CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, 28 Nisan 1960’da öldürülen Malatyalı üniversite öğrencisi Turan Emeksiz’in isminin yaşatılması için kanun teklifi verdi.
28 Nisan 1960 tarihinde İstanbul Üniversitesi’nin Hukuk Fakültesi’nde buluşarak Tahkikat Komisyonu kurulmasını protesto etmek isteyen öğrencilere Atatürk heykeli karşısında İstiklal Marşı okumaya başladıklarında polisler tarafından açılan ateş sonucu Turan Emeksiz isimli Malatyalı öğrenci hayatını kaybetmişti.
Turan Emeksiz ismi memleketi Malatya’da bir liseye verilmiş, ancak 1980 darbesinin ardından 1984-1985 öğretim yılında okulun ismi Milli Eğitim Bakanlığı tarafından "Malatya Lisesi" olarak değiştirilmişti.
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, Turan Emeksiz isminin tekrar Malatya’daki bu okula verilmesi için kanun teklifini TBMM Başkanlığına sundu. Ağbaba, lisenin ismi değişse de Malatyalıların okula yıllardır ‘Turan Emeksiz’ ismini söylemeye devam ettiğini belirtti. Ağbaba, halk tarafından kabul görmüş ve benimsenmiş kişilerin isimlerinin, halka rağmen değiştirmenin kabul edilemez olduğunu belirtti.
Ağbaba’nın TBMM Başkanlığı’na sunduğu kanun teklifi metni şu şekilde;
"TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI’NA
Turan Emeksiz isminin Malatya Lisesi’ne verilmesine dair kanun teklifim ve gerekçesi ekte sunulmuştur. Gereğini arz ederim.
Turan Emeksiz, Türkiye tarihinde önemli yer tutan öğrenci hareketlerinin sembol isimlerinden biridir. Turan Emeksiz’in sembolleşme süreci, aynı zamanda gençlik hareketlerinin yoğunlaşması ve Türkiye siyasi tarihinde köklü değişikliklerin gerçekleşme sürecidir. 1960 yılında Turan Emeksiz ile başlayan kıvılcım, 1968 ve 1978 kuşağı devrimci öğrenci hareketlerinin temelini oluşturmuştur. İktidarın anti-demokratik uygulamalarına karşı çıkan dönemin gençliği, şiddetle ve anti-demokratik yollarla bastırılmaya çalışılmıştır.
12 Nisan 1960 günü DP grubu bir bildiri yayımlayarak, CHP’yi ‘silahlı ve tertipli ayaklanmalar hazırlamakla’ ve bir kısım basını da bu olayları yalan ve çarpıtılmış haberlerle desteklemekle suçlamış, 18 Nisan 1960’ta Meclis’te DP’li 15 milletvekilinden oluşan bir Tahkikat Komisyonu kurulmuştur.
Tahkikat Komisyonu; gazetelere ve matbaalara el koymak başta olmak üzere, kararlarına karşı çıkan kişileri hiçbir yargılamaya tabi tutmadan 3 yıla kadar tutuklamak gibi çok tehlikeli yetkilerle donatılmıştı.
Bu komisyonunun kurulması İstanbul ve Ankara Üniversitesi öğrencilerini harekete geçirmiştir. 27 Nisan 1960 günü, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrenci Derneği’nin Beyazıt Beyaz Saray Salonu’nda yapılan kongresi polisler tarafından basılmış, öğrenciler darp edilmiştir.
28 Nisan 1960 sabahı İstanbul Üniversitesi bahçesinde, bir protesto mitingi düzenlenmiş, miting sırasında, polislerin okul bahçesine girmeleri üzerine olaylar büyümüş ve Beyazıt Meydanı’na kadar genişlemiştir. Bu sırada polisler tarafından öğrencilere ateş açılmış ve Malatya doğumlu Orman Fakültesi öğrencisi 20 yaşındaki Turan Emeksiz polis kurşunlarıyla katledilmiştir.
İlerleyen süreçte, İstanbul Üniversitesi öğrenci yemekhanesine ve İstanbul’da şehir hatları vapuruna Turan Emeksiz ismi verilmiştir. Vapur şu anda Mudanya’da restoran olarak kullanılmaktadır. Turan Emeksiz’ in İstanbul Üniversitesi Beyazıt Kampüsünde anıtı bulunmaktadır.
Turan Emeksiz ismi ayrıca memleketi Malatya’da bir caddeye ve bir liseye verilmiştir. Ancak 1980 darbesinin ardından bu caddenin ismi Milli Egemenlik Caddesi, lisenin adı ise Malatya Lisesi olarak değiştirilmiş, 2013 yılında caddenin ismi halkın talepleri doğrultusunda ‘Emeksiz’ olarak değiştirilmiştir.
Malatyalılar yıllardır Malatya Lisesi’ne “Turan Emeksiz Lisesi” demeye devam etmektedir. Halk tarafından kabul görmüş ve benimsenmiş kişilerin isimlerini, halka rağmen değiştirmek kabul edilemez.
1980 Darbesinin izlerinin silinmeye çalışıldığı günümüzde, Malatyalılar tarafından hala Turan Emeksiz olarak anılan okula tekrar aynı ismin verilmesi Malatyalılar tarafından takdirle karşılanacaktır.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Bu kanunun yürürlüğe girmesi ile Turan Emeksiz ismi Malatya’da uzun yıllar Turan Emeksiz ismi ile bilinen “Malatya Lisesi” ne verilecektir. Böylece Malatya’nın yetiştirdiği devrimci Turan Emeksiz isminin uzun yıllar yaşatılması sağlanacaktır.
MADDE 2-Yürürlük Maddesidir
MADDE 3-Yürütme Maddesidir."
Bülten- malatyahaber.com- Yeni Malatya Gazetesi
