonunda Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı kayısı türlerinin kendisiyle uyuşmaz çeşitler olduğunun ve bu iki türün yine birbirlerine tozlayıcı (baba) olarak kullanılabileceklerinin saptandığı açıklandı.
Meyvecilik Araştırma Enstitüsü'nden konuya ilişkin olarak şu açıklamada, içerisinde bulunduğumuz dönemde meyve fidanı satışlarıyla birikte yeni bahçeler kurulmaya başlandığı hatırlatılarak, önemli kurutmalık kayısı çeşitleri olan Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı türleri ile ilgili yapılan araştırmanın üreticiler için büyük önem taşıdığı belirtildi ve şu bilgiler verildi:
"..* KAYISI BAHÇESİNİ EN AZ İKİ ÇEŞİTTEN KURUN
Meyvecilik Araştırma Enstitüsünün Çukurova Üniversitesi ile yaptığı 3 yıllık bir araştırma sonucunda Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı çeşitlerinin kendiyle uyuşmaz çeşitler oldukları belirlendi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sinan ETİ danışmanlığında, enstitü mühendisleri tarafından yürütülen çalışmada Hacıhaliloğlunun çiçekleri kendi çiçek tozlarıyla tozlandığı zaman meyve veriminin % 6.57 olduğu, bu durumun Kabaaşı çeşidinde % 4.60a düştüğü görüldü. Buna karşın Hacıhaliloğlu çeşidinin çiçekleri Kabaaşının çiçek tozlarıyla tozlandığında, meyve verimi %29.61e yükselirken, Kabaaşının çiçekleri Hacıhaliloğlu çeşidinin çiçek tozları ile tozlandığında meyve veriminin % 30.72 olduğu bulundu.
* GENETİK ÇALIŞMAYLA DA İSPATLANDI
Enstitü elde edilen sonuçları, yine Çukurova Üniversitesi ile yaptığı ortak bir moleküler genetik çalışmayla da ispatladı. Yapılan DNA düzeyindeki çalışmada Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı çeşitlerinin kendiyle uyuşma allellerini (genlerini) taşımadıkları belirlendi. Elde edilen diğer bir sonuç ta bu iki çeşidin birbirlerine tozlayıcı (baba) olarak kullanılabilecek olması. Elma, armut, kiraz, badem gibi meyvelerde de sıkça görülen bu durumun yıllarca kayısılarda olmadığı zannediliyordu. Ancak yapılan bu çalışmalarla kayısılarda da baba çeşitlerin kullanılması gerektiği ortaya çıktı.
* HACIHALİLOĞLU KABAAŞIYA, KABAAŞI DA HACIHALİLOĞLUNA BABALIK YAPABİLİYOR
Çalışmanın sonuçları gereği enstitüden yapılan açıklamaya göre; kayısı üreticileri Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı çeşitlerinden yeni bahçe kuracaklarsa, kurdukları bahçeye 1 / 8 oranında tozlayıcı (baba) çeşit dikmeleri gerekmektedir. Bu çeşitler birbirlerine tozlayıcı (baba) çeşit olarak kullanılabilirler. Tozlayıcı çeşit verimi 4-5 kat arttırabilecek bir uygulamadır. Ayrıca daha önceden kurulmuş mevcut bahçelerin de müsait alanlarına tozlayıcı (baba) çeşit dikimi yapılması verim artışını sağlayacaktır. Tüm bunların yanı sıra kayısı bahçelerinde özellikle çiçeklenme zamanı bal arısı bulundurulması da önemli verim artışı sağlayacak uygulamalardandır. Yurt dışında bu konuyla ilgili olarak meyve üreticileri arı kiralama yoluna gitmektedirler, bu uygulamalar son yıllarda ülkemizde de özellikle Marmara ve Ege bölgelerinde hayata geçmiştir..."
