Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, ülkenin bütün bölgelerinde anayasal düzenin yeniden sağlandığını bildirdi. Tokayev, kolluk kuvvetlerine ve orduya, teröristlere karşı ateş açma emri verdiğini söyledi.
Kazakistan Cumhurbaşkanlığı basın servisinden yapılan açıklamaya göre, Tokayev terörle mücadele konusunda yetkililerle toplantı yaptı.
Toplantı sonrasında yaptığı konuşmada terörle mücadele operasyonu başlattıklarını belirten Tokayev, kolluk kuvvetlerinin yoğun çalıştığını ifade etti.
Tokayev, “Genel olarak ülkenin tüm bölgelerinde anayasal düzen yeniden sağlandı. Yerel makamlar durumu kontrol ediyor. Ancak teröristler hala silah kullanmaya ve vatandaşların mülklerine zarar vermeye devam ediyor. Bu yüzden terörle mücadele operasyonu militanların tamamen yok edilmesine kadar devam edecek.” ifadelerini kullandı.
Açıklamada ayrıca “Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) barış gücü birlikleri Kazakistan’a gelmeye başladı. Bu birlikler, stratejik yerlerin korunmasının sağlanması ve muhafazası işlevini yerine getirmek üzere sınırlı bir süre için ülkeye geldi.” ifadelerine yer verdi.
Tokayev, kolluk kuvvetlerine ve orduya, teröristlere karşı ateş açma emri verdiğini söyledi
Tokayev, ülkesindeki protestolarda çıkan olaylarla ile ilgili halka da seslendi.
Olaylarda silahlı çatışmaların meydana geldiğine dikkati çeken Tokayev, "Teröristler, olaylar esnasında devlet malına zarar verdi ve vatandaşlara karşı silah kullandı. Kolluk kuvvetlerine ve orduya, teröristlere karşı uyarı yapmadan öldürmek için ateş açma emri verdim." şeklinde konuştu.
Tokayev, yurt dışından tarafların sorunun barışçıl çözümü için müzakere çağrısı yaptığına işaret ederek, "Ne saçma bir şey. Suçlular ve katiller ile ne müzakeresi olabilir ki? Silahlı ve hazırlıklı olan yerli ve yabancı haydut ve teröristlerle uğraşmak zorunda kaldık. Bu nedenle bunların yok edilmesi gerekiyor. En kısa zaman bu yapılacak. Güvenlik güçleri, manen ve teknik olarak bu görevi yerine getirmek için hazır." dedi.
Teröristlerin suç işlemeye devam ettiğini kaydeden Tokayev, bunlara karşı operasyonun sürdüğünü söyledi.
Tokayev, Almatı'ya 20 bin "haydudun" saldırdığını dile getirerek, bunların tek yerden yönlendirildiğini ve bunun araştırıldığını aktararak, "Teröristlerle sonuna kadar mücadele edilmesi gerekiyor. Teslim olmayan militanlar yok edilecek. İleride, yaşadığımız trajediden ders çıkarma yönünde çalışmalar sürecek." ifadesini kullandı.
"Yüzlerce sivil ve askerin sağlığı ile hayatı zarar gördü"
Ülkedeki trajik olayların demokrasi ve insan hakları ile ilgili sorunlarını yeniden gündeme getirdiğini vurgulayan Tokayev, şöyle devam etti:
"Almatı ve Kazakistan'ın diğer kentlerinde yaşanan trajedide, yasalara uymama, sınırsız hareket özgürlüğü ve anarşi, insan haklarının ihlaline yol açıyor. Almatı'da haydut ve teröristler yüzünden sadece idari binalar değil, sivillerin özel mülkiyeti de zarar gördü. Bundan ziyade yüzlerce sivil ve askerin sağlığı ile hayatı zarar gördü."
Ayrıca Tokayev, olaylarda hayatını kaybedenlerin aile ve yakınlarına başsağlığı diledi.
"Tarihimizdeki bu kara çizgiyi hızla aşacağımıza şüphe yok"
Ülkedeki bazı insan hakları savunucuları ve aktivistlerin kendilerini yasaların üzerinde gördüğünü belirten Tokayev, "Bu aktivistlerin sorumsuz eylemleri yüzünden, düzeni korumakla görevli polisin dikkati dağılıyor. Polis sıklıkla taciz ediliyor ve hakaretlere maruz kalıyor. Bu aktivistler yüzünden internet kısıtlanıyor. Sonuç olarak da milyonlarca vatandaş ve iş insanının çıkarına, yani ülkenin iç, ekonomik, sosyal ve siyasi istikrarına zarar veriliyor." diye konuştu.
Tokayev, "Sözde özgür medya ve çok uluslu halkımızın temel çıkarlarından uzak olan yurt dışındaki şahıslar, hukuk düzeninin ihlalinde yardımcı ve esasen kışkırtıcı rol oynuyor. Hiç abartmadan, halkı sorumsuz şekilde yönlendirenlerin, Kazakistan'daki trajedide suç ortağı oldukları söylenebilir. Tüm vandal eylemlere sert tepki vereceğiz. Tarihimizdeki bu kara çizgiyi hızla aşacağımıza şüphe yok." ifadelerini kullandı.
Bu tür olayların ileride tekrar etmemesi için kurumlar arası grubun oluşturulduğunu aktaran Tokayev, bu grubun, haydut ve teröristleri yakalamakla görevli olduğunu dile getirdi.
Tokayev, "Bu şahıslara ceza verileceğine dair söz veriyorum. Tüm vatandaşları dikkatli ve ihtiyatlı olmaya, şüpheli şahısların hareketlerini ilgili organlara ve sıcak hatlara bildirmeye çağırıyorum. Devletin, militanların uyuyan hücreleri tarafından terör saldırılarının yeraltında hazırlanmasını neden göremediğini anlamak bizim için önemli." dedi.
