Malatya'da, kayısı üreticileri çil hastalığı ve doludan zarar gören kalitesi düşük kayısıları hasat ederek meyve suyu fabrikalarına satıyor.
Türkiye'deki 17 milyon kayısı ağacından yaklaşık 8 milyonunu barındıran ve "Dünya kayısı başkenti" olarak anılan Malatya'da, yaklaşık 50 bin aile geçimini kayısı üretiminden sağlıyor.
Kayısının olgunlaşma döneminde etkili olan dolu, meyvelerde hasar oluşturdu, yağmur ise meyvede çil hastalığına yol açtı. Dolu yarası ve çil hastalığından dolayı kalitesi düşen kayısılar ekonomik anlamda üreticinin zarar etmesine neden oldu.
Üreticiler, doludan ve çil hastalığından etkilenen yaş kayısıyı maliyetine de olsa ekonomiye kazandırmaya çalışıyor.
Meyve suyu üreticilerinin kalitesi düşük kayısının kilogramını 25 kuruştan alması, üreticinin tepkisine neden oldu.
- Yüzde 30 kalite kaybı
Yeşilyurt Ziraat Odası Başkanı Doğan Solmaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Malatya'nın en önemli tarımsal ürünü kayısıda hasadın devam ettiğini söyledi.
Bu sezon kayısının seyrek tutmasından dolayı kalibresi yüksek ve kaliteli kayısı beklediklerini anlatan Solmaz, meyvede oluşan çil hastalığı ve dolu nedeniyle yaş kayısı rekoltesinin yüzde 30'unda kalite kaybı yaşandığını belirtti.
Solmaz, bu yıl rekoltenin geçen yıla göre düşük olduğuna değinerek, "Yaş kayısı rekoltesi bu yıl yaklaşık 400 bin ton. Yaklaşık 65 bin ton yaş kayısının ise meyve suyu ve sofralık olarak tüketilmesi tahmin ediliyor. Kuru kayısı tahmini rekoltesinin ise 90 bin ton olması öngörülüyor." diye konuştu.
Kalitesi düşen yaş kayısının üreticiler tarafından meyve suyu fabrikalarına değerinin altında satıldığını anlatan Solmaz, şöyle devam etti:
"Üreticiler zararına da olsa çil hastalığı ve doludan zarar gören kayısıları hasat ederek, ekonomiye kazandırıyor. Alıcılar, üreticinin emeğini göz önünde tutarak bu kayısıları değerinde almalı. Geçen yıl çil hastalığından zarar gören yaş kayısının kilogramını üretici 25 kuruşa sattı. Bu nedenle çiftçi mağdur oldu. Bu sezon ise rekolte geçen sezona göre düşük olmasına rağmen meyve suyu fabrikaları, kalite kaybı olan kayısıları geçen yıl ki fiyattan almaya çalışıyor."
- "Meyve suyu üreticilerinin bizim meyvelere ihtiyacı var"
Kaliteli ve kalibresi yüksek kayısının değerinde satıldığına dikkati çeken Solmaz, şöyle devam etti:
"Üretici kaliteli yaş kayısıyı 3 liraya, tüccara satıyor. Rekolte düşük olduğu için meyve suyu fabrikalarına gidecek kayısıların kilogramını üretici bir liraya satmalı. Bugün kükürtsüz kayısı çekirdeğini toptancılar 3,50 liradan üreticiden alıyor. Üretici meyve suyu fabrikalarına kalitesi düşük kayısının kilogramını 25 veya 50 kuruşa sattığında zarar ediyor. Kayısının çekirdeği bile daha pahalı. 4 kilo yaş kayısıdan bir kilogram çekirdek çıkıyor. Bu da 3,50 liraya tekabül ediyor. Oysa meyve suyu üreticileri 4 kilogram yaş kayısıyı bir liraya almak istiyor. Biz, üreticinin zarar etmemesi için kalitesi düşük kayısının kilogramının bir liradan alıcı bulması gerektiğini söylüyoruz. Malatya kayısısının şeker oranı yüksek olduğu için ihracat yapan meyve suyu üreticileri bizim kayısımızı kullanıyor. Çünkü Avrupa glikozlu meyve suyunu kabul etmiyor. Meyve suyu üreticilerinin bizim meyvelere ihtiyacı var. Üreticilerimiz bir liranın altında kayısısını satmasın."
- "Sadece çekirdekten kat kat kazanıyorlar"
Kayısı üreticisi Mahmut Yiğit ise bu sezon kayısının kalibresinin yüksek olduğunu ancak çil hastalığı ve etkili olan dolu nedeniyle üründe kalitenin düştüğünü aktararak, meyve suyu üreticilerin ise kalitesiz kayısının kilogramını 25 kuruşa almak istemesinin kendilerini çıkmaza soktuğunu bildirdi.
63 yaşındaki üretici Adalet Gümüş de rekolte fazla olduğunda kayısı fiyatlarının düştüğünü, az olduğunda ise yükseldiğini, bir türlü fiyat istikrarının sağlanamadığını ifade etti.
AA
