Mustafa Bahadır ALTAŞ
Yeminli Mali Müşavir
mailto:mba@mbaymm.com
30.05.2025 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 2025/9903 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’na göre uygulanmakta olan “Yatırımlarda Devlet Yardımı Hakkında Kararlar” sil baştan değişmiştir. 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe giren Yatırım Teşvik Sistemi ile 2018/11201 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla uygulamaya konulan Cazibe Merkezleri Programı yürürlükten kaldırıldı.
Yeni teşvik sisteminde yapılan düzenlemeye göre; Deprem bölgesi illerinden Hatay 4.Bölgeden 5.Bölgeye aktarılırken, Adıyaman eskiden olduğu gibi 6.Bölgede Kahramanmaraş 5.Bölgede yer aldı. Malatya ise mevcut uygulamada olduğu gibi yine 4.bölgede yer aldı. Ayrıca Malatya yeni sistemde “Alt Bölge Desteğinden Yararlanabilecek İlçeler” listesinden çıkartıldı. Bu yönü ile değerlendirdiğimizde depremden en çok etkilenen iller arasında bulunan Malatya için yeni teşvik sistemi umut olmamıştır diye biliriz.
Deprem sonrasında Malatya’da depremin yaralarının sarılması için deprem bölgesinde eski yeni işyeri ayrımı olmaksızın tüm işyerlerini kapsayan “Özel Bölgesel Teşvik” sisteminin uygulanması bu olmuyorsa Malatya’nın 6.Bölge kapsamına alınması beklenirken. Yeni yapılan düzenlemede Malatya’nın yine yok sayılması anlaşılır bir durum değil. Malatya’nın 4.Bölgede kalmasının yanı sıra Akçadağ, Arguvan, Doğanşehir, Doğanyol, Hekimhan, Kale, Kuluncak, Pütürge ve Yazıhan’nın “Alt Bölge Desteğinden Yararlanabilecek İlçeler” listesinden çıkartılırken yeni düzenlemede yer alan geçici 3.madde kapsamında Malatya ilçelerinin 31.12.2026 tarihine kadar cazibe merkezi kapsamında teşviklerden yararlanacak olması bu konudaki tek sevindirici durum.
Yeni açıklanan teşvik sisteminde sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksinin dikkate alındığı belirtilmektedir. 2022-2024 dönemini kapsayan 3 yıllık süre içinde depremin enkazının hala kaldırılmaya devam ettiği yaşamın ve ticari hayatın normale dönmediği bir zaman içinde hangi kriterlere göre Malatya’nın sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyinin belirlendiğini bilmek bu şehirde yaşayan herkesin hakkıdır. Depremin yaşandığı 6 Şubat 2023 Tarihi’nden itibaren gün geçmiyor ki yeni bir hayal kırıklığı yaşamayalım.
Yeni Teşvik Sistemi Ne Getiriyor?
Yeni teşvik sistemi “Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi” ve “Sektörel Teşvik Uygulamaları ile Bölgesel Teşvikler” den oluşmaktadır. Yeni teşvik sisteminde “Teknoloji Hamlesi, Yerel Kalkınma Hamlesi ve Stratejik Hamle” Programları ile “Dijital dönüşüm ve Yeşil Dönüşüm” programları bulunmaktadır.
Yeni teşvik sisteminde asgari yatırım tutarı 1. ve 2. bölgeler için 12 milyon TL diğer bölgeler içinse 6 milyon TL olarak belirlenmiştir. Kararda belirlenen asgari yatırım ve destek tutarları her yıl yeniden değerleme oranında artırılacaktır. Yeni teşvik sisteminde teknolojik ve stratejik yatırımlarda 2 milyon TL geçen makine ve teçhizat alımlarında %25 hibe desteği sağlanacak. Yeni teşvik sistemindeki önemli bir değişiklik ise indirimli kurumlar vergisi uygulamasındaki yatırıma katkı ve vergi indirim oranlarının düşürülmesi ile destek miktarına sınırlama getirilirken gelir vergisi stopaj desteği uygulaması da kaldırılmıştır. Mevcut uygulamada yer alan kullanılmış makine, kullanılmış komple tesis, devir, satış, kiralama, sat-geri kirala gibi izin gerektiren işlemlere de kısıtlamalara getirilmiştir.
Teşvik belgesine konu yatırımın tamamlanması için gerekli azami süre 3 yıl olarak belirlenirken öngörülen süre veya ek süre bitimini müteakip üç ay içinde yatırımın tamamlama vizesinin yapılması için bakanlığa müracaat edilmesi gerekiyor.
Yeni sistemin yürürlük tarihinden önce yapılan teşvik belgesi müracaatları başvurulan tarihte geçerli olan karara göre değerlendirilecektir. Yeni düzenlemede yatırımcılar, lehine hükümler olması halinde yatırımcılar bu kapsamda talepte bulunabilecekler.
Yeni teşvik sisteminde daha önceki uygulamalardan farklı olarak uygulama için süre sonu konulmuştur. 31/12/2030 tarihine kadar yapılacak müracaatlar bu karar kapsamında değerlendirilecek.
Yerel Yatırım Konuları Malatya İçin Hayal Kırıklığı
Yeni Teşvik Sistemi kapsamında uygulamaya konulan “Yerel Kalkınma Hamlesi Programı” hükümleri çerçevesinde yerel yatırım konularının belirlenmesine ilişkin Yerel Yatırım Konuları Listesi Tebliği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 09.07.2025 tarihli Resmi Gazetede yayınlandı. Yayınlanan tebliğ ekinde yer alan il bazında yerelde desteklenecek sektörler ve yatırım konusu listesinde Malatya ile ilgili yerelde desteklenmesi öngörülen yatırım konularının teknolojiden çok tarıma dayalı konuların belirlenmiş olması Malatya için yine hayal kırıklığı yaratmıştır.
Yeni teşvik sisteminde uygulamaya konulan ve Malatya da yerelde desteklenecek Yerel Yatırım Konuları olarak;
Asgari 2000 Büyükbaş Kapasiteli Besi ve Et Ürünleri Tesisi,
Entegre Su Ürünleri Üretim ve İşleme Tesisi,
Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektöründe ileri-Geri Bağlantılı Ürünlerin İmalatı
Kayısı ve Kayısı Çekirdeğinden Katma Değeri Yüksek Ürünlerin Üretimi
Şeklinde olup ağırlıklı olarak tarım ve hayvancılık yatırımları olarak belirlendi.
Yeni Yatırım Teşvik sistemde Yerel Kalkınma Hamlesi kapsamında yapılacak yatırımlar için dikkat çeken bir uygulamada Sürecin “İl Bazlı Çağrı-Proje Bazlı Bakanlık Değerlendirmesi-Komite Kararı-Yatırım Teşvik Belgesi” şeklinde yürütülecek olmasıdır.
Yerel Kalkınma Hamlesi Programı kapsamında sağlanacak destek unsurları;
KDV İstisnası
Gümrük Vergisi Muafiyeti
Vergi İndirimi (Yatırıma Katkı oranı %50 Vergi İndirimi %60)
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği 8 Yıl (6. Bölgede 12 Yıl)
Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği (Yalnızca 6. Bölgede geçerli 10 yıl)
Faiz veya Kâr Payı Desteği (%40 Yatırımın %20’si ve 240 m TL’yi geçemez)
Makine Desteği (%25 ve Yatırımın %15'i ve 240 m TL geçemez. Faiz veya kâr payı desteğinden faydalanan yatırımlara makine desteği sağlanmaz.)
Yatırım Yeri Tahsisi şeklinde uygulanacak.
Bİ'KENT Dergisi
