Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Malatya'da bu yıl kuru kayısı alımına karar veren Toprak Mahsülleri Ofisi'nin (TMO) alım fiyatlarını, Malatya Ticaret Borsası'nda düzenlenen ve kendisinin video konferansla katıldığı törende açıkladı. Bakan, 4 numara kükürtlü kuru kayısının kilosunu 21 TL'den, günkurusunun kilosunu ise 23 TL'den alacaklarını bildirdi.
Konuşmasında tarım ve bereket şehri, huzur ve vefa şehri, dünya kayısı başkenti Malatya'nın, emektar, vefakâr, çalışkan insanlarıyla bir arada bulunmaktan son derece mutlu olduğunu ifade eden Bakan Pakdemirli "Dünya'da kayısı üretimi, 550 Bin hektar alanda, yaklaşık 3,9 milyon tondur. Ülkemiz 1 Milyon 312 bin dekar alanda, ortalama 800 bin ton kayısı üretimi ile birçok üründe olduğu gibi kayısı üretiminde de Dünya'da 1'inci sırada yer almaktadır. Bu başarı elbette, Malatyalı çiftçilerimizin kurduğu modern kapama bahçelerden dünya standartlarının üzerinde elde edilen üretimlerle olmuştur. Bu gelişmelerin sonucunda, 2002 yılında 315 bin ton olan kayısı üretimimiz, 2019 yılında yüzde 170 artış ile 847 bin tona ulaşmıştır" ifadelerini kullandı.
“DÜNYA'DA KURU KAYISI İHRACATINDA 1. SIRADAYIZ”
Türkiye'nin, Dünya'da kuru kayısı ihracatında 1.sırada, taze kayısı ihracatında ise 2. Sırada olduğunun altını çizen Bakan Pakdemirli şöyle devam etti:
"2019 yılında kuru ve yaş olarak 290 milyon dolarlık kayısı ihracatı yaptık. Toplam tarımsal ihracatın da, yaklaşık yüzde 2'si kayısıdan gelmektedir. Bu gurur, Malatyalı kardeşlerimizin emekleri ve alın teriyle hâsıl olmuştur. Malatya'da 800 bin dekar alanda yapılan kayısı üretimi, 50 bin aileye gelir kapısı olmuştur. 2019 yılında, Malatya'da toplam kayısı üretimimiz 392 Bin ton, kuru kayısı üretimimiz 88 bin ton olmuştur. Dolayısıyla Malatya'mız; Türkiye'deki Kayısı'nın yüzde 46,sını, kuru kayısının ise % 80'den fazlasını üretmektedir. İçinde bulunduğumuz yıl ise, yaşanan olumsuz iklim şartları nedeniyle kuru kayısı üretiminde geçen yılın bir miktar altında üretim beklemekteyiz.”
“SON 18 YILDA, KAYISI ÜRETİCİLERİNİN HER DAİM YANINDA OLDUK”
Son 18 yılda, kayısı üreticilerinin her daim yanında olduklarını vurgulayan Pakdemirli "Bakanlık olarak verdiğimiz destek ve yatırımlardan bahsedecek olursak; dekara 19 Liralık mazot-gübre desteğine ilave olarak, dekara 10 Lira katı organik-organomineral gübre desteği veriyoruz. Dekara 35-70 Lira organik tarım, 20-40 Lira iyi tarım desteği veriyoruz.
Kayısı üretiminde de; standart fidan kullanımı için dekara 100 Lira, sertifikalı fidan kullanımında ise dekara 280 Lira destek veriyoruz. Küçük aile işletme desteği kapsamında ise dekara 100 Lira destek vermekteyiz. Ayrıca kayısı üretiminde biyoteknik mücadele için dekara 50 Lira destek vermekteyiz. Üretimi geliştirmeye yönelik sağladığımız bu destekler yanında, kayısıdan elde ettiğimiz ürünleri çeşitlendirerek katma değeri artırmak üzere; Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerimiz tarafından kayısı üreticilerimize ve sektöre, düşük faizli yatırım ve işletme kredisi ile finansman sağlıyoruz. Kırsal kalkınma destekleri kapsamında, ayısı işleme ve pazarlama yatırımcılarına da, ayrıca hibe veriyoruz.
