24 Ocak 2020 tarihli Elazığ-Malatya depreminde ağır hasar görmesi nedeniyle restore edilen ve ibadete açıldıktan 6 ay sonra 6 Şubat depremlerinde yıkılan Malatya’nın simgelerinden Yeni Cami'nin (Teze Cami), depremden hemen sonraki açıklamalarda aslına uygun olarak yeniden inşa edileceği şeklindeki ifadelere rağmen restore edileceği ortaya çıktı. Camide çalışmalara başlanırken, inşaat alanına konulan levhada yapılacak işin restorasyon olduğu belirtildi.
Elazığ depreminde ağır hasar görmüş ve onarım 2 yıl sürmüştü..
24 Ocak 2020'de meydana gelen, 6,8 büyüklüğündeki Elazığ- Malatya depremi Malatya’nın sembolü haline gelen, yerli halkın 'Teze Cami' olarak adlandırdığı Yeni Cami ya da kayıtlardaki adıyla Hacı Yusuf Taş Camisine büyük zarar vermişti. Caminin ana kubbenin bir bölümünde çökme, duvarlarında çatlama, minare külahlarında dökülme meydana gelmişti. Depremin ardından tehlike oluşturduğu için ibadete kapatılan 'Yeni Cami' için, depremden aylar sonra Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından ihale düzenlenmiş, ihale ile ilgili Genel Müdürlük ve Malatya Bölge Müdürlüğü arasında yaşanan sorunlara rağmen, ihalenin verildiği 'Sur Yapı' adlı firma tarafından onarım ve restorasyon çalışmalarına Ekim 2020'de başlanmıştı. Ana kubbe ve hasar gören diğer kubbeler tamamen sökülüp değiştirilirken, doğu ve batı yan duvarlarına da payandalar eklenerekgüçlendirilmişti. Caminin iç duvarları da güçlendirilirken, ahşap olan taban sökülerek temel ortaya çıkarılmış ve güçlendirme yapıldıktan sonra, taban yeniden ahşap olarak inşa edilmişti. Caminin her iki minaresi de yine şerifelerinin üst kısımlarından itibaren yenilenmişti.
6 Şubat depremlerinde tamamen yıkıldı
Yeni Cami, yeniden ibadete açılışından yaklaşık 6 ay sonra, 6 Şubat'ta Kahramanmaraş merkezli ilk ve ikinci depremde büyük hasar olarak neredeyse tamamen yıkıldı. Yeni Cami’nin depremlerden etkilenmeyen tek bölümü ise, 110 yıl önceki üçüncü minare olarak da bilinen, şerefeden üst tarafı olmayan yarım minare oldu. Yaklaşık 20 milyon TL harcanan restorasyon ve onarımdan 6 ay sonra caminin adeta bütünüyle yıkılması, yapılan restorasyon ve güçlendirmenin ne denli 'kaliteli ve tekniğe uygun olduğu" tartışmalarını gündeme getirirken, büyük kısmı yıkılan caminin 'yeniden yapım' işini, depremde hasar gören Söğütlü Caminin yapımını da üstlenen Malatyalı Hayırsever İş İnsanı Hacı Bayram Kızılaslan üstlenmiş ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile protokol imzalamıştı.
Restorasyon çalışmaları başlatıldı
Depremden sonraki ilk açıklamalarda, aslına uygun olarak yeniden inşa edileceği belirtilen Yeni Cami'nin, orijinal projesine göre yeniden inşa edilmesinin söz konusu olmadığı, hazırlanan projeyle caminin restore edilmesinin uygun bulunduğu, inşaat alanına konulan levhadaki tanımlamayla ortaya çıktı. Yüklenici firma olan Adamak Restorasyon Limited Şirketine 900 gün yapım süresi tanındı.
Yeni Camii’nin çevresini kapatan yüklenici firma Adamak, büyük kısmı iç kısma çöken caminin içindeki taşları büyük bir vinç vasıtasıyla dışarıya taşıyarak çalışmalarına başladı.
Sponsor: Hacı Bayram Kızılaslan
Yeni Camii’nin bahçesine asılan tabelada İşin adı; Malatya İli Battalgazi İlçesi Yeni (Hacı Yusuf Taş ) Camii Projelerinin Hazırlanması ve Restorasyonu (Uygulama) İşi olarak yer alırken, Kontrollük kısmında ise T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü Sanat Eserleri ve Yapı İşleri Daire Başkanlığı gösterildi.
Hayır sever iş insanı Hacı Bayram Kızılaslan, tabelada “sponsor” olarak belirtilirken, yüklenici firma ise, “ADAMAK RESTORASYON SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ” şeklinde yer aldı.
Avluya “attıkları kazıkları” sökmüşler
Bu arada, 6 Şubat depremlerinde ağır bir yıkım gören Yeni Camii’nin restorasyon sonrası ayakta kalan tek bölüm ise, kamuoyundan çıkan tüm tepki ve karşı çıkmalara rağmen, Yeni Camii'nin 110 yılık geçmişinde ihtiyaç duyulmayan, ancak restorasyon sonrasında avlusuna konan açılır-kapanır dev şemsiyeler ve kazıkları olmuştu. Depremde dimdik ayakta kalan kazıkların restorasyon çalışmalarını başlaması ile birlikte söküldüğü belirtildi.
Caminin 2 yıl süren onarım çalışması ve yüksek maliyeti nedeniyle, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve önceki restorasyonu gerçekleştiren firmanın, caminin avlusuna yerleştirilen 'şemsiye' kazıklarının her iki depremde de zarar görmeden ayakta kalması üzerine vatandaşların, “Malatya’nın göbeğinde sağlam kazık atmışlar” tepkisine yol açmıştı.
malatyahaber.com