Malatya'da Cumhuriyetin ilk yıllarında da tören alanı olarak kullanılan, 1946 yılında Atatürk Anıtı'nın yapılmasıyla kullanılmamaya başlayan, daha sonra da Ticaret Lisesi'nin inşa edildiği alanda, Ticaret Lisesi ve eklentilerinin yıkılmasının ardından 'Cumhuriyet Meydanı' olarak yeniden düzenlenen ve ilk törenin Cumhuriyetin ilanının 99'uncu yıldönümü dolayısıyla yapıldığı alan, bundan sonra Malatya'daki resmi törenlerin yeni adresi olacak. Yeni tören alanına yerleştirilen Atatürk Anıtı'nın kompozisyonu, Ulu Önder'in 1937'deki Malatya ziyareti sırasında çekilen bir fotoğraftan esinlenerek yapıldı. Anıtın arka planındaki rölyeflerde, Malatyalı iki Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve Turgut Özal'ın yanı sıra, Türk tarihinden esinlenen figürlerden oluşuyor.
ESKİ TÖREN ALANI YENİ CUMHURİYET MEYDANI OLDU..
Malatya Büyükşehir Belediyesi tarafından Malatya Milli Eğitim Müdürlüğü ile yapılan protokol neticesinde, 24 Derslikli Rıdvan Mertöz Ortaokulu karşılığında eski Ticaret Lisesi alanı olarak bilinen Milli Eğitime ait bölgede yapılan düzenlemeyle, ilk etapta 'Kent Meydanı' olarak düşünülen alanın adı Cumhuriyetin ilk yıllarında adlandırıldığı gibi 'Cumhuriyet Meydanı'na dönüştürüldü.
Atatürk Evi yanındaki alanın 1945'lerdeki görünümü
Cumhuriyetin ilanından sonra Malatya'daki resmi törenlerin ve bayram gösterilerinin yapıldığı yer olan, 1946 yılında Orduevi önündeki Atatürk Anıtı inşa edilinceye kadar bu işlevi devam eden, tören yerinin değişmesiyle Ticaret Lisesi'nin inşa edildiği alanda 1,5 yıl önce başlayan çalışmalarla bugünkü konumuna getirilen alanın resmi açılışı, 22 Ekim günü Malatya'yı ziyaret eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından toplu açılışlar kapsamında yapılmıştı.
Ticaret Lisesi yapılmadan önce tören alanı olan yerde 1942 yılındaki bir bayram töreni
Yeni alandaki ilk resmi tören, Cumhuriyetin ilanının 99'uncu yıldönümü dolayısıyla 28 Ekim günü gerçekleştirilen çelenk sunma töreni oldu.
ATATÜRK ANITININ KOMPOZİSYONU ATANIN MALATYA ZİYARETİNDEN..
Cumhuriyet Meydanı'nında yer alan Atatürk Anıtı İnönü Üniversitesi öğretim görevlisi Heykeltraş Mutluhan Taş tarafından yapıldı.
Anıtın kompozisyonu Atatürk'ün Kasım 1937'deki Malatya ziyaretinden
Anıttaki Atatürk kompozisyonu için, Atatürk'ün 14 Kasım 1937'de dönemin Başvekili Celal Bayar'la birlikte gerçekleştirdiği ikinci Malatya ziyareti sırasında çekilen bir fotoğraftan esinlenildi.
Anıtın arka bölümünde, kuzey kesiminde yer alan rölyefler İnönü Üniversitesi öğretim görevlisi Seramik Sanatçısı Fazlı Ercan tarafından yapıldı.
ANIT VE MEYDANIN ÖZELLİKLERİ..
Cumhuriyet Meydanı, yer altı sığınağı ve otopark olarak tasarlandı. Toplam 6.500 metrekare alana sahip olan meydanda, arka fon olarak kullanılan 55 metre uzunluğunda 4 metre 20 santim yüksekliğinde bir duvar yer alıyor. Malatya’nın 7 bin yıllık kültürel, arkeolojik ve etnografik varlıklarının seramik ve polyester rölyeflerle işlendiği duvarda, Arslantepe, Selçuklu, Osmanlılar ve Cumhuriyet dönemlerine ait kabartmalar ve anlatılar bulunuyor.
Battalgazi ve atı Aşkar, Kurtuluş Savaşı, Malatyalı olan iki cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve Turgut Özal’ın rölyeflerinin işlendiği duvarda Selçuklu’nun dünya mimarisine kazandırdığı ve devletin devamlılığını simgeleyen geometrik motifler dikkat çekiyor. Duvarın ve alanın merkez noktasında yer alan üst kısımda hilal şeklindeki ay en üst noktayı oluştururken, bu kısımda 16 Türk Devletinin sembolleri yer alıyor.
Resmi törenlerde çelenk sunma ve anma programları için kullanılacak Atatürk Heykeli ise üzerinde yer aldığı kaide ile birlikte 5 metre 50 santim yüksekliğe sahip. Arka fondaki duvarın üstünde yer alan ay motifi ile birlikte toplam 7 metre 20 santimlik bir görüntüye kavuşan Atatürk Anıtının arkasındaki duvarda yer alan sanatsal yapılar ve tarihi anlatılar, kaide altındaki 150 metrekare büyüklüğündeki siyah mermerden yapılan çelenk sunma alanı ile bütünleşiyor.
9 metre uzunluğundaki bayrak gönderinin yer aldığı Cumhuriyet Meydanı; açık hava gösterileri ve sergi alanı olarak da kullanılabilecek. Yeşil alan, süs bitkileri ve oturma gruplarıyla aynı zamanda bir dinlenme alanı olarak da değerlendirilebilecek alan, Cumhuriyet Bayramı Anıta Çelenk Sunma Töreni ile resmen faaliyete geçmiş oldu.
Resmi törenlerde 8 yolun trafiğe kapanmaması ve şehrin bir tören alanına kavuşması için inşa edilen Cumhuriyet Meydanı 25 milyon Türk Lirası maliyetiyle hayata geçirildi.
Yeni tören meydanının yapılmasına karşın, tescilli kültürel eser olan eski Atatürk Anıtı ve çevresi mevcut haliyle muhafaza edilecek.
Levent BARIŞ,GÖRÜŞ Gazetesi- malatyahaber.com
FOTOĞRAFLAR: Malatya'nın yeni tören alanı Cumhuriyet Meydanı, anıt ve rölyefler, anıtta yapılan ilk tören olan Cumhuriyetin 99. yılı töreninden..
ARŞİV FOTOĞRAFLAR: Nezir KIZILKAYA