IPARD kapsamında; toplam 32 Projeye, 45 milyon Hibe verdik. Malatya'da ise bu kapsamda toplam 18 projeye, 22,5 milyon Lira hibe sağladık. Bunun yanı sıra çiftçilerimizi doğal afetlerden korumak amacıyla TARSİM kapsamında, poliçenin % 50'sini devlet olarak destekliyoruz. Ayrıca üreticinin genç ve kadın olması durumunda da poliçe destek oranını arttırıyoruz" açıklamasını yaptı.
“TMO'YA VERİLEN KURU KAYISI ALIMI GÖREVİ, CUMHURİYET TARİHİNDE BİR İLK”
"Ülkemizin en önemli tarımsal ihracat ürünlerine değer kazandırmak ve üreticilerimizin daha fazla kazanç elde etmelerini sağlamak amacıyla TMO'ya, 27 Temmuz'da fındık, kuru üzüm, kuru incir ve kuru kayısı alım görevi verilmiştir" diye konuşan Bakan Pakdemirli sözlerini şöyle sürdürdü: “27 Temmuz'da fındık, 27 Ağustos'ta kuru üzüm fiyatlarını açıklayarak alımlara başladık. Kuru incir fiyatlarının ise üretici lehine seyretmesi nedeniyle piyasaları takip etme kararı aldık. Fındık, kuru üzüm ve kuru incir ürünlerinde TMO'ya alım görevi verilmesi, piyasa fiyatlarını üretici lehine yükseltmiş, buna paralel olarak ihracat fiyatları da yükselerek, ülkemize daha fazla döviz girdisi sağlanmıştır. Böylece sadece üreticilerimizin değil, 83 milyon vatandaşımızın hakkı korunmuştur. Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından TMO'ya verilen kuru kayısı alımı görevi, Cumhuriyet tarihinde bir ilktir. Diğer ürünlerde olduğu gibi kuru kayısıda da üretici lehine oluşturacağımız politikalarla piyasalarda istikrar sağlanacak ve kuru kayısımız dünya çapında değer kazanacaktır. TMO'ya alım görevi verilmesinden önce bir yandan da kuru kayısı için hazırlıklarımızı tamamladık. TMO-TOBB Lidaş tarafından modern alt yapıya sahip ülkemizin ilk kuru kayısı lisanslı deposu, 5.000 ton kapasite ile lisansını alarak Perşembe günü itibariyle faaliyetlerine başladı. Ve kuru kayısı, lisanslı deponun faaliyete geçmesiyle birlikte diğer ihracat ürünlerine göre daha şanslı bir duruma kavuştu."
“KÜKÜRTLENMİŞ 4 NUMARA KURU KAYISININ KİLOGRAMINI 21 LİRADAN, KÜKÜRTLENMEMİŞ OLANINI (GÜNKURUSU) 23 LİRADAN ALIYORUZ”
Herkesin kuru kayısı fiyatlarını merakla beklediğini dile getiren Pakdemirli "O nedenle bu önemli günde tüm Malatya gibi bende çok heyecanlıyım. Herkes hazırsa alım fiyatını açıklıyorum. 2020 numara 4 numara kuru kayısıyı kg başına kükürtlenmiş için 21 TL'den, -görüyorum ki yani sevinçle karşılandı bu fiyat, iyi biz de memnun olduk buna. İşin açıkçası tabi önümüzdeki yılları da düşünerek fiyatları yapmamız gerektiğinden dolayı, 20 TL gibi TMO aslında fiyat düşünmüştü. Ben acaba 20,5 TL olur mi diye arkadaşlarımla konuştum. Sayın Cumhurbaşkanımızla da konuştuğumuzda en az 21 TL olsun diye bize talimat verdi. Ve 21 TL'den açıkladık. Şimdi günkurusuna da 2 TL fark veriyoruz. Günkurusu için ise 23 TL'den alıyoruz. Yani 21 TL'den 4 numara kayısıyı alıyoruz, günkurusunu da 23 TL'den alıyoruz. Hayırlı uğurlu ve bereketli olsun Günkurusu halkımızın daha çok tercih ettiği bir ürün. Bu çerçevede, Günkurusu üretimini artırmak, kükürtlemeyi azaltmak ve ihracat potansiyelini yükseltmek amacıyla Günkurusuna biraz fazla fiyat verdik. Buradan, kuru kayısı fiyatını 21 Liranın altına düşürmemekte kararlı olduğumuzun altını özellikle çizmek istiyorum. TMO, üreticilerimiz tarafından arz edilecek kuru kayısının tamamını alabilecek bütçeye ve depo kapasitesine sahip olarak devreye girmektedir. TMO bu andan itibaren lisanslı depoda alımlara başlayacaktır. Lisanslı depolar üzerinden yapılan alımlarda yüzde 2 stopaj vergisi ile yüzde 2 SGK prim kesintisi muafiyeti olduğu düşünüldüğünde üreticilerimizin ton başına yaklaşık 85 Kuruş ilave kazancı da olacaktır" değerlendirmesinde bulundu.
