İran ve ABD Arasında Türkiye..

İran'ın Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Ahmed Nurani, ABD'nin Türkiye ile İran arasında imzalanan enerji mutabakat zaptına tepkisiyle ilgili olarak, ''Türkiye'nin görüşünün böyle itirazlar sonucu değişeceğini zannetmediğini'' söyledi.

İran'ın Ankara Büyükelçiliğinin ekonomi ve ticaret işlerinden sorumlu Müsteşarı Nurani, büyükelçilikte düzenlediği basın toplantısında, ''ABD'den gelen açıklamalar üzerine Türkiye'nin bu anlaşmaya ilişkin görüşlerinin değişip değişmeyeceğine'' ilişkin soruya, ''Türkiye'nin görüşünün böyle itirazlar sonucu değişebileceğini zannetmiyorum'' yanıtını verdi.

''Her iki tarafın kazan-kazan şeklinde yaptığı bir mutabakat zaptıdır bu'' diyen Nurani, ''her iki ülkenin menfaatlerinin göz önünde bulundurulduğunu'' kaydetti.

Nurani, ''ABD'nin Irak'ta yürüttüğü politikaların sonucunu görüyorsunuz. Bu ülkenin politikaları bölgede yapıcı ve müspet değildir. Biliyorsunuz ki ABD'nin politikaları bölge ülkelerinin dağılmasına ve birbirinden ayrılmasına neden oluyor. Umarız ABD bu politikalardan vazgeçer.'' diye konuştu.

''Bölgenin geleceğini bölgenin kendi halklarının sağlaması gerektiğine'' işaret eden Nurani, ''Çok şaşırtıcıdır ki ABD kendisini çok akıllı zannediyor'' diyerek, ''ABD'nin kendi aklı doğrultusunda bölge halklarına yön verdiğini'' ifade etti.

Nurani, Türkiye ve İran arasındaki mutabakatın 4-6 ayda son şeklini alacağını da belirtti.

ABD'NİN TEPKİSİ BİTMİYOR

ABD, Türkiye ve İran arasında varılan doğalgaz anlaşmasına tepkili. Amerikan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Sean McCormack, ''İran'ın petrol ve gaz sektörüne yatırım için zamanın uygun olmadığını düşünüyoruz'' dedi.

McCormack, "İran ile iş yapmak isteyip istemediklerine karar vermek, Türk hükümetine düşüyor" diye konuştu ve varılan anlaşmanın "nihai özellik" taşımadığını söyledi.

Dün de ABD'nin Ankara Büyükelçiliği sözcüsü Kathryn Schalow, ''ABD, İran ile yapılan her türlü işbirliğine karşıdır'' demişti.

Türkiye ile İran arasındaki anlaşmayı NTV televizyonuna değerlendiren Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ise ABD ve Rusya'nın bölgede benzer çalışmalar yaptığını söyledi.

Erdoğan, "Türkiye olarak biz de bu tür çalışmalar yapacağız. Bunu yaparken niye izin almadın mı diyecekler? Bunu anlayışla karşılayacaklarını tahmin ediyorum" dedi.

Enerji Bakanı Hilmi Güler de dün CNN TÜRK'e yaptığı açıklamada anlaşmayı savundu ve "Enerji arzında güvenlik ve Türkiye'nin ihtiyaçları ön planda" dedi.

İRAN İLE ENERJİ MUTABAKATINDA 'GERİ ALIM' SÜPRİZİ
Öte yandan Türkiye ile İran arasında imzalanan mutabakat zaptında "geri alım" sürprizi çıktı. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na "ihalesiz" olarak gaz çıkarma izni verecek olan İran’ın, buyback (geri alım) yöntemi ile TPAO’nun çıkardığı gazı, önce satın alıp sonra TPAO’ya geri sattıktan sonra TPAO’nun bu gazı Türkiye ya da diğer ülkelere aktarması yönteminin uygulanacağı öğrenildi. Böylece TPAO’nun maliyeti yükselecek. Dolayısıyla Türkiye, sunulduğu gibi büyük indirimle İran gazını alamayacak.

Türkiye ile İran arasında imzalanan mutabakat zaptında "geri alım" sürprizi çıktı. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na "ihalesiz" olarak gaz çıkarma izni verecek olan İran’ın, buyback (geri alım) yöntemi ile TPAO’nun çıkardığı gazı, önce satın alıp sonra TPAO’ya geri sattıktan sonra TPAO’nun bu gazı Türkiye ya da diğer ülkelere aktarması yönteminin uygulanacağı öğrenildi.

ANKA Ajansı’nın edindiği bilgiye göre, İran’ın güneyindeki sahada 22, 23 ve 24’üncü fazlarda TPAO’ya gaz çıkarma yetkisini "ihale yapmaksızın" veren mutabakat zaptı çerçevesinde, gazın çıkarılıp satılmasına ilişkin süreçte İran’ın "buyback" ihale yöntemi uygulanacak.

Mutabakat zaptında yer aldığı şekliyle, "TPAO ve diğer şirketler", sözkonusu alanda gaz çıkaracak. Ancak çıkardıktan sonra gazı İran’a satacak. İran alış rakamı olarak "makul" bir kar payı verecek. TPAO, bu gazı Türkiye’ye getirmek ya da başka bir ülkeye satmak isterse önce İran’dan geri satın alacak. Böylece TPAO’nun maliyeti yükselecek. Dolayısıyla Türkiye, sunulduğu gibi büyük indirimle İran gazını alamayacak.

TÜRKMENİSTAN TARAF DEĞİL

TPAO’nun gaz çıkarması, İran gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya aktarılması ve Türkmen gazının getirilişinin yer aldığı mutabakat zaptında, "detaylarda çalışılacaktır" ibaresinin yer aldığı öğrenildi. Ayrıca, görüşmelerde Türkmenistan’ın taraf olarak yer almadığı bildirildi. Türkmenistan taraf olarak bu niyet beyanına katılmadığı için, mutabakat zaptında önemli bir zayıf taraf meydana geldiği kaydedildi. Rusya’nın bölgedeki etkinliği ve son dönemde Türkiye’nin dahil olduğu projelere etkisi göz önüne alınınca, mutabakat zaptındaki zayıf halkanın sorun yaratacağı yorumları yapıldı.

Mutabakat zaptının Türkmenistan’a ilişkin bölümünün başarısını, İran ile bu ülke arasında yürütülecek görüşmeler belirleyecek.

İRAN MEVCUT GAZA İNDİRİMİ YİNE KONUŞMADI

Mutabakat zaptı imzalanması ile son bulan görüşmelerde İran tarafına, halen yürüyen tahkim süreci ve Türkiye’nin indirim talebi de soruldu. Ancak İran tarafının, yine konuyu görüşmeden kapattığı öğrenildi. Buna karşın Türkiye, tahkim-fiyat pazarlığı sürecindeki en önemli kozu olan Avrupa’ya transit geçiş konusunu, yeni pazarlık masasına dahil etti. Böylece Türkiye, miktar ve kalite sorunu yaşadığı İran doğalgazında, mevcut sözleşmede en önemli kozunun etkisini zayıflattı.