Malatya ve Gaziantep'teki iki kamu hastanesinin zeminlerine yerleştirilen sismik izolatör sayesinde depremi hasarsız atlatmalarını değerlendiren Prof. Dr. Akgün, "İzolatör, zemin hareketinin kontrollü olarak binaya aktarılmasını sağlıyor." dedi.
Malatya Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi ile Gaziantep İnayet Topçu Hastanesi, zeminlerine yerleştirilen sismik izolatör sayesinde 10 ilde yıkıma neden olan 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremleri hasar almadan atlattı.
Deprem sırasında her iki hastanede kaydedilen videoları izleyen Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Jeofizik Mühendisliği Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Akgün, görüntülerin, izolatör kullanımının ne kadar önemli olduğunu ortaya koyduğunu dile getirdi.
Akgün, "Malatya Hastanesindeki görüntüde izolatör sayesinde zemin ile bina farklı hareket ediyor. Gaziantep İnayet Topçu Hastanesinde kaydedilen görüntü ise bu sistemin bina içindeki etkisini gösteriyor. Binanın çok sallanmasını engellemiş. Böylece hemşireler ayakta durabilmiş ve kuvözleri tutabilmiş" diye konuştu.
Bu sistemi araba amortisörüne benzeten Akgün, şöyle devam etti:
"Binayı zemine sabitlediğimiz zaman otomatikman bina ve zemin ortak hareket ediyor ve bina zeminden aldığı enerjiyi atıncaya kadar sallanmayı sürdürüyor. Bu sallanma sırasında bina esnekliğini kaybederse yıkılıyor. İzolatör dediğimiz sistem araba amortisörlerinde kullanılan bir sisteme benzer. Yaylı bir sistemle bina zeminden ayrılıyor. Böylece bina, zemindeki davranışın tamamını içine almıyor. İzolatör, zemin hareketinin kontrollü olarak binaya aktarılmasını sağlıyor."
Prof. Dr. Akgün, bu sistemin, doğru yapılırsa koruma sağladığına değinerek, "Bu sistem sonradan yapılan binalara da uygulanabilir fakat maliyeti yüksek olur. Çünkü kolonlar kesilecek ve kolonların arasına konacak." ifadelerini kullandı.
Erken uyarı sistemi de önemli
Sismik izolatör kadar erken uyarı sisteminin de önemli olduğuna dikkati çeken Akgün, şu değerlendirmede bulundu:
"Sismik izolatörler binanın deprem sırasındaki davranışını kontrol ediyor ama bir de deprem erken uyarı sistemleri var. Bu Meksika'da uygulandı. İtalya'da ve Amerika'da da var. Sizin bölgenize yıkıcı deprem dalgası gelmeden uzaklığa göre yaklaşık 20 saniye önceden haberiniz oluyor ve uyarılar veriliyor. Siz depreme uykuda değil uyanmış olarak yakalanıyorsunuz. Zamanınız oluyor. İstanbul'da yapılmış yerler var. İzmir'de denemesi yapıldı. Dünyadaki gelişimlerin Türkiye'de de uygulanması gerekiyor. Bu Japonya'da, Meksika'da var. Meksika son büyük depreminde bunu kullandı ve birçok can kaybı engellenmiş oldu."
BATTALGAZİ DEVLET HASTANESİ..