"Barışçıl protesto düzenleyenlerin taleplerini dikkate aldık"
Barışçıl protesto düzenleyenlerin taleplerini dikkate aldıklarının altını çizen Tokayev, "Diyalog aracılığıyla uzlaşmaya varıldı. Ciddi sosyal ve ekonomik sorunlara çözümler üzerinde çalışıldı. Bu nedenle istikrarlı bölgelerdeki olağanüstü hali aşamalı şekilde kaldıracağız." şeklinde konuştu.
Tokayev, ülkenin bazı bölgelerinde belirli süreliğine internetin açılmasına izin verdiğini belirtti.
Türkiye'ye teşekkür
Ülkedeki durum nedeniyle üyesi oldukları Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütünden (KGAÖ) askeri yardım talebinde bulunduklarını anımsatan Tokayev, KGAÖ'nün koruma ve destek işlevlerini yerine getirmek için kısa süreliğine asker gönderdiğini aktardı.
Bu vesileyle KGAÖ üyesi Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Ermenistan liderlerine minnettar olduğunu belirten Tokayev, "Çin, Özbekistan, Türkiye, Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası örgütlerin yöneticilerine de destek sözleri için teşekkür ederim." ifadesini kullandı.
Kazakistan Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkan Yardımcısı Dauren Abayev de Kazakistan televizyonu Habar-24'e yaptığı açıklamada, ülkeye gelen Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü barış gücünün silahlı çatışmalara katılmayacağını belirterek bu birliklerin koruma görevi yapacağını söyledi.
Abayev, ülkedeki protestoların önce barışçıl özellik taşıdığını belirterek daha sonra göstericilerin oluşturduğu kalabalığa "silahlı haydutlar ve teröristlerin" önderlik yaptığını dile getirdi. Abayev, "Barışçıl protestocuların sesleri provokatörlerin şiddet çağrılarında boğuldu." ifadesini kullandı.
26 protestocu hayatını kaybetti
Kazakistan İçişleri Bakanlığı, yönetim karşıtı gösterilerde çıkan olaylarda 26 protestocunun yaşamını yitirdiğini bildirdi.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, "Güvenlik güçleri, Almatı kentinde toplumsal düzeni sağladı, stratejik yerleri korumaya aldı. Caddelerde temizlik operasyonuna devam ediliyor." ifadesine yer verildi.
Açıklamada, olaylarda 3 binden fazla kişinin gözaltına alındığı belirtildi.
Kırgızistan ve Tacikistan Meclisinde Kazakistan'a asker gönderilmesine ilişkin tezkere kabul edildi
Öte yandan Kırgızistan Meclis Genel Kurulu, Kırgız askerlerin Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü Barış Gücü kapsamında Kazakistan'daki durum nedeniyle asker gönderilmeyi içeren tezkereyi görüşmek için olağanüstü toplandı. Tezkere, büyük çoğunlukla kabul edildi.
Tacikistan'ın Kazakistan'a asker göndermesini öngören tezkere de parlamento tarafından kabul edildi.
Buna göre, Tacikistan KGAÖ Barış Gücü kapsamında Kazakistan'a 200 asker gönderecek.
Kırgızistan ile gümrük kapılarından yabancıların girişi geçici olarak durduruldu
Bu arada Kazakistan'ın, Kırgızistan ile gümrük kapılarından yabancı girişi ve transit geçişini geçici olarak durdurduğu bildirildi.
Gümrük kapılarındaki geçişlerin geçici olarak durdurulmasına, Kazakistan Birleşik Bilgi Sistemi'nin arızalanmasının neden olduğu ifade edildi.
Ülkesine dönmek isteyen Kırgızistan vatandaşlarının, iki ülke arasındaki 7 gümrük kapısından sadece Çuy Bölgesi'ndeki Çaldıbar ve Talas Bölgesi'ndeki Çon-Kapka kara yolu gümrük noktalarını kullanmaları gerektiği belirtildi.
Kazakistan'daki olaylar
Kazakistan'ın batısında LPG'ye yapılan zamlar ve sosyoekonomik durumun kötüleştiği gerekçesiyle 2 Ocak'ta başlatılan protestolar, ülkenin diğer kesimlerine yayılmıştı.
Gösterilerde güvenlik güçleri ile protestocular arasında çatışmalar yaşandı. Polis araçları ve askeri araçları ateşe veren, devlet binalarına giren protestoculara, güvenlik güçleri ses bombasıyla müdahale etti.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, protestolardan sorumlu tuttuğu hükümetin istifasını kabul etti.
Protestoların yayılması sonucu önce başkent Nur Sultan, Almatı şehri ve Mangistau eyaletlerinde olağanüstü hal ilan edildi. Ardından olağanüstü hal kararının ülkenin tüm bölgelerinde geçerli olduğu duyuruldu.
Kazakistan'da, protesto gösterileri sırasında güvenlik güçlerinden 18'inin hayatını kaybettiği, 748'inin de yaralandığı açıklanmıştı.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, ülkedeki mevcut durum nedeniyle üyesi oldukları KGAÖ ülke liderlerinden yardım istedi.
KGAÖ Kolektif Güvenlik Konseyi'nin aldığı karar doğrultusunda Kazakistan'a asker gönderildi.
KGAÖ'nün barış güçleri arasında Rusya Hava İndirme Kuvvetlerinin askeri birimlerinin bulunduğu ve Kazakistan'a ulaştığı belirtilmişti.
KGAÖ, 2002'de Bağımsız Devletler Topluluğu üye ülkeleri Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Ermenistan tarafından hükümetler arası askeri ittifak olarak kuruldu.
Nur Sultan, AA
