Mustafa Bahadır ALTAŞ
Yeminli Mali Müşavir
mailto:mba@mbaymm.com
Dünyanın hiçbir ülkesinde, hiçbir şehir yok ki o şehirde yetişen meyvesi ile anılsın. Ülkemizde değil dünyada ismi kayısı ile özdeşleşmiş olan Malatya için sahipsizlik, her geçen gün sorun olmaya devam ediyor. Oysaki; kayısı Malatya’nın alameti farikası, Malatya’da “Dünya Kayısı Başkenti”dir.
Sen Malatya’ya doğudan (Elazığ) girişte Kale ilçesine, “Dünyanın en güzel kayısılarının yetiştiği ilçemize hoş geldiniz” diye bir kayısı heykeli koymazsan, sen Malatya’nın batıdan girişi olan havaalanı organize sanayi kavşağına AB Tescilli Kayısı Anıtı dikmezsen (bu konudaki fikrimi yıllar öncesinde ilgili kişilere iletmiştim), sonra elin oğlu yaşanan don felaketini fırsat bilip meydanı boş bulur “mal bulmuş mağribi” çocuklar gibi sevinir!
Yıllar önce kaleme aldığım ve malatyahaber.com sitesinde yayınlanan “Kayısı Bu Şehrin Alameti Farikasıdır da; Siz Farkında mısınız?” başlıklı yazıdan bazı bölümleri gündem gereği sizlerle yeniden paylaşmak istedim.
Hatırlayacak olursak, 2014 yılında Malatya Ticaret ve Sanayi Odası’nın başvurusu üzerine 2017 yılında Malatya Kayısısı AB tarafından coğrafi işaretli ürün olarak tescil edildi. Malatya Ticaret ve Sanayi Odası'na Malatya Kayısısının coğrafi işaret olarak tescil edildiği belgesi törenle verildi. AB’de coğrafi işaret olarak Türkiye’den tescil edilen ilk üç ürün Antep Baklavası, Aydın İnciri ve Malatya Kayısısıdır. (Bu konuda yoğun emek harcayan dönemin TSO Başkanı Hasan Erkoç’u rahmetle anıyorum).
Dün, Iğdır bugün Baskil’den gelen çatlak sesleri duydukça Malatya’nın kayısı tanıtımı konusunda sürdürülen duyarsızlığa son vermek için artık kaybedecek zamanı yok. İlgili ve sorumlular, kayısı konusunda sorumluluk bilinci ve basiret eksikliğinden kaynaklanan pısırık tavırları artık bir kenara bırakmalıdır. Siyasisinden bürokratına bu şehri yönetenlerin çapın sadece bir geometri terimi olmadığı gerçeğini öğrenmeleri gerekmez mi?
Türkiye'de yaş kayısı üretiminin yaklaşık yüzde 65’i, kuru kayısı üretiminin ise yüzde 80’i Malatya'da üretilmektedir. Üretilen kuru kayısının önemli bölümü ihraç edilmektedir. Dünya kayısı piyasasının 2,5 milyar dolar olduğu bir ekonomide kayısının merkezi konumundaki Malatya bu pastadan 350 milyon dolar pay alıyorsa bu işte vebal büyüktür Malatyalı kayısı üreticisinin rızkını/hakkını bir başkasına kaptırmak anlaşılır bir şey değildir.
Yeni dünya düzeninde ülkelerden çok şehirler öne çıkmaktadır. Şehirler tarih, doğa, kültürel, sosyal ve ekonomik olarak ön plana çıkarılması gereken özelliği veya özellikleri ile tanımlanmaktadır. Günümüzde her şehir kendi alameti farikasını (marka-ayırt edici özellik) belirleyip, şehirlerin tanıtımını bu özellikleriyle yaparak böyle anılmasını sağlamaya çalışmaktadırlar.
Malatya’nın alameti farikası da kayısıdır. Malatya coğrafyası, toprak ve iklim yapısı gibi çevreyle ilgili özellikleriyle renk, tat, koku, aroma ve kuru madde ile şekil ve irilik bakımından dünyanın en ünlü kayısısının yetiştiği ildir. Bizim bu konudaki endişemiz Allah’ın Malatya’ya ve Malatyalılara bir lütfu olan kayısı ile Malatya’nın arasına mesafe konulmaya çalışılmasıdır. Geçtiğimiz günlerde hiç alakası olmayan komşu illerdeki siyasilerin kayısı üzerinden basın açıklaması ile şov yapmalarını şaşkınlıkla izledik! Bu konuda Malatya’ya sahip çıkması gereken Malatyalı siyasilerin suspus olduğu görünce şaşırdık mı? Tabi ki hayır! Çünkü onlar Malatya’nın değil partilerinin vekilleri…
Dünyanın kayısı merkezi olan Malatya'nın, kayısı ile ilgili bilinirliği ve ekonomik değerinin her geçen yıl artan oranda beceriksizlik yüzünden gerilemesi, kayısıyı sahiplenen diğer il ve ilçeler karşısında suskun kalması artık son bulmalıdır. En kısa zamanda şehrin giriş güzergahına “Dünya Kayısı Başkenti” tak yazılarının konulması ve Malatya Kayısısının AB tarafından coğrafi işaretli ürün olarak tescil edildiğinin belgesinin şehir girişine anıtsal şekilde konulması, kayısı festivalinin her yıl düzenli olarak uluslararası bir statüye kavuşturularak düzenlenmesi önem arz etmektedir.
Bu konuda en önemli görev Malatya Büyükşehir Belediye, Malatya TSO ve Malatya Ticaret Borsasına düşmektedir.
Hiç kuşku yok ki; kayısı Malatya’nın alameti farikasıdır. Bu dünde böyleydi, bundan sonra da böyle kalacaktır. Tek sorun bizi yönetenlerin ne kadar 'yerel ve milli' olduğudur.