“TMO'NUN KAYISI ALIMI HEM FİYATLARA HEM DE İHRACATA İSTİKRAR GETİRECEK”
Kayısının en büyük sorunlarından birinin iklimsel faktörler olduğunu vurgulayan Bakan Pakdemirli "İklimsel faktörlere bağlı olarak rekolte istikrarsızlığı var. Çünkü bir yıl, 800 bin ton yaş kayısı olurken, diğer yıl 400 bin ton seviyelerinde kayısı ile karşılaşabilmekteyiz. Bu da fiyat istikrarsızlığına ve ihracat pazarlarımızda sorunlarına sebep olmakta. İnşallah TMO'nun kayısı alımı; hem fiyatlara hem de ihracata istikrar getirecektir. Ayrıca fiyat istikrarı, dünya kayısı piyasasında pazar payımızı artırarak, kayısının ihraç edilen miktarını da yıldan yıla artıracaktır. İhracatçı firmalar iç piyasadaki bu fiyat istikrarı ile bağlantı kurdukları ithalatçı firmalar üzerinden rekabet etmeyerek fiyat indirimine gidemeyeceklerdir" diye konuştu.
“500 MİLYON DOLAR GELİR HEDEFİNİN KAPISININ ARALANDIĞI GÜNDEYİZ”
Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, Malatya ve ülke için çok önemli bir kararın uygulamaya geçeceğini ifade etti.
Özcan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kuru incir ve kuru üzüm müdahale alımlarına bu yıl kayısının da ilave edildiğine dair açıklamasını anımsatarak, bu açıklamanın ardından yoğun bir çalışma neticesinin arifesinde olduklarını söyledi. Kayısının Malatya ekonomisinin can damarı olduğunu ifade eden Özcan, “Ülkemizin kuru meyve ihracat kalemlerinin en önemlilerinden olan Avrupa Birliği Coğrafi İşaret Belgesi ile koruma altına alınmış, dünya kuru kayısı ihtiyacının yüzde 70’ini sağlayan, yıllık yaklaşık 100 bin ton ihracatı ve 300 milyon dolar gelir kalemi olan Malatya kayısısı için bugün 100 bin tonun üzerinde ihracat ve yaklaşık 500 milyon dolar gelir hedefinin kapısının aralandığı gündeyiz” dedi.
“ÜRETİCİLERİMİZE BÜYÜK İMKANI OLACAK”
Toprak Mahsulleri Ofisi Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Ahmet Güldal ise kuru kayısı piyasasının istikrarsız bir piyasa olduğuna dikkat çekerek, “Yıllarca bunu gördük ve Malatya’nın hep beklentisi bu oldu. Kayısı piyasasının istikrarı bundan sonra bozulmayacak. Karadeniz boydan boya fındıkta bakanımızın talimatlarıyla yürüttüğümüz, yönettiğimiz piyasa, hem üretici hem de ülke ihracatı bakımından son derece anlamlı ve faydalı olmuştur. Kuru üzüm ve kuru incirde yürüttüğümüz politika, gerçekten son derece başarıyla yürümektedir. İnşallah kuru kayısıda da bu istikrar hem üreticilerimize hem il hem de ülke ekonomisine çok ciddi katkılar getirecektir” diye konuştu.
Güldal, lisanslı depoda alınacak ürünlerin belgesini göstererek, “Lisanslı depo şu anlama geliyor; Ürünleri depolarında, kendi yerlerinde korumakla, güvenliğini sağlamakla uğraşmasınlar, çiftçilerimiz elindeki mahsulü yetkilendirilmiş sınıflandırıcının vereceği kalite kriterlerine göre teslim ettikleri ürünlerinin değerinde elektronik ürün senedini cebine koyup, isterse Toprak Mahsulleri Ofisi’ne veya herhangi bir alıcıya veya hiç satmayarak cebinde başka türlü değerlendirmek üzere tutabilir ya da Ziraat Bankasına gider yüzde 70’ine yakın sıfır faizli kredi kullanabilir. Dolayısıyla üreticilerimize en büyük imkan bu olacaktır” ifadelerini kullandı.
