Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat tarihli depremlerde büyük çapta yıkıma uğrayan, on binlerce binanın ağır ve orta derecede hasar gördüğü, 1237 kişinin hayatını kaybettiği Malatya'da, ağır hasarlı binaların yıkımı çalışmalarının, tüm tepkilere, uyarılara ve resmi makamların aldığı kararlara rağmen insan sağlığını tehlikeye sokacak şekilde uygunsuz ve duyarsız biçimde yapılması nedeniyle, il merkezi özellikle akşam saatlerinde adeta toz bulutu altında kalıyor.
Malatya'da, asbestli malzemeler ayrıştırılmadan 'vahşi yıkım' diye adlandırılan şekilde sürdürülen yıkımlar nedeniyle iş makineleriyle yıkılan binalardan çıkan ve kansere neden olan asbestin (*) de yoğun şekilde bulunduğu tozlar, öğleden sonra artan ve özellikle akşam saatlerinde daha da yoğunlaşan bir kirlilik yaratıyor.
Binaların sulama yapılmadan yıkıldığı, hafriyatın ise yıkım mahallinde ayrıştırıldığı yolundaki tepkiler üzerine 11 Temmuz'da Vali Hulusi Şahin başkanlığında yapılan, ilgili Vali Yardımcıları, Büyükşehir Belediye Yetkilileri, Çevre Şehircilik İl Müdürü ve Yüklenici Firma Müteahhitlerinin katıldığı toplantıda alınan kararlara rağmen, yeterli denetim yapılamadığı için kirlilik devam ederken, bu duruma tepki gösteren vatandaşlar, "Malatya toz duman. Her yerde bu kirli tozlu ve asbestli havayı soluyoruz.
Malatya'yı terk etsek bir türlü Malatya'da kalıp yaşasak bir türlü. Ne yapacağımızı şaşırdık, kimse sorumluluk almıyor. Deli Dumrul misali yol kesen ağaç devirir gibi koca koca binaları yıkıp geçiyorlar. Ne önlem, ne sulama var!
Ayrıca, yıkımlarla konusunda sanırız ilgili kurumlara önlem almaları için bildirim yapılmıyor. Çünkü, yıkım yapılan birçok cadde ve sokakta hiç bir trafik önlemi veya ikaz levhası konulmadan araç trafiği devam ediyor. Caddeye ya da sokağa giriş yapıp elli yüz metre ilerlediğimizde, kepçe ve damperli kamyonlarla yolun kesildiğini, yıkımın binanın caddeyi boydan boya kapladığını görüyoruz. Birçok yerde durum bu. Karar almak değil, denetimini yapmak, o karara uyulmasını sağlamak önemli. Ama Malatya'da maalesef sahibimiz yok." diyerek tepkilerini dile getirdiler.
BU KARARLAR ALINDI AMA..
11 Temmuz'da Vali Şahin başkanlığında yapılan toplantıda şu kararların alındığı kamuoyuna duyurulmuştu:
"6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremler sonucunda İlimiz genelinde ağır hasarlı yapıların yıkım ve enkaz kaldırma işlemleri devam etmektedir.
Valiliğimize bağlı YİKOB tarafından ihaleyi alan firmalara bağlı ekipler tarafından gerçekleştirilen yıkımlar esnasında ihale şartnamesine uyulmadığı görülmüş olup, bu nedenle 11.07.2023 tarihinde İlimiz Valisi Hulusi Şahin Başkanlığında ilgili Vali Yardımcıları, Büyükşehir Belediye Yetkilileri, Çevre Şehircilik İl Müdürü ve Yüklenici Firma Müteahhitlerinin katılımı ile yapılan toplantıda aşağıdaki kararlar alınmıştır;
1-Yıkımı gerçekleştiren firmalar tarafından yıkım sahasında hiçbir şekilde enkaz ayrıştırması yapılmayıp, geçici depolama sahalarında ayrıştırma yapılacaktır. Firmalara yeterli miktarda ayrıştırma sahası tahsis edilecektir.
2-Vatandaşlarımızın enkazdan çıkan toz vb unsurlardan etkilenmemesi için yıkım yapılan alanda yeteri kadar sulama aracı bulundurması ve kesintisiz sulama yapması zorunludur. Büyükşehir Belediyesi, sulama araçlarına su tedariki için gerekli tedbirleri alacaktır.
3- Yıkım yapılan bölgede vatandaşların kullanmakta olduğu kamusal alanlara, yol, kaldırım, sokak aydınlatması, yeşil alan vb yerlere zarar verilmemesi için yüklenici firmalar gerekli tedbirleri alacaktır.
4-Yıkım yapılan sahada sözleşmede taahhüt edilen miktarda iş makinası araç ve gerecin bulundurularak yıkım işleminin gecikmeye mahal verilmeden ivedilikle tamamlanacaktır.
5-Çevre Şehircilik İl Müdürlüğünce ağır hasarlı binalara kırmızı kod yapıştırma işleminin süratle tamamlanacaktır.
6-İdarece belirlenen hususlara uymayan firmalara cezai işlemlerin yetkili kurumlarca yapılması kararı alınmıştır."
_______
(*) ASBEST: Asbest son derece kanserojen bir maddedir. Solunum yoluyla vücuda girdiğinde başta kanser olmak üzere çeşitli hastalıklara yol açar. Uzmanlar cilde nüfuz etmesinin de mümkün olduğunu düşünmektedirler. Asbestin neden olduğu hastalıkların bazıları, akciğer zarları arasında sıvı toplanması, kireçlenme, akciğer zarı kalınlaşması ve akciğer dokusunda bağ dokusu oluşumu gibi elim hastalıklardır. Ayrıca ciltte yaralara neden olabilir.
Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC), her yıl dünyada kanser yapıcı maddeleri düzenli olarak özelliklerine göre gruplara ayırmaktadır. Ajansın kanserojen maddeler listesinde asbest maddesi, "kesin kanserojen" tanımlanması ile 1. grupta sınıflandırılmıştır.
Avrupa Birliği'nde 2005 yılından itibaren AB'ye üye ülkelerde asbest üretimi ve kullanımını yasaklamıştır.
3.000'den fazla kullanım alanı olan asbestten, özellikle gemi, uçak, otomobil sanayiinde, makine konstrüksiyonlarında yağlayıcı madde ve sızdırmazlık elemanı olarak, inşaat sektöründe, ısı ve ses izolasyonunda yaygın olarak yararlanılmıştır.
Binalarda en yaygın asbest kullanım alanları; yer ve tavan kaplamaları, yalıtım amaçlı püskürtme kaplamalar, ara duvarlar, yangına dayanıklı yalıtım panelleri, kazanlar, kaloriferler, yalıtım ceketleri, asbestli çimentodan imal edilmiş ürünler, conta elemanları, kağıt ürünler, yangın battaniyeleri, pis su boruları, eternit levhalar, ve derzlerdir. (wikipedia)
malatyahaber.com
FOTOĞRAF: Malatya il merkezinin üstünü örten toz bulutunun görüldüğü bu fotoğraf, 21 Temmuz Cuma akşama doğru kentin doğusundaki Yıldıztepe'den çekildi.