ABD Başkanı Donald Trump’ın öldüğü iddiaları hızla yayılırken, Trump’ın ya da görevdeki bir başka başkanın hayatını kaybetmesi ya da görevini yerine getirememesi durumunda başkanlık koltuğuna kimin geçeceği merak uyandırdı.
Önemli bir görüşme için New Hampshire’e gitmek üzere uçağına binen Başkan Yardımcısı Mike Pence’in acil koduyla Beyaz Saray’a geri çağrılması ve Başkan Donald Trump’ın gün boyu ortalıkta görünmemesi “başkan öldü” iddialarını doğurdu. Başkan Trump hakkında çıkan iddiaların doğrulanması halinde yerini kimin alacağı, şimdiden konuşulmaya başlanan konular arasına girdi.
Başkanlık koltuğunun boşalması halinde başkanın yerini alacak ilk isim Başkan Yardımcısı Mike Pence olacak. Pence’in de görevi devralamaması ihtimali ve yaşanabilecek diğer olağanüstü durumlar da göz önüne alınarak ABD Başkanlık Veraset Yasası’nda detaylı ve uzun bir liste bulunuyor.
Başkanlık sırası nasıl belirleniyor
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) başkanının hayatını kaybetmesi veya herhangi bir sebeple görevinden ayrılması halinde yerini alacak makamlar ilk olarak 1792 Başkanlık Veraset Yasası ile belirlendi. Bu makamlar sırasıyla; Başkan Yardımcısı, geçici senato başkanı ve temsilciler meclisi başkanı olarak belirlenmiştir.
Ancak 1886 yılında yasada değişikliğe gidildi. Yapılan değişiklikle, temsilciler başkanı ikinci sıraya alınırken geçici senato başkanı üçüncü sıraya kaydırıldı. Bu yasanın savunucuları, kongreden gelen liderlerin yönetim tecrübelerinin yetersiz olduğunu ve hiçbirinin daha önce başkanlık yapmadığını fakat daha önce bu makama seçilmiş altı dışişleri bakanı bulunduğunu öne sürdü.
İlk vekil Başkan Harry Truman
Eski Başkan Harry Truman’ın 1947 yılında imzaladığı ABD Başkanlık Veraset Yasası ile değiştirilen sıralama, günümüzde kullanılmaya devam eden halini aldı. Kabine üyelerinin sıralanmasında hizmet ettikleri kurumlarının oluşturulma tarihleri baz alındı.
Yasada 1967 yılında uygulanan yirmi beşinci değişiklik öncesinde, başbakanın boşluğunu doldurması için hiç kimse öngörülmedi. Dolayısıyla başkanın ölmesi halinde yerini geçecek olan başkan yardımcısının makamı boşta kalacaktı. Bu prosedüre göre ABD başkanının yerini alan ilk başkan yardımcısı Gerald Ford oldu. Watergate skandalının patlak vermesi üzerine 1974 yılında istifa eden Başkan Richard Nixon’un koltuğu boşalınca yardımcısı Gerald Ford hiçbir seçimden geçmemiş olan 38. ABD Başkanı oldu.
Veraset Yasası’nın öngördüğü şekliyle bugünkü başkanlık sıralaması şu şekilde:
1. Başkan Yardımcısı
2. Temsilciler Meclisi Başkanı
3. ABD Senatosu Geçici Başkanı
4. Dışişleri Bakanı
5. Hazine Bakanı
6. Savunma Bakanı
7. Başsavcı
8. İçişleri Bakanı
9. Tarım Bakanı
10. Ticaret Bakanı
11. Çalışma Bakanı
12. Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanı
13. Konut ve Kentsel Gelişme Bakanı
14. Ulaştırma Bakanı
15. Enerji Bakanı
16. Eğitim Bakanı
17. Gazi İşleri Bakanı
18. İç Güvenlik Bakanı
Washington, iha