“MALATYA ÇOK DAHA FARKLI BİR KONSEPTE GELECEKTİR”
Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Selahattin Gürkan da Malatya için önemli bir dönüm noktasını yaşadıklarını ifade etti.
Malatya kayısısını ‘Güneşin altın yumurtası’ diye tarif ettiklerini dile getiren Gürkan, şunları söyledi:
“Yüzde 70’in üzerinde dünya kuru kayısı üretiminin gerçekleştirildiği ve ihraç edildiği bir toprakta, ilde yaşıyoruz. Ortalama 300 milyon dolarlık bir girdi sağlanıyor ancak kayısının dünya piyasasındaki değerlerine baktığımız zaman 5 milyar dolara yakın bir değer olduğunu görüyoruz. Burada lisanslı depoculuk ve bunun sonrasında kayısı ürününün çeşitlendirilmesi, türevlendirilmesi, ambalajlanması ve gıda ürünleri şeklinde değerlendirilecek bir entegre tesisin yapılması Malatya’ya farklı bir boyut getirecek. En azından dünya piyasaları içerisinde bulunan toplam 5 milyar dolarlık kayısı ticaret payının 300 milyon dolar değil de 3 milyar dolarını aktardığımız zaman Malatya çok daha farklı bir konsepte gelecektir.”
“ÜRETİCİ HAK ETTİĞİ EMEĞİN KARŞILIĞINI ALACAK”
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Malatya Milletvekili Mehmet Celal Fendoğlu ise konuşmasında şu ifadelere yer verdi: “Kayısı, Malatya’da yüzde 70-75 aileyi direkt ilgilendiren bir ürünümüzdür. Bu ürünümüzün de Toprak Mahsulleri Ofisi vasıtasıyla alımının yapılması bir milattır. Önerim acizane bir kayısı üreticisi, çiftçi, köylü olarak açıklanacak olan taban fiyatın bu ve bundan sonraki yıllar için çiftçinin, üreticinin ve emekçinin yüzünü güldürecek bir rakam olacağını düşünüyorum. Bu vesileyle bugünden sonra Malatya’da kayısı üreticileri, bir başka aracı aramadan direkt devletimizin belirlemiş olduğu taban fiyatıyla hak ettiği emeğin karşılığını alacaktır.”
"KAYISIMIZ VE ÇİFTÇİMİZ İÇİN ÇOK ÖNEMLİ"
AKP Malatya Milletvekili Hakan Kahtalı da geçmiş dönemde kayısının çok olduğu dönemde fiyatının düşürüldüğünü, az olduğunda fiyatının yükseltildiğini ve bir fiyat istikrarının sağlanamadığını ifade etti.
Dünya kuru kayısısının yüzde 70’ini Malatya’nın ürettiğini ve yüzde 95’ini de ihraç ettiğini kaydeden Kahtalı, “Böyle bir ürünü sadece hammadde olarak yurt dışına satıyoruz. 12,5 kiloluk koliler içerisinde ve alıcısının belirlediği fiyattan ürünü satıyoruz. Çiftçiye, ‘sen idare et’ diyoruz. Kayısı dondan zarar gördüğünde destek verdik. Cumhurbaşkanımız, kayısı dondan etkilendiğinde 100 milyon parayı nakit olarak çiftçilerimizin hesabına yatırttı. Hükümet olarak kayısıya çok büyük destekler verdik. Cumhurbaşkanımızdan kayısı ile ilgili her desteği aldık. Ama bu ürünün hem alan kişinin belirleyeceği fiyattan çok devletin artık arkasında olması Malatya halkımız, kayısımız ve çiftçimiz için çok önemli” diye konuştu.
“SİGORTA VE GÜVENCE OLACAK”
AKP Malatya Milletvekili Ahmet Çakır ise kayısının çok hassas bir ürün olduğunu ifade ederek, “Sıcaktan etkilenir, soğuktan etkilenir, yağıştan etkilenir zaman zamanda kayısı ‘yok’ denecek seviyelerde olduğu gibi bazı yıllarda üründe bir fazlalık oluşur. Fazlalık olduğu an o ürün neredeyse hasadına değmeyecek şekilde asla para etmez. Böyle olunca da çiftçi ürününe güvenemez, ürünü saklayamaz. Saklayacağı, bekleteceği koşullar yok. Haliyle kayısıyla ilgili çok ciddi adımlar atıldı. Yapılan soğuk hava depoları ürününü ciddi manada saklanmasını ve piyasaya daha rahat arz edilmesini sağladı. Ürün bolda olsa Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından alınması ürüne gerçekten bir sigorta ve güvence olacak” dedi.
