Küresel düzeyde yaşanan kuraklık Türkiye’yi derinden etkilerken, geçtiğimiz 2017 yazını son 44 yılın en kurak yazı olarak geçiren Malatya’yı bu yıl daha da etkili olabilecek bir kuraklığın beklediği ifade ediliyor. Uzmanlar, şiddeti gelecekte daha da fazla hissedilecek kuraklığa karşı, meteorolojik şartların göz önünde bulundurularak su yönetimin sağlanması ve suyun yeniden kullanımı ile ilgili sistemlerin geliştirilmesi, kısa, orta ve uzun vadede kuraklık planlarının yapılması, tarımsal üretimde su kullanımını azaltacak ürün deseni geliştirilmesi ve sanayide su kullanımını en aza indirecek teknolojilerin desteklenmesi gerektiğini belirtiyor.
“Şimdiden tedbir almazsak risk artacak”
Battalgazi Meslek Yüksek Okulu Müdürü ve Ziraat Mühendisleri Malatya Şube Başkanı Doç. Dr. Orhan Gündüz, kurak dönemin bu yıl da devam edeceğini ve şimdiden bir dizi tedbirin alınması gerektiğini belirterek “Sonuçta bu bir risk yönetimi, Suyu yönetemezsek bu risk artacak. Bunun tedbirlerini şimdiden almamız gerekiyor” dedi.
Valilik başta olmak üzere ilgili makamlara çağrıda bulunan Doç. Dr. Gündüz, “Bu yıl yine kurak bir dönem geçiriyoruz. Yıllık yağış ortalamalarının altında bir yağış oranı var. Geçen hafta Cuma namazında yağış için dua ettik ama bu aynı zamanda bir risk yönetimi. Suyu yönetemezseniz bu risk artacak. Dolayısıyla risk yönetimi konusunda bizim kendimizi geliştirmemiz gerekiyor. Hali hazırda ben burada Valiliğimize çağrı yapıyorum. Kış döneminde meyvelerimizi sebzelerimiz suya ihtiyaç hissetmiyor ama yaz aylarında bu sorun karşımıza gelecek. Bunun tedbirlerini şimdiden almamız gerekiyor” diye konuştu.
“Sezonun kurak geçeceği tespit edildi”
Devlet Su İşleri 9. Bölge Müdürlüğü ise iklimsel verilerin 2018 yazının da kurak geçeceğinin ortaya koyduğunu belirterek, kısa, orta ve uzun vadede bir dizi tedbirler alındığını açıkladı. Sezonun kurak geçeceğinin tespit edilmesi nedeniyle Valilik ve ilgilimi kurumlara resmi yazılar yazılarak tek yıllık bitkilerin ekilmemesi, sabit tesislerin su ihtiyaçlarının öncelikli olarak karşılanmasının istendiği kaydedildi.
DSİ’nin kuraklık tedbirleri
İl Koordinasyon Kurulu’nda konuşan DSİ 9. Bölge Müdürü Ercan Gerçek, kuraklıkla mücadele çalışmaları kapsamında sulama sistemlerinin kapalı devreye alınması, barajlara takviye YAS kuyularının açılması da dahil olmak üzere bir dizi önlem alındığını belirterek bu önlemleri şöyle sıraladı:
1-Sulama sezonu öncesi depolama tesislerinde suyun yetersiz olması ve sezonun kurak geçeceğinin tespit edilmesi nedeniyle, Malatya Valiliğine, Şeker Fabrikası A.Ş. Müdürlüğüne, Ziraat Odası Başkanlığına, İl Tarım, Gıda ve Hayvancılık İl Müdürlüğüne, sulama birliklerine 06.03.2017 tarih ve 149848 tarihli yazımız ile gerekli uyarılar yapılmıştır. Bu kapsamda kısıntılı sulama dağıtım programı uygulanması, tek yıllık bitkilerin ekilmemesi, sabit tesislerin (meyve bahçesi) öncelikli olarak ihtiyaçların karşılanması hususları bildirilmiştir.
2-Sulama sezonunun ilk dönemlerinde depolama tesisleri yerine, kaynak suyu, dere yatağından su alınması gibi yöntemler tercih edilmiş ve bunula ilgili İdaremiz imkanları da devreye sokulmuştur.
3-Çat barajı ölü hacminden pompaj ile su alınması: 21.08.2017 tarihinden itibaren minimum su seviyesinin 14 cm üzerinde barajdan çekilebilen su miktarı 300 lt/sn düşünce pompa ile su çekilmeye başlanılmış olup, 21.08.2017 – 09.10.2017 tarihleri arasında toplam 6.500.000 m3 su alınmıştır.
4-Battalgazi Sulama Birliği tarafından 20 adet kuyu açılması için talepte bulunulmuş olup, protokol ve arazi tespit çalışmaları yapılmaktadır. Genel Müdürlüğümüze konu yazı ile bildirilmiştir.
