Mimarlar Odası Malatya Şubesi’nin başvurusu üzerine Şeker Fabrikası alanında fabrika binası ile özgün mimari örnekleri olan kültürel ve sosyal tesisler için Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından verilen tescil kararının gerekçesi açıklandı. Kararda, tescile karşı red oyu veren tek üyenin Malatya Büyükşehir Belediyesi temsilcisi olduğu ortaya çıktı.
Sivas Koruma Bölge Kurulu’nun Şeker Fabrikası alanının tesciline yönelik verdiği koruma kararının gerekçesi, Odası Binasında Yönetim Kurulu üyeleri ile birlikte basın toplantısı düzenleyen Mimarlar Odası Başkanı Fatma Altaş tarafından açıklandı.
Tek karşı oyu Büyükşehir Belediyesi temsilcisi verdi
Altaş’ın açıklamasına göre, 31 Mayıs’ta toplanan Kurul, tescil kararını görüştü. Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Başkanı Prof. Dr. İsmail Aytaç, Başkan Yardımcısı Ahmet Avşar Şimşek, üyeler Prof. Dr. Ayhan Döner, Dr. Öğretim Üyesi Yalçın Kamış, Dr. Öğretim Üyesi Uğur Tuztaşı, Mehmet Gül, Hatice Özyalçın Şahin, Yeşilyurt Belediyesi temsilcisi Tuğrul Temel kabul oyu verirken, her daim Yeşil Malatya yaratma iddiasında olduğunu açıklayan Malatya Büyükşehir Belediyesi’nin temsilcisi Mimar Gökçek Boyraz ise karşı oy verdi. Böylece, Mimarlar Odası’nın Şeker Fabrikası alanının korunması için yaptığı başvuru 8’e 1 oyla kabul edilmiş oldu.
Basın toplantısında, her şeyin para ve rant olarak düşünülmemesi, insan odaklı yatımların hayata geçirilmesi gerektiğini vurgulayan Mimarlar Odası Başkanı Fatma Altaş, “Yıllarca Malatyalıların ekmek kapısı, çocuklarının geleceği, torunlarının nefes alacağı alanlardan biri olan Şeker Fabrikası alanının korunması için yapılan başvurun Sivas Koruma Kurulu tarafından olumlu sonuçlandırılmasıyla bu bölgenin daha uzun yıllar Malatya halkına hizmet etmesi amaçlanmıştır. Tüm Malatyalıların bu karara sahip çıkması gerekiyor” dedi.
Altaş, açıklamasında şunları söyledi:
“Yıllarca ekmek kapısı oldu”
Mimarlar Odası Malatya Şubesi olarak başvurusunu yaptığımız Malatya Şeker Fabrikası tescili, Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından değerlendirmeye alınarak 31.05.2018 tarihinde 4357 no.lu karar ile l. Grup yapı olarak tescilini uygun görmüştür.
Malatya Şeker Fabrikası 1950-1955 yıllarında açılışını rahmetle yad ettiğimiz Merhum Adnan Menderes'in yaptığı yaklaşık 70 yıllık Fransız yapımı olan, kampüs olarak dizayn edilmiş bir alandır. O dönemki tüm fabrika yapıları gibi şeker Fabrikası da çalışanların tüm sosyal faaliyetlerini giderebildiği, içerisinde stadyumu, okulu, lokantası, sinema salonu, misafirhanesi, lojmanları, saat kulesi, taş yolları, taş duvarları gibi unsurlarıyla bütüncül bir yapıya sahipken zaman içerisinde farklı kurumlara tahsisi yapılan şeker arazisi orijinal dokusunu kaybetmiştir. O günden günümüze kadar Malatyalıların ekmek kapısı, çocukların geleceği, torunların nefes alacağı alanlar olmuştur. Her taşının hikayesi olan Şeker Fabrikamızın aslına uygun korunup günümüzde de kamunun yararlanabileceği alan olarak tescili, kamu yararı vazifesi olan Mimarlar Odası tarafından yapılan çalışmalar neticesinde, Malatya halkına uzun yıllar hizmet etmesi planlanmıştır. Binalarından ağaçlarına, sosyal tesislerinden, canlı varlıklarına kadar geleceğimize aktarılması düşüncesi ile ve bu düşüncelerimizin satışı gündeme gelen diğer Şeker Fabrikalarında da aynı ölçülerde olması, Kentlerin hafızası olarak idarelerimiz tarafından düşünülerek korunup kollanması gerekmektedir.
Her şeyin para her şeyin ekonomik rant olarak düşünülmesi doğru değil. İnsan odaklı yatırımlar olarak değerlendirilmesi ve bu doğrultuda planlama yapılması önceliğimiz olmalıdır.”
“Tüm Malatya’nın sahip çıkması gerekiyor”
Fatma Altaş, basın mensuplarının koruma kararının bozulması yönünde bir üst kurula başvurulup vurulmayacağına dair sorusuna karşılık “Bunu Yüksek Kurula taşıyacak kimse veya kuruma karşılık tüm Malatyalılar fabrikasına sahip çıkarsa sonuç değişmez. Malatyalıların bu karara sahip çıkması gerekiyor” yanıtını verdi.
Öte yandan Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun kararında, Şeker Fabrikası üzerindeki bazı bina ve tesislerin korunmasına yönelik gerekçeli kararında şöyle denildi:
“Malatya ili, Yeşilyurt ilçesi, İnönü Mahallesinde tapunun 1072 ada, 18-21-23 parselinde ve 5498 ada, 6 parselinde kayıtlı Şeker Fabrikası yerleşkesinde yer alan taşınmazların tescil etmesinde bulunan TMMOB Mimarlar Odası Malatya Şubesinin 26.03.2018 tarih ve 70 sayılı yazısı okundu ve ekleri incelendi. Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü raportörlerinin 29.05.2018 tarih ve 274405 sayılı inceleme raporu okundu ve açıklamaları dinlendi, dosyasındaki bilgi ve belgeler incelendi. Yapılan görüşme sonunda:
Malatya ili, Yeşilyurt ilçesi, İnönü Mahallesinde tapunun 1072 ada, 18-21-23 parselinde ve 5498 ada, 6 parselinde kayıtlı Şeker Fabrikası yerleşkesinde yer alan taşınmazlardan Fabrika Müdürlük Binası, Şeker Fabrikası, Alkol Fabrikası, Makine Atölyesi, 1 ve 2 Nolu Şeker Ambarları, Gübre Ambarı, Alakart Lokantası, Misafirhane Binası ve Ziraat Bölge Binasının 2863 sayılı Kanunun 6.maddesi gereği korunması gerekle kültür varlığı olarak tescil edilmesine, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun 05.11.1999 gün ve 660 sayılı ilke kararı doğrultusunda koruma gruplarının I. grup yapı olarak belirlenmesine, hazırlanan anıt fişlerinin onanmasına karar verildi.”
Güler HAZAR, Yeni Malatya Gazetesi- malatyahaber.com
