Malatya kent merkezi (çarşı merkezi) inşaat alanında, temel kazısında 3,5- 4 metrede yeraltı suyu çıkmasına ve bunun ilk temel kazısının yapıldığı 'Bakırcılar Çarşısı' bölümünde yoğun bir şekilde görülmesine karşın, bu yeraltı sularının yapılacak özel bir projeyle toplanıp, şehrin güneyindeki bahçe ve tarlalara sulama suyu olarak akıtılması, Malatya'nın su zenginliğinin de değerlendirilmesini, vakitlice yapılan tüm uyarılara rağmen bu çağrılar gözardı edildi. Geniş inşaat alanında sulu zemininin fore kazıklarla güçlendirilmesi yoluna gidilmesi, böylece maliyetin aşırı derecede yükselmesi tercihinin ardından ortaya çıkan 'suyla dolu, kazıklı temel çukuru' manzaraları, Malatya çarşısının 'rezalet' imar projesi gibi, çarşıda inşa edilen binaların zemininde bir süre sonra sıvılaşmanın kaçınılmaz olacağının göstergesi oldu.
ZEMİN ETÜDÜ YAPMADAN İNŞAATA GİRİŞMİŞLERDİ..
Malatya'nın, deprem sonrası 'rezerv alan' kapsamında inşaatlara başlanan ve çarşı merkezinde, tüm yerli halkın yeraltı sularının yoğunluğunu bilmesine rağmen herhangi bir zemin etüdü yapılmadan, Malatya'yı bilmeyen yerel yöneticilerin seyirciliğinde ve merkezden gönderilen Çevre Bakanlığı, Emlak Konut, TOKİ yetkililerinin karar vericiliğinde, beton yoğun bir yapılaşma projesi, binaların yükselmesiyle birlikte iç karartan 'son derece kötü' bir uygulamanın örneği olarak mimari tarihine geçmişti.
Çarşı inşaatıyla ilgili ilk olarak Bakırcılar Çarşısı denilen bölüm için temel hafriyatında 3,5- 4 metrelik derinlikte yoğun yeraltı suyu çıkınca, tüm proje bölgesinin de durumu aynı olmasına rağmen, yeraltı suyunun toplanıp, kuzeye doğru sulama için akıtılıp değerlendirilmesi, böylece zeminin sıvılaşmasının önüne geçilmesi için çalışma yapılması yerine, malatyahaber.com'un uzman isimlerin kaynaklık ettiği tüm uyarılara rağmen zemin sağlamlaştırılması için fore kazık yöntemine başvurulmuştu.
İnşaat çalışmalarının yoğunlaştığı geçtiğimiz yıl Temmuz ayında Malatya'ya atanan Vali Yavuz, Valilik binasının yanı sıra çarşı denilen bölgenin zemininin sağlamlaştırılmasıyla ilgili 'kazık' çalışmaları hakkında bilgi verirken, "Yeni Valilik Binasının zeminine sırf 15.3 Km. fore kazık çakıldı. Bakırcılar Çarşısı olarak bilinen alanın altında şu anda tam 300 Km’lik fore kazık var. Yani Kayseri’ye kadar uzanan bir mesafe." demiş, Saray Mahallesi bölgesinde de yine toplam 90 kilometre uzunluğunda fore kazık uygulaması yapılmakta olduğunu duyurmuştu.
"300 KİLOMETRE ÇOK KORKUNÇ BİR RAKAM, AYRICA.."
Yoğun inşaat yapılan alanın zemininin fore kazıklarla donatılmasının, yeraltı sularının daha geniş bir alana yayılmasına sebep olacağı yolundaki endişeler de başta olmak üzere eleştirilerini dile getiren İnönü Üniversitesi Öğretim Görevlilerinden İnşaat Mühendisi Vehbi Aluçlu, bu kazıkları plastik kazık olarak değerlendirerek, "“300 kilometre çok korkunç bir rakam. Burada başka sorunlara sebep olacak durumlar söz konusu özellikle drene edilmeyen o zemine bu kadar kazığın çakılması Yeraltı suyunun akışının yönünü değiştireceği için başka yerlerdeki binaların altından çıkacak olan sularla ilgili problemler yaşayacağız” demişti.
