Malatya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası eski başkanı ve malatyahaber.com yazarlarından Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Mustafa Bahadır Altaş, Malatya'nın da içinde yer aldığı 51 il ile Çanakkale iline bağlı Bozcaada ile Gökçeada ilçelerinde uygulanmakta olan, on ve üzerinde işçi istihdam eden işyerlerinde 6486 sayılı kanunla sağlanan sigorta primi teşvikiyle ilgili illerde sigorta il müdürlükleri tarafından yapılan denetim ve kontroller veya KADİM raporlarıyla resen tespit edilen sahte sigortalılık ve kayıt dışı istihdam nedeniyle yaşanan sorun üzerine konuya ilişkin bir değerlendirme yaptı ve çözüm önerisinde bulundu.
Altaş, konuya ilişkin değerlendirmesinde yaşanan sorunun çözülmemesi halinde işyerlerinin sigorta primi teşvikinde telafisi mümkün olmayan sorunlar yaşayacağını belirterek, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bu konuda gerekli açıklamanın yapılıp, kuruma bağlı il müdürlükleri tarafından Türkiye genelinde yapılan yanlış uygulamanın önüne geçilmesi gerektiğini belirtti.
Altaş'ın gündeme getirdiği konuya ilişkin görüş ve değerlendirmeleri şöyle:
"Bilindiği gibi 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun sigorta primi işveren hissesi teşviki başlıklı 4. maddesinin uygulama süresi 31.12.2012 tarihinde sona erdi. Bu teşvikten yararlanmakta olan işyerleri için 01.01.2013 tarihinden geçerli olmak üzere 6486 sayılı kanunun 5 inci maddesi ile yeni bir düzenleme yapılarak, yapılan düzenleme ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinin yedinci cümlesi ile son cümlesi yürürlükten kaldırılmış, aynı fıkraya eklenen (i) bendi eklenmiştir. “on ve üzerinde sigortalı çalıştıran işyerlerine uygulanmak üzere, prime esas kazanç alt sınırı üzerinden altı puana kadar ilave puan eklemeye, sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksini dikkate almak suretiyle ilave puan uygulanacak illeri ve uygulama süresini belirlemeye Bakanlar Kurulu yetki verilmiştir” Bakanlar Kurulu kendisine verilen bu yetki ile 30.05.2013 tarihli ve 2013/4966 sayılı kararıyla, 5510 sayılı kanun 81 maddesinin (ı) ile sağlanan prime esas kazanç üzerinden ödenecek primin işveren hissesinin beş (5) puanlık prim indirimine ilave olarak, prime esas kazanç alt sınırı üzerinden uygulanacak olan işveren hissesi sigorta primi teşvikine ilişkin prim oranını altı (6) puan olarak belirlenmiş bulunmaktadır.
Yatırım teşvik sisteminde belirlenen;
4.bölgede faaliyet gösteren işyerleri için 31/12/2016 tarihine kadar,
5. bölgede faaliyet gösteren işyerleri için 31/12/2017 tarihine kadar,
6.bölgede faaliyet gösteren işyerleri için ise 31/12/2018 tarihine kadar.
On ve üzerinde istihdam sağlayan işyerlerine 6486 sayılı kanun kapsamında sağlanacak olan sigorta primi işveren hissesi desteklerinin uygulamasının nasıl olacağı ise Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 22 Temmuz 2013 tarihinde yayınlanan 2013-30 sayılı genelde açıklanmıştı.