Bu arada, Merkez üssü Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan, 10 ili etkileyen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerden Malatya da etkilendi. Ekiplerin bölgedeki arama kurtarma çalışmaları hız kesmeden devam ederken kurtarılan yaralıların büyük bir bölümü de Battalgazi Devlet Hastanesi’ne kaldırıldı. Bölgedeki olası şiddetli depremler sırasında ve sonrasında dahi tüm operasyonel faaliyetlerini hiçbir aksama olmadan yerine getirilebilecek şekilde inşa edilen Malatya Battalgazi Devlet Hastanesi’nde bulunan 222 sismik deprem izolatör, deprem etkisini yüzde 90’a kadar indirebiliyor. Yatay kuvvetlerin etkisiyle hareket edebilen bu izolatörler, deprem anında yatay salınımlar yaparak deprem şiddetini azaltıyor ve yapıda oluşabilecek hasarları minimize ediyor. İzolatörler hakkında bilgi veren hastane mimarlarından Hamza Keser, hastanenin iki depremi aynı anda yaşaması, sistemin düzenli çalışması ve 16 santim ile dünya rekorunun gelebileceğini ifade ederek, bu sistemin konutlarda da yaygınlaştırılması gerektiğini vurguladı. Öte yandan, 7.7’lik depremin hastane görüntüleri ise izolatör sisteminin önemini bir daha ortaya koydu.
“Hastane binasında 222 adet izolatör sistemi mevcut”
İzolatör sisteminin hayati öneme sahip olduğuna dikkat çeken hastane mimarı ve firma yetkilisi Hamza Keser, "Firmamız 2019 yılında burada ihaleyle alarak başladığı Battalgazi Devlet Hastanesi 60 bin metrekare inşaat alanı üzerinde yapıldı. 10 metrekare oturma alanı var. 300 yatak kapasiteli, 12 tane ameliyathanesi olan bir hastanemiz. İçerisinde 36 tane yoğun bakımımız var. Geçen yıl hizmete başlayan hastanemizde ameliyathane, yoğun bakım, doğumhane servisleri ile tüm poliklinik hizmetleri bir yıl içerisinde tamamı veriliyordu. Son yaşadığımız depremde binamızın en önemli özelliği 222 adet izolatör sisteminin olmasıdır. Bu izolatör dediğimiz sistem, binanın taşıyıcı sistemlerini ikiye ayırarak deprem salınımını sömürüp binanın ayakta kalmasını ve sistemlerinin çalışır hale gelmesini, ameliyatların devam etmesini ve binada sağlık sistemini engelleyecek herhangi bir sistemi ortadan kalkmasını sağlıyor” dedi.
“İki depremi aynı anda yaşaması, sistemin düzenli çalışması ve 16 cm ile dünya rekoru”
Amaçlarının deprem etkisini yüzde 90’a kadar az hissettirmek olduğunu bunu şuana kadar başardıklarını ifade eden Keser, "Biz bu hastaneyi tasarladığımızda Malatya da birinci derecede deprem bölgesi olmasından dolayı birinci önceliğimiz depremi etkisini minimum hale getirecek şeklinde bir sistem oluşturmak istedik. Bunu da izolatör sistemlerimizle yaptık. Dört tip izolatörümüz var. Bu izolatörler maksimum 360 derece 45 cm hareket yapı bulunmakta. 6 şubat tarihinde meydana gelen depremlerde bütün sistem aynı şekilde 16 santimetre hareket sağladı. Bu da binada herhangi yapısal, sağlık sisteminde bir sıkıntısının olmamasını sağladı. Bu sistem sayesinde çok şükür hastanemizde bir sıkıntı olmadı. Şuanda hesaplamamıza göre bu bir dünya rekoru. Firmanın üreticisi, montajını yapan firma ile AFAD’dan ekipler buraya gelerek incelemeler yaptı ve bütün sistemler çok güzel bir şekilde çalışmış. İki depremi aynı anda yaşaması, sistemin düzenli çalışması ve 16 cm (+8 ile -8) ile dünya rekoru olarak söylendi. Bu noktada bakanlıktaki bu hesaplamamız yapan mühendislere, Sağlık Bakanlığı’na ve firmamıza çok teşekkür ediyoruz. Konutlara da bu sistemin aktarılmasını ümit ediyoruz” diye konuştu.
İstanbul, AA- Malatya, iha
FOTOĞRAFLAR (Alttaki Battalgazi Devlet Hastanesi'nden
