- TÜRMOB tarafından hazırlanan ‘Teşvikli Yatırımlar Raporu’ yayınlandı. Veriler Malatya'nın yatırımcılar açısından ikinci plana düştüğünün göstergesi olarak yorumlandı.
Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği TÜRMOB tarafından hazırlanan Türkiye’de Yatırım Teşviklerinde Son 10 yıl "Teşvikli Yatırımlar Raporu" yayınlandı. Ekonomi Bakanlığı verileriyle hazırlanan rapora göre, bu dönemde yatırım tutarı olarak enerji ilk sırada yer alırken belge adeti ve istihdam sayısı bakımından tekstil sektörü ilk sırada yer aldı.
TÜRMOB’un raporuna göre Malatya, düzenlenen yatırım teşvik belgesi adetinde Türkiye genelinde 29. sırada, öngörülen 4.278 milyon TL yatırım tutarı ile 30.sırada, gerçekleşecek bu yatırımlar için öngörülen 14.595 kişi istihdam sayısı ile de Türkiye genelinde 25.sırada yer aldı.
Bu verilerin, Doğu Anadolu Bölgesi’nin cazibe merkezi ili olan Malatya’nın yatırımcılar için ikinci planda düşünülen bir il konumuna düştüğünün göstergesi olarak değerlendiriliyor.
Söz konusu raporu değerlendiren TÜRMOB Disiplin Kurulu eski üyesi, malatyahaber.com Yazarı, Yeminli Mali Müşavir Mustafa Bahadır Altaş, raporda, Türkiye geneli bölgeler bazında alınan teşvik belgesi, yatırım tutarı ve yaratılan istihdamın seyri, iller bazında alınan teşvik belgesi sayısı, yatırım tutarı ve yaratılan istihdam, yerli-yabancı sermaye ayrımında teşvikli yatırımlar, en fazla ve en çok yatırım alan sektörler ile son on yılda en çok yatırım yapılan bölgeler ve iller hangileri olduğu, iş yaratmanın ortalama maliyetlerinin ne kadar olduğu gibi çok detaylı bilgilerin yer aldığını söyledi.
"Bu çalışma ciddi.."
TÜRMOB’un, Türkiye’nin ekonomik ve sosyal konularda içerisinde bulunduğu durumun yanı sıra dünyadaki gelişmeler üzerine çalışmalar yaptığını hatırlatan Altaş, “Bu çalışmayı mesleki acıdan ve ülkemiz acısından ciddi bulmakta ve önemsemekteyim” dedi.
Altaş, özetle şu değerlendirmeyi yaptı:
“Teşviklere rağmen yatırımlar birinci bölgeye kaydı”
TÜRMOB geçtiğimiz Aralık ayında Türkiye Vergi Gelirleri Raporu, sonrasında Türkiye Faiz Raporu, Türkiye Ekonomisinde Dolarizayon Raporu ve Türkiye’de İş Gücü ve İşsizlikle Mücadele Raporu yayınlayarak ülkenin ekonomik konularda yaşadığı sorunlara çözüm önerileri sunmuş ve sunmaya devam etmektedir. Türmob tarafından yayınlanan Teşvikli Yatırımlar Raporu incelendiğinde ülkemizde uygulanmakta olan 6 bölgeye ayrılan bölgesel teşvik sistemi kapsamında 6. bölgeye çok fazla teşvik ve destek verilmesine rağmen teşvikli yatırımlar ağırlıklı olarak birinci bölgede gerçekleşmiştir.
Bu dönemde yatırım tutarı olarak enerji ilk sırada yer alırken belge adeti ve istihdam sayısıyla tekstil ilk sırada yer almıştır.
Malatya verileri
2007-2016 tarihleri arasındaki 10 yıllık dönemde Malatya yerelindeki teşvikli yatırımları incelediğimizde; Bu dönemde 395 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenmiş olup bu belgelerdeki yatırım tutarı 4.278 Milyon TL olarak belirtilmiştir. Bu yatırımlar için öngörülen istihdam ise 14.595 kişi olarak öngörülmektedir.
