Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun 7 Haziran 2015 seçimi öncesinde, 28 Mayıs’ta Malatya'da düzenlenen seçim mitinginde yaptığı ‘Dondan zarar gören kayısı çiftçilerinin zararının karşılanacağı’ şeklindeki açıklamasının ardından, Ağustos ayında Malatyalı çiftçiye, 50 dekarla sınırlı kalmak şartıyla dekar başına 41 TL ödenirken, Elazığ'ın Baskil ilçesi başta olmak üzere kayısı yetiştirilen diğer bölgelerindeki kayısı üreticilerine herhangi bir dekar sınırlaması olmadan, dekar başına 110 TL ödendiği ortaya çıktı.
Hükümetin, arazi varlığı, üretim kapasitesi ve zararın boyutu gibi kriterleri göz önünde bulundurmak yerine il başına blok para ayırma gibi bir garip uygulamayı tercih etmesi sonucunda Malatya'da zirai dondan zarar gören bir kayısı üreticisi en fazla 2050 TL devlet desteği alırken, Elazığ'daki kayısı üreticisi, Malatya’nın yaklaşık 3 katı (dekar başına 110 TL), üstelik arazi sınırlaması olmadan parasal destek aldı. Elazığ’ın Baskil ve Keban ilçelerinde bazı üreticilerin 10 bin ile 30 bin TL arasında destek aldığı kaydedildi.
Hükümetçe bölgedeki kayısı don zararı için, hasar gören ürün miktarı, bahçe ve üreticiye bakılmaksızın Malatya'ya blok olarak 25 milyon TL, Elazığ'a ise 10 milyon TL ödenek tahsis edildiği, bu paraların zarara uğrayan üretici sayısına göre bölünmesi yüzünden, Malatya'da çok fazla üretici zarar gördüğü için payına daha düşük ödeme düştüğü "garabet"in ortaya çıktığı belirtiliyor.
Baskil Ziraat Odası Başkanı doğruladı
Hükümetin, 'Kayısının başkenti' olarak tanımlanan Malatya'da, kayısı üreticisine verdiği zirai don desteğinin 41 TL olmasına karşılık, Elazığ'daki kayısı üreticisine dekar sınırlaması olmaksızın, dekar başına 110 TL zirai don desteği verdiğine ilişkin bilgileri Baskil Ziraat Odası Başkanı Faruk Çetin de doğruladı. Çetin, Yeni Malatya Gazetesi’nin sorularını cevaplandırırken, “Öğrendiğim kadarıyla Elazığ merkezde bir başvuru yapılmamış. Keban ve Baskil ilçelerinde yapılan başvurularda da çiftçilerimize dekar başına 110 TL ödeme yapıldı. Malatya'ya yapılan arazi sınırlandırılması Elazığ için uygulanmadı" dedi.
Ziraat Odaları sert tepki göstermişti
Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun 28 Mayıs 2015 tarihli Malatya mitinginde Malatyalı kayısı üreticisinin doz zararının karşılanacağına ilişkin vaadi, o tarihte kayısı üreticisini umutlandırmış, ancak zarar gören bahçelerin alan büyüklüğü ne kadar olursa olsun en fazla 2 bin 50 TL ödeme yapılacağının açıklanması üzerine Malatyalı çiftçi hayal kırıklığına uğramıştı.
Malatya'da Ağustos ayında yapılan ödemeler sırasında bir açıklama yapan Malatya Ziraat Odaları Koordinatörü ve Yazıhan Ziraat Odası Başkanı Yunus Kılınç, "Son iki yıldır Malatyalı kayısı üreticisi dondan dolayı perişan oldu. Şimdi bakıyoruz ki dağ fare doğurmuş. Çiftçilerimiz şoke olmuş durumda. Keşke vatandaşa hiç umut verilmeseydi, madem bu kadar para verilecekti, keşke hiç vermeselerdi” diye konuşmuştu.
