Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Ünlükara'nın danışmanlığını yaptığı Dr. Fatih Sekendur'un hazırladığı "Standartlaştırılmış Yağış Evapotranspirasyon İndeksinin Farklı Evapotranspirasyon Metotlarıyla Hesaplanması ve Türkiye Ölçeğinde SPI ile Karşılaştırmalı Kuraklık Analizi" konulu doktora tez çalışmasında Türkiye'de kuraklığın gidişatı ortaya konuldu.
Ünlükara, AA muhabirine, dünyada 1993'te kuraklığı belirlemek için bir indeks geliştirildiğini ve buna "Standartlaştırılmış Yağış İndeksi" adı verildiğini, Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile Dünya Meteoroloji Örgütü'nün bunu kullandığını belirtti.
Küresel ısınmayla sıcaklığın ve buharlaşmanın arttığına dikkati çeken Ünlükara, yağışı ve referans bitki yüzeyinden buharlaşmayı dikkate alan "Standartlaştırılmış Yağış ve Evapotranspirasyon İndeksi"nin 2010'lu yıllarda geliştirildiğini, böylece yağış ve buharlaşmanın birlikte dikkate alınarak kuraklık üzerine bir değerlendirme yapıldığını kaydetti.
Tez çalışmasında 1980-2019 yılları arasında Türkiye'deki şehirleri ele alındığını anlatan Ünlükara, "Türkiye'deki tüm illeri 40 yıllık veriler kullanarak değerlendirdik. Bu değerlendirmeyi yaparken de aylık verileri, 6 aylık ve yıllık toplamları kullandık. Kuraklığa doğru mu gidiyoruz yoksa nemliye doğru gidiyoruz bunu analiz ettik. Yaptığımız analizler sonucunda Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinde maalesef kuraklığa doğru bir gidişat var. Ege, Marmara ve Karadeniz bölgelerinde de nemliliğe doğru bir gidiş olduğunu tespit ettik." diye konuştu.
Nemlilik yaşanan bölgelerde yağışlar ile tarımsal üretim ve verimliliğin artacağının altını çizen Ünlükara, kuraklıkta ise tarımsal üretimde ve su kaynaklarında azalma yaşanacağına işaret etti.
Akdeniz Bölgesi
Ünlükara, verilere göre, Kahramanmaraş'ın hem yağış hem buharlaşmada aylık, 6 aylık ve yıllık bazda kuraklığa doğru gittiğini belirtti.
Isparta'da ise tam tersine nemliliğe doğru gidişat belirlediklerini dile getiren Ünlükara, bölgede bu iki il dışında dikkate değer bir değişimin söz konusu olmadığını ifade etti.
Doğu, Güneydoğu ve İç Anadolu bölgeleri
Doğu Anadolu'daki illerde genelde kuraklığa doğru bir seyir olduğuna değinen Ünlükara, "Burada da iki il dikkatimizi çekiyor. Bunlardan biri Bingöl, diğeri de Malatya. Bu iki ilde kuraklığa doğru gidiş olduğunu görüyoruz. Bu illerimizde buna yönelik önlemler alınması gerekiyor. Diğer illerde ise 6 aylık ve aylık bazda ufak tefek değişimler var." dedi.
Ünlükara, Güneydoğu Anadolu'da Türkiye'deki su kaynaklarının neredeyse üçte birinin bulunduğunu belirterek, "Yılda 2-3 ürün alma imkanı var. Ayrıca GAP bölgesinin merkezi. Güneydoğu Anadolu'da hemen hemen tüm illerde kuraklığa doğru bir gidiş var ama en çok dikkati çeken iller Mardin, Şanlıurfa, Adıyaman, Şırnak ve Siirt. İki ilde 6 ve 12 aylık periyotlarda kuraklığa bir gidiş olduğunu görüyoruz. Güneydoğu Anadolu, kuraklık açısından en kritik bölgelerden birisi." değerlendirmesinde bulundu.
Özellikle tarımsal üretimle öne çıkan İç Anadolu Bölgesi'nin az yağış aldığına, Ankara, Konya, Eskişehir, Kırşehir, Nevşehir ve Sivas'ta kuraklığa gidişat olduğuna dikkati çeken Ünlükara, Aksaray, Nevşehir ve Yozgat'ta kuraklığın daha ciddi boyutlarda olduğunu söyledi.
Ege, Karadeniz ve Marmara bölgeleri
Ege Bölgesi'nde nemliliğin hakim olduğunu aktaran Ünlükara, istisna olarak Denizli'de yıllık bazda kuraklığa doğru bir gidiş tespit edildiğini kaydetti.
Manisa ve İzmir'de de nemliliğe gidişat tespit ettiklerini bildiren Ünlükara, Karadeniz Bölgesi'nde, Rize, Sinop ve Samsun'un nemliliğe doğru gittiğini aktardı.
Ülke ekonomisinin kalbi Marmara Bölgesi'nde nemliliğe doğru gidiş olduğunu dile getiren Ünlükara, "Özellikle Kırklareli, Edirne, Yalova, Bilecik, Balıkesir gibi illerde nemliliğe doğru gidiş var. Türkiye'nin en fazla nüfusun yaşadığı İstanbul'da bir değişiklik görülmüyor. Çanakkale'de ise kuraklığa doğru bir gidiş olduğunu görüyoruz." ifadelerini kullandı.
Ünlükara, bu verilerden yola çıkarak Türkiye genelinde il il, bölge bölge, havza havza su kaynaklarının kuraklık bakımından değerlendirilmesi, veriler dikkate alınarak tarımın planlanması gerektiğini sözlerine ekledi.
Kayseri, AA