Açıklanan bu bilgilere göre Malatya düzenlenen yatırım teşvik belgesi âdeti sıralamasında Türkiye genelinde 29. sırada yer alırken, öngörülen 4.278 milyon TL yatırım tutarı ile 30.sırada yer alıyor. Gerçekleşecek bu yatırımlar için öngörülen 14.595 kişi istihdam sayısı ilede Türkiye genelinde 25.sırada yer almaktadır. Malatya da 1 kişilik istihdam için yapılan ortalama maliyet 293 bin TL olmuştur.
30 büyükşehir arasında 26. sırada
30 Büyükşehir kıyaslaması yaptığımızda Malatya yatırım teşvik belgesi adeti sıralamasında 26. sırada yer alırken, öngörülen yatırım tutarı ile 24. sırada yer alıyor. Öngörülen istihdam için 23. sırada yer almaktadır. 30 Büyükşehirde bu sürede il bazında düzenlenen belge adeti ortalama 898 adet olurken, 1 kişilik istihdam için öngörülen yatırım maliyeti 444 bin TL olarak gerçekleşmiştir.
“Malatya artık ikinci planda”
Bu rapor üzerine özetle şunu söylemek gerekir: Bulunduğu doğu Anadolu bölgesinin cazibe merkezi ili konumunda olan Malatya yatırımcılar için artık ikinci planda düşünülen bir il konumuna gelmektedir. Çünkü özellikle 1970 yıllarda bünyesinde bulundurduğu kamu sanayi yatırımlarıyla ve sonraki süreçte özel sektör yatırımlarıyla ülke genelinde sanayileşme gelişmişlik düzeyinde ilk yirmi içinde yer alan Malatya artık ilk 20 dışında sıralamada kendine yer bulmaktadır. Malatya olarak bu durumu çok iyi analiz etmemiz ve bunun olumsuz sonuçlarını bertaraf edecek çalışmaları acilen yapmamız gerekiyor aksi takdirde bu düşüş bizi çok daha geriye götürecektir.
TÜRMOB tarafından yayınlanan Teşvikli Yatırımlar Raporunun sonuç bölümündeki değerlendirmede ise şu ifadeler yer aldı:
- Bölgesel teşviklerin, en önemli hedef olan bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltıcı etkisinin arzulanan düzeyde olmadığı, yatırımlardan en büyük payı, yine en gelişmiş 8 ilin yer aldığı 1. Bölge ile sosyo ekonomik düzey açısından onu izleyen 2. ve 3. Bölgelerin almaya devam ettiği görülüyor. 2012’den bu yana olan dönemde 1. Bölgenin yatırım tutarındaki payı daha da artarken, Doğu ve Güneydoğu’daki ülkenin en yoksul 15 ilinin oluşturduğu 6. Bölgenin toplam teşvik belgelerindeki payının çok az arttığı, toplam yatırım tutarındaki payının ise düştüğü dikkati çekiyor’ denilirken öneriler bölümünde ise;
- ‘Toplumsal refah, istikrar ve huzurun güçlendirilmesi için daima ihtiyacımız olan ekonomik büyüme, istihdam artışı ve bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılması; öncelikle yatırım ortamının iyileştirilmesi ve yatırımların artırılmasına bağlı bulunuyor. Özel sektörün ve yabancı sermayenin risk algısıyla gitmek istemediği Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde; devletin istihdam ve refahı yaratmak, hızlı göçü önlemek için sembolik de olsa tarım başta belli sektörlerde doğrudan yatırım yapması, özel girişimcileri de cesaretlendirecek, yatırımcı güvenini artıracak, genel yatırım eğilimine ivme kazandıracaktır’ denilmektedir.
ARŞİV FOTO: Malatya 2. OSB
Güler HAZAR, Yeni Malatya Gazetesi- malatyahaber.com
