Akademisyenler, Türkiye'de yerli imkanlarla üretilebildiği için maliyeti düşen, depremde can ve mal kaybının önüne geçen sismik izolatörlerin ülke genelindeki kullanımının yaygınlaştırılması çağrısında bulunuyor.
Dünyada son 20 yıldır yaygınlaşan, Türkiye'de Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından önemi daha da gündeme gelen sismik izolatörler, binayı iki parçaya ayırarak depremin dinamik yüklerinin üst yapıya daha az iletilmesini sağlıyor.
Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Deprem Mühendisliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Beyhan Bayhan, AA muhabirine, bu sistemin yaygınlaştırılmasının Türkiye için faydalı olacağını söyledi.
Daha önceleri sismik izolatörlerin yurt dışından gelmesi ve testlerinin de yurt dışında yapılması sebebiyle daha masraflı olduğunu belirten Beyhan, "Şu anda bu izolatörler Türkiye'de yerli ve milli olarak üretiliyor. Testleri de yine yerli olarak yapılabiliyor. O yüzden bunların maliyeti de ucuzlamışken özellikle de hemen kullanım ihtiyacı olan, depremden sonra kesintisiz şekilde kullanım ihtiyacı olan binalarda neden kullanılmıyor?" diye konuştu.
Bayhan, "Bu sistemin maliyeti, inşaat maliyetinin eğer inşaat büyükse kapasite olarak yüzde 5-6 gibi veya daha bireysel bir konut blokuysa yüzde 10 civarındayken neden bu yapılmasın? Bence ülke olarak biz bu güce sahibiz. Biz de açıkçası bu farkındalığı, bilinci oluşturmaya çalışıyoruz." ifadesini kullandı.
Özellikle okullar, yurt binaları, toksik patlayıcı özelliği olan depolar, cezaevleri, kışlalar, polis merkezleri, afet yönetimi merkezleri ve kamu binalarının sismik izolatörle inşa edilmesi gerektiğini ifade eden Bayhan, olası bir afet sonrasında da bu alanların barınma yeri olarak kullanılabileceğini vurguladı.
Bayhan, ülkede 100 yatak ve üzeri hastane inşaatlarında bu sistemin kullanıldığını, Türkiye'nin sismik izolasyon konusunda ilk 5 ülkeden biri olduğunu belirterek, "Kahramanmaraş'ta, Hatay'da, Malatya'da, Battalgazi'de bütün şehir aslında elektrik kaybetmişken, bu hastaneler aktif bir şekilde çalışıyordu. 7 büyüklüğünün üzerinde iki büyük depremi atlatan binalarda bu izolatörler kullanıldı. Bu sistem başarıyla testten geçmiş oldu aslında." diye konuştu.
"Dünyadaki en büyük sismik izolatörlü 10 yapının 9'u Türkiye'de"
Eskişehir Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gökhan Özdemir de depremler nedeniyle ülkenin ekonomisinin zarar gördüğünü anlattı.
Özdemir, depremlerde hasar alan binalarda güçlendirme maliyetinin yüksek olduğunu belirten Özdemir, temelden yüzde 10'luk bir farkla sismik izolatör kullanımının her türlü avantajlı olduğunu vurguladı.
Deprem açısından Türkiye'nin en çok Japonya ile kıyaslandığını aktaran Özdemir, şöyle konuştu:
"Japonya'da 10 binin üzerinde sismik izolasyon uygulanan yapı var. Konut binaları, köprüler, hastaneler yani çok çeşitli tip yapılarda bu iş kullanılıyor. Türkiye'de ise son 20 yıllık periyotta toplamda 350 gibi bir rakama erişmiş durumdayız. Yani nereden nereye gideceğimiz noktasında çok ciddi bir ipucu var burada. Er ya da geç biz de oraya gideceğiz ama ülke olarak bunu ne kadar hızlı yapacağımız biraz da böyle karar vericilerin üzerine düşen bir görev olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye'de Kahramanmaraş depremlerine kadar konut projesi olarak inşa edilen ve sismik izolasyon kullanılan yapı sayısı sadece ve sadece ikiydi."
Özdemir, Türkiye'nin sismik izolatörlü yapı inşasında dünya rekorları kıran bir ülke olduğunu vurgulayarak, "Dünyadaki en büyük sismik izolatörlü yapıların ilk 10'daki listede 9 tane Türkiye'den yapı var. Birinci de dahil olmak üzere bizde. Çam ve Sakura Şehir Hastanesi dünyanın en büyük sismik izolatörlü binası. Bunu niye söylüyorum? Biz çok mahir bir devlet haline geldik artık. Yerli olarak üretiyoruz ve yetmiyor bunları dünya rekorları kırarak yapıyoruz. Bunlar çok önemli işler."
Gökhan Özdemir, Kahramanmaraş depremlerinden sonra sismik izolatörlü hastanelerin bölgede gösterdiği üstün performans nedeniyle vatandaşların da bu konuda daha talepkar olduğunu sözlerine ekledi.
Bursa, AA