5-Rehabilitasyon projelerinin hazırlanması: Yazıhan Sulaması, Derme Sulaması, Akçadağ Suçatı Sulaması, Doğanşehir Polat Sulaması, Akçadağ Sulaması, Doğanşehir Sulaması, Oba köyleri Sulaması, Akçadağ Sultansuyu Sulaması ve Şahnahan A, B ve C Sulamalarının rehabilitasyonu için yapılacak proje ihalelerinde işin teslim süresi 1 yıl olup, başta Şahnahan A, B ve C sulamaları olmak üzere projeleri tamamlandıkça inşaatı için 2018 yılı ek yatırım programına ve 2019 yılı yatırım programına alınması için çalışmalar yakinen takip edilecektir.
6-Şerefhan Deresinin Çat barajına derive edilmesi : Kahramanmaraş Bölge Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmalar kapsamında Taşdamlar regülatörü, 2 adet tersib bendi ve iletim hattında çalışmalar devam etmektedir. Boru alımı ihalesi İdarece sonuçlandırılmış olup, an itibariyle tersib bendleri ve regülatörde çalışma yapılmaktadır. 2018 Bahar aylarında suyun Çat barajına aktarımı sağlanacaktır.
7-Medik Barajında depolan su miktarının artırılması için rezervuarı kontrol edilerek yatakta makineli çalışmanın yapılabilirliğine bakılacak, mümkünse toplu makineli çalışma için DSİ Genel Müdürlüğümüzden yardım talep edilecektir. Uzun vadede ise üst havzadan rusubat taşınmasını minimize edecek yeni depolamalar dahil üst havza tedbirleri alınacaktır.
8-Şahnahan B ve C Sulama Kanallarına Karakaya baraj gölünden pompajla su takviyesi: Mevcut kuraklık durumu, sistemin kapalı alınması ile ilgili inşaat çalışmaları süreci ve ana su kaynağında yaşanan sıkıntılarda alternatif yaratabilmek açısından, Karakaya Baraj gölünden pompajla su takviye yapılmasına ait ilk inceleme çalışmaları yapılmıştır. Alternatif olarak tespit edilen Alişar mevkiinde yaklaşık 1 kmlik bir iletim hattı ile pompajın sağlanması ve Tohma Köprüsü mevkiinden yaklaşık 1.650 mlik bir iletim hattı ile pompajın sağlanması alternatifleri çalışılmış olup, Alişar alternatifi uygun görülmüştür. 2017 yılı ek yatırım programına giren işin yapım ihalesi 19.01.2018 tarihinde gerçekleştirilecektir.
“Derme Suyuna takviye amaçlı YAS kuyuları açılacak”
“Kurumumuzca 2008 yılında 8 adet YAS kuyusu yenilenerek 327 l/s, 2009 yılında ise 14 adet YAS (9 adet faal, 5 adeti ise debi yetersizliği nedeniyle aktif değil) 81 l/s, Malatya İl Özel İdare Müdürlüğünce açılan 8 adet YAS kuyusundan 250 l/s olmak üzere yeraltı sularından toplam 658 l/s ilave su takviyesi yapılmıştır.
2017 yılı içerisinde Çerkezyazısı ve Derme İlave sulama sahası içerisinde 37 adet YAS kuyusu açılması için İşletme ve Bakım Daire Başkanlığımızdan izin alınmış olup bugüne kadar 27 adet kuyu açılmış ve toplam 375 l/s su elde edilmiştir. 2018 yılında bu kuyulara ait enerji ve pompa müştemilat tesisleri yapılacaktır.”
“Çerkezyazısı Sulama Ana Kanalının Kapalı Sisteme Alınması”
“Abdülharap çayı üzerinde yapılan Çat Barajının rezervuarından alınan su; 10.682 metre uzunluğundaki tünelden geçtikten sonra 4.654 m uzunluğundaki bir iletim kanalından sonra bir şutla Keklicek Deresine verilmek suretiyle ayrıca bu dere üzerinde yapılan Derme II. Regülatöründen su alınmaktadır.
8.175 m duvarlı kanal, 30.550 m trapez kanal, 168 m 1.sifon, 259 m 2. sifon, 690 m 3. sifon, 239 m 4. sifon CTP-boru)
Genel müdürlüğümüz talimatıyla Çerkezyazsısı ana kanalının kapalı sisteme çevrilmesine ait proje çalışmaları tamamlanmış olup, Bölge Müdürlüğümüzce projeler onaylanmıştır. Yapılan proje çalışmaları gereği yeterli basınç elde edilebilmesi için ve boru çapının daha düşük seçilip maliyeti düşürmek amaçlı sistem, Keklicek HES türbin çıkışından itibaren 2 km kapalı sistem çelik boru ile birlikte toplam 42 km ana kanal borulu sisteme çevrilecektir. Toplam maliyeti 70 Milyon TL olacaktır.”
Güler HAZAR, Yeni Malatya Gazetesi- malatyahaber.com
Arşiv Foto: Kuraklıktan etkilenen kayısı bahçesi
Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün Ocak 2018'de paylaştığı Türkiye Kuraklık Haritası