Aluçlu geçtiğimiz Eylül ayındaki açıklamasını şöyle sürdürmüştü:
“Sayın valimizin açıklamasında çarşı ve Valilik alanlarına toplamda 315.3 kilometre fore kazık çakıldığından bahsediyor. Bu çakılan kazıkların fore kazık olmadığını daha önceki yaptığım açıklamalarda kamuoyuna ilk ben duyurmuştum. Bunlar fore kazık değil. İçerisine donatı konulmadan fore kazık yapılamaz. Bunların içerisinde donatı yoktur bildiğimiz, gördüğümüz kadarıyla. Ülanda izleme şansımız olmadı ama ben bir gün kendim bizzat gidip açık olan araç çıkışlarının olduğu yerden baktım izledim donatı konulmadan beton döküldüğünü gördüm. Çukurun derinliği ile ilgili bir bilgiye sahip değiliz.
Bu konularda sanırım Sayın Valimize eksik bilgi verilmiş. 300 kilometrelik Bakırcılar Çarşısının oradaki fore kazık uygulamasının kaç metre derinliğinde kaç tane çukur açıldı bilmiyoruz bizler. O yüzden, 300 kilometre çok korkunç bir rakam. Burada başka sorunlara sebep olacak durumlar söz konusu. Özellikle drene edilmeyen o zemine bu kadar kazığın çakılması, yeraltı suyunun akışının yönünü değiştireceği için başka yerlerdeki binaların altından çıkacak olan sularla ilgili problemler yaşayacağız. Zaten buna örnek olarak LC Waikiki binası, Maliye binası gösterilebilir. Buralarda büyük sorunlar yaşıyoruz ve temiz suyumuzu kanalizasyona bağlayarak kirletiyoruz. Daha sonra arıtma tesisinin olduğu yerde de bunu tekrar arıtarak enerji kaybına ve ekstra bir maliyete uğruyoruz. Bu çok yanlış, drene edilmeyen suyun olduğu yere bu kadar kazık çakıldığını çok da düşünmüyorum Şöyle ki 300 kilometre Bakırcılar Çarşısının olduğu alanda yapıldığına ben şahsen inanmıyorum ve fore kazık olmadığını da söylemek istiyorum. Bunun adına teknik anlamda plastik kazık deniliyor.”
BAKAN YARDIMCISI DA UYARMIŞTI..
Çarşı inşaat alanındaki bölgede şu ana kadar herhangi bir yeraltı suyu drenaj projesi yapılmazken, yine geçtiğimiz Ağustos ayında inşaat alanında inceleme yapan İçişleri Bakan Yardımcısı Münir Karaoğlu da, yeraltı suyunun çarşı için oluşturduğu tehdit konusunda uyarıda bulunmuştu.
Vali Seddar Yavuz ve Büyükşehir Belediye Başkanı Sami Er ile birlikte bölgede inceleme yapan bakan yardımcısı Karaoğlu'nun uyarılarına ilişkin olarak, malatyaliderhaber.com'da Mehmet Turan Çiğdem imzasıyla yer alan haber şöyleydi:
"..Karaoğlu, zemindeki su seviyesinin normalin çok üzerinde olduğunu belirterek, Başkan Er’i uyardı. Karaoğlu, “Membran ve borulamada yapsanız keşke. Burada su çok yüksek! Normal değer değil yani” diyerek çarşı temeline drenaj sistemi kurulmasını istedi.