“MALATYA TARİHİNDE BİR İLKİ YAŞIYORUZ”
AKP MKYK Üyesi ve Malatya Milletvekili Öznur Çalık da Malatya’nın ve kayısının talihini değiştirecek bir günü yaşadıklarını söyledi. Çalık, “Malatya tarihinde bir ilki yaşıyoruz. Bu bizim için çok büyük bir onur. AK Parti iktidara geldiği günden itibaren biz üreticimiz ve çiftçimiz için çok önemli çalışmalar yaptık. Malatya özelinde kayısıyla ilgili destekler aldık. TARSİM faaliyete geçti; yağmur çamur olur, don vurur üreticimiz mağdur olur ve hükümetlerin sesi çıkmazdı. Ama bir lider geldi, Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla kayısı don kapsamına alındı. Buna çiçek dönemini de dahil ettik. Bu yetmedi üreticimize mazot, gübre, yem desteği verdik” diye konuştu.
Milletvekili Çalık, Malatya’da kurulan iki lisanslı depodan birinin 6 bin ton kayısıyı depolayacağını, diğerinin ise 5 bin ton kayısıyı paketleyip, depolayacağını kaydederek, bunun yanında Malatya’da Akçadağ, Battalgazi ve Yeşilyurt’ta kükürtleme tesisinin kurulduğunu, Kale ve Doğanşehir ilçelerinde de bu tesislerin kurulacağını belirtti.
“KAYISIDA BİR MİLAT OLACAK”
AKP MKYK Üyesi ve Malatya Milletvekili Bülent Tüfenkci ise konuşmasında şunları söyledi:
“Millete verdiğimiz sözü AK Parti olarak tutmanın sevincini yaşıyoruz. Bunun için Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’a, Tarım ve Orman Bakanımız Bekir Pakdemirli’ye sonsuz teşekkürler ediyoruz. Tarım ve Orman Bakanımız Bekir Pakdemirli’ye gittiğimizde ‘lisanslı depolar bitsin’ demişti. Lisanslı depolar bitti ve Allah’a hamdolsun kendisi de sözünü tutuyor. Malatya Büyükşehir Belediyemiz lisanslı depoyu belirli bir aşamaya getirdi, inşallah bir entegre kayısı fabrikasını da yapacaklar. Bu noktada da arayışları var. Malatya olarak buna da kavuşacağız ve bunda sonra kayısıda bir milat olacak. Bundan sonrada kayısı asla ve asla eskisi gibi olmayacak.”
“KAYISININ ÖZEL BİR NİTELİĞİ VAR”
Malatya Valisi Aydın Baruş da Malatya için çok önemli bir gün olduğunu ifade ederek, “Kayısının özel bir niteliği var. Kayısı gerçekten Malatya insanı, ekonomisi ve refahı için çok önemli bir konu. Yıllardır tartışılan, gerekli önem gösterilmediği iddia edilen bir konu ancak bugün sevinçli şunu müşahede ediyoruz ki artık kayısının değerlendirilmesi konusunda Malatya çok önemli mesafeler aldı. İnşallah bundan sonraki süreçte de iyileştirilmeler yapılarak artık Malatya insanının yüzü asılmayacak, devamlı gülecek. Kayısı Malatya için neden çok önemli? Malatya ekonomisinde yaklaşık yılda 300 milyon dolar ihracat değerine sahip bir üründen bahsediyoruz. Malatya’nın tarım topraklarının yüzde 20’sini kaplayan bir meyve ağacından bahsediyoruz. Kayısı, efektif ürünlerin başında geliyor. Yıllardır Malatya insanının cebine giren paranın büyük oranda kayısı ticaretinden geldiğini görüyoruz. Malatya’da bugün 8 milyon kayısı ağacı var, her yıl 350-400 bin ton yaş kayısı üretiliyor ve yaklaşık 100 bin ton kuru kayısı üretimi gerçekleştiriliyor. Malatya’da bir nüfus başına yıllık yaş kayısı üretimi 400 ila 500 kilogram, kuru kayısı üretimi ise 100 ila 125 kilogram. Yani Malatya insanının kayısıya yaklaşımı ve verdiği önem bu rakamlardan çok iyi anlaşılmıştır” diye konuştu.
Ferdi DURDU, Yeni Malatya Gazetesi- malatyahaber.com
FOTO: Yeni Malatya Gazetesi- Ankara, iha