6486 sayılı kanun kapsamına giren illerde bulunan sigorta il müdürlükleri tarafından 31 Aralık 2012 tarihinden önceki dönemlere ilişkin yapılan denetim veya KADİM raporları ile resen tespit edilen sahte sigortalılık ve kayıt dışı istihdam nedeni ile 5510 sayılı kanunun 81. maddesinin (ı) bendi gereğince sağlan yüzde beşlik işveren hissesi sigorta primi teşvikinden bu işyerlerinin 1 (bir) yıl yararlanamayacağı gerekçesiyle tespitin yapıldığı tarihten itibaren 6486 sayılı kanun gereğince de 6 puanlık indirimden yararlanmalarının söz konusu olmadığı belirtilerek 5510 ve 6486 kanun kapsamında verilen aylık hizmet ve prim bildirgelerinin iptal edilerek yerine teşviksiz olarak aylık hizmet ve prim bildirgelerinin verilmesi istenmektedir. Bu istek hem 5510 sayılı kanun hem de 6486 sayılı kanun kapsamında hukuken yerinde değildir. Şöyle ki;
6486 sayılı kanunun 5 inci maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinin yedinci cümlesi ile son cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve aynı fıkraya (i) bendi eklenmiş,
İlgili kanun ve genelgelerde yer alan düzenlemeye göre; her yönü ile hiçbir tereddüde meydan vermeyecek kadar açık olan bir konuyla ilgili kanun metninden çıkartılan ve uygulama genelgesinde hiçbir şekilde yer verilmeyen bu konuylada yakından uzaktan hiçbir alakalısı bulunmayan, 5510 sayılı kanun ek 2 maddesi Yatırımlarda Devlet yardımları hakkında kararlar çerçevesinde sağlanan teşvik şartlarının ihlali gerekçe gösterilerek, on ve üzerinde istihdam sağlayan işyerlerinde 31.12.2012 tarihinden önceki bir döneme ilişkin yapılan tespit gerekçe gösterilerek, 01.01.2013 tarihinden itibaren hem 5510 kanun kapsamında hem de 6486 sayılı kanun kapsamında teşvik unsurlarından yararlandırılmaması, Bu işyerlerinin yasal süresi içinde kuruma vermiş oldukları aylık hizmet ve prim bildirgelerinin iptalinin istenmesi 5510 sayılı kanunun ruhuna ve lafzına aykırı aynı zamanda yasal dayanaktan da yoksundur.
Kişilere hukuk güvenliğinin sağlanması, Anayasa’nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devletinin ön koşullarındandır. Hukuk devleti, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerinde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerektirir. Bu nedenle kanunlar geriye yönelik uygulanmayacağı gibi Anayasası'nın 38. maddesinde "suçta ve cezada kanunilik" prensibi gösterilmekle, ceza normunda suç olarak tanımlanmayan ve karşılığında ceza gösterilmeyen fiilden dolayı kimse cezalandırılamayacağı gibi, yürürlükte bulunan kanun itibariyle lehe olan düzenleme ne öngörmüşse o doğrultuda karar verilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
Türkiye genelinde uygulamanın yaşandığı illerin bir kısmında bu konun hiç gündeme gelmediği bazı illerde ise iptal ve ek bildirge istendiği dikkate alındığında uygulama konusunda kurumun bile kendi içinde bir çelişki yaşadığı görülmektedir. Bu nedenle 31.12.2012 tarihinden önceki dönemlere ilişkin inceleme aşamasında bulunan ve bugüne kadar rapora bağlanmayan veya bu dönemler ile ilgili ilerde kuruma yapılacak sigortalılık tespitlerine yönelik şikayetlerde dikkate alındığında 6486 sayılı kanunun uygulandığı 51 il ile Çanakkale iline bağlı Bozcaada ve Gökçeada ilçelerinde faaliyette bulunan on ve üzerinde sigortalı çalıştıran işyerlerini kapsayan bu uygulama ile ilgili ileride telafisi mümkün olmayan sonuçlar olabilir.
Bu hususun Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayınlanacak bir genelge veya yapılacak bir yazılı açıklamayla 01 Ocak 2013 tarihinden sonraki dönemlerde gerçekleştirilen sahte sigortalılık ve kayıt dışı istihdam tespitlerinde halinde bu işyerlerinin 1 yıl süreyle 5510 sayılı kanunun 81. maddesinin gereğince sağlanan işveren hissesi sigorta primi teşvikinden yararlanamayacağı konusuna açıklık getirmesi gerekmektedir. Aksi takdirde ilgili işyerlerinin konuyu dava etmesi zorunluluk haline gelecektir."