Çarşı zemini hakkında düşüncelerini paylaşan Karaoğlu, su izolasyonuna ve membran sistemleri yapılması gerektiğini vurguladı. Karaoğlu, “Burada su çok yüksek! Normal değer değil yani” dedi. Başkan Er’e, bölgedeki zemin suyunun yüksek olması nedeniyle izolasyon çalışmaları yapılması gerektiğini hatırlatan Karaoğlu, “Gidecek burayı millete vereceksiniz, yarın gelip senin kapını çalacaklar; ‘Başkanım, bizim binanın bodrumunda su var’ diye” ifadelerini kullandı. Karaoğlu’nun bu uyarıları, bölgedeki inşaat çalışmalarında daha fazla önlem alınması gerektiğini ortaya koyarken, Büyükşehir Belediyesi’nin bu konuda nasıl adımlar atacağı ise merak konusu..
İçişleri Bakan Yardımcısı Münir Karaoğlu’nun çarşı proje alanı hakkındaki sözleri; “Gidecek burayı millete vereceksiniz, yarın gelip senin kapını çalacak; “Başkanım, bizim binanın bodrumunda su var. Bu tarafta suyun kesildiğini hiç görmedim. Burası suyu bol olan bir yer burada çok şeye dikkat etmemiz lazım. İzolasyona, su izolasyonuna çok dikkat etmek lazım. Dediğimiz şeyle birlikte membran ve borulamada yapsanız keşke. Burada su çok yüksek! Normal değer değil yani. “ ifadelerini kullandı.."
'KAZIKLI HAVUZLAR' OLUŞTU..
Çarşı inşaat alanının Turgut Temelli Caddesi'ne yakın olan bölümünde, fore kazık çakılmış olan temel çukurlarını yeraltı suyunun doldurmuş olduğu, geçtiğimiz hafta çekilen fotoğraflara yansıdı.
O bölgedeki inşaatı tamamlanmak üzere olan binaların zemininin de benzer durumda olduğu, binaların temelini etkileyecek suların buralar için ciddi tehdit oluşturacağı değerlendirilirken, inşaatların başlamasından bu yana geçen sürede, bir su tahliye projesinin yapılmamış olması Malatya'nın deprem tehlikesi ve zemininin, ili yönetenler ve imar projelerini hazırlayıp uygulayanlarca dikkate alınmamaya devam edildiğini gösteriyor.
"50 YIL ÖNCE YAPILANI BUNLAR YAPAMADILAR.."
1970'li yılların ilk yarısında İnönü Kapalı Çarşısı'nın inşa edildiği Hükümet Meydanı'nda, temel kazısı sırasında, 6-7 ayrı yeraltı suyu kaynağının ortaya çıktığını belirten bazı vatandaşlar, o dönemde suların bir yere toplanıp drene edildiğini hatırladıklarını, aradan yarım asırdan fazla süre geçmesine rağmen, yeni çarşı merkezi inşaatında böyle bir uygulama yapılamamasını anlayamadıklarını söylediler.
60 ve daha üstünde yaşlı kentli Malatyalıların, İnönü Kapalı Çarşısı inşaatını hatırladığını ve çalışmaları yakından izlediğini belirten vatandaşlar, "O dönemde temel kazısı sırasında, biri de hemen İsmet İnönü heykelinin önünde olmak üzere 6-7 yerde su kaynağı çıktı. Bu sular, gözelerinden künklerle, çarşının Yeni Cami'ye taraf köşesine taşındı, burada birleştirilerek drene edildi, suyun çarşıyı etkilemesi böylece önlendi. Aradan 50 yıldan fazla zaman geçti. O bölgenin zemini hemen hemen aynı. Depremden sonra çarşı merkezi için rezerv alan yapılan bölgenin tamamının zemini İnönü Çarşısı gibi yeraltı suyu yüksek olmasına rağmen, kazık çakarak suyu bastırmaya çalışmayı tercih ettiler. Ancak, suyu gömemesiniz, su kendine çıkacak, akacak yol bulur. Şimdi ortaya çıkan manzaralar, iş bilmez, sorumsuzların eseridir. Bakalım, binaların bodrumuna su dolmasını nasıl engelleyecekler?" diye konuştular.
Levent BARIŞ, malatyahaber.com