"Milletvekili adayları Malatya'da dekar başına 150-180 TL ödenecek demişti"
Kılınç, milletvekillerinin 7 Haziran öncesindeki seçim kampanyası gezilerinde dekar başına 150-180 TL arasında destek verileceğine dair vaatte bulunduklarını ileri süren sürmüş ve “Son seçimde de Malatya, iktidara büyük destek verdi ancak karşılığında yine üzüntü yaşadı. Yıllardır fındık üreticisine alan bazlı destek verilirken, sadece Ordu’nun fındık alanının 3’te biri kadar kayısı alanına sahip Malatya üreticisine verilen para 41,60 TL. Hiç değilse vatandaşa umut vermeselerdi. Vatandaşımız zannetti ki, verdiği oyun karşılığını alacak. Ama önümüzde başka seçimler de olacak. Ben artık Malatya çiftçisinin kendisine yapılan bu haksızlıklara göz yummayacağını düşünüyorum” demişti.
Yeşilyurt Ziraat Odası Başkanı Solmaz: "40-50 liranın peşine düşen çiftçinin halini düşünün"
Yeşilyurt Ziraat Odası Başkanı Doğan Solmaz da, Malatyalı kayısı üreticisine Ağustos ayında dekar başına 41 TL en fazla da 2050 TL ödeme yapılacağının açıklanmasından sonra çiftçiye yapılan hasar ödemesi miktarının, üreticilerde büyük tepki ve üzüntü yarattığını söylemişti. Solmaz, konuya ilişkin soruları cevaplandırırken “Kayısı geçen yıl zaten yoktu. Bu yıl da bazı yerlerde yüzde 90 oranında zarar gördü. Umudunu bu ödemeye bağlayan çiftçiler için verilen bu rakam gerçekten üzücü. Bütün imkanlarımızı zorlayarak hasarın karşılanmasını sağladık, ancak çok fazla sayıda çiftçi müracaat edince ortaya düşük bir rakam çıktı. 40-50 liranın peşinden gidecek üreticinin halini varın siz düşünün” ifadelerini kullanmıştı.
Başer: "Seçim öncesi oy avcılığı yapılmış" demişti.
Kayısıda yaşanan zirai don için ödenecek destek miktarının 41 TL ve 50 dekarla sınırlı olmasının belli olmasından sonraki günlerde, açıklanan rakama sert tepki gösteren bir başka üretici örgütü ise Battalgazi Ziraat Odası'ydı. Battalgazi Ziraat Odası Başkanı Mehmet Başer, Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun Malatya mitinginde verdiği sözün ardından siyasilerin seçim çalışmalarında don zararını her defasında gündeme getirip çiftçileri umutlandırdıklarını belirterek “Ancak gelinen noktada bugün ödenen rakam, tam anlamıyla bir hayal kırıklığı yaratmıştır. Çiftçilerimiz oyuna getirilmiştir. Demek ki sadece oy avcılığı yapılmış. 5 yıl önce de Malatya’ya don hasarı ödemesi yapılmıştı ve o zaman dekar başına yaklaşık 150 TL gibi bir rakam verilmişti. 5 yıl sonra 40 TL ödeniyor. Üreticilerimizle dalga geçildi” şeklinde konuşmuştu.
Mazot, gübre ve kayısının diğer bakım masraflarını çıkarabilmek için üreticilerin bankalara borçlandığını kaydeden Mehmet Başer “Verilen 300-500 lira ile çiftçinin hangi yarası sarılacak merak ediyoruz. Battalgazi’deki çiftçilerimiz parayı almayalım, bir kısmı da ‘Alalım, Karadeniz’deki fındık ve çay üreticisine verelim’ diyorlar. Dağıtılan bu komik rakamlardan dolayı Ziraat Odası yöneticilerini suçluyorlar. Onların haklarını yeterince savunmadığımızı söylüyorlar. Çiftçiler, oyuna getirilmiştir. Üreticilerimizle alay edilmiştir. Ama bundan sonra bu oyunlara gelmeyeceğiz” ifadelerini kullanmıştı.
