Tarım ve Orman İl Müdürlüğü’nden kayısıda ‘genetik değiştirme’ iddialarına yanıt geldi.
Kayısıda yapılan çeşitlendirme çalışmaları konusunda Malatya’da yürütülen bilimsel çalışmaların Malatya kayısısının genetiğini değiştireceğini ve Malatya kayısı çeşitlerinin Iğdır kayısı çeşitleri ile aşılanarak kalite kaybına yol açacağı iddialarına Malatya Valiliği Tarım ve Orman İl Müdürlüğü tarafından yazılı bir açıklama ile yanıt verildi. Açıklamada, Malatya kayısısının genetiğinin değiştirildiği iddialarının bilimsel bir temele ve gerçeğe dayanmadığı belirtilerek “Malatya’da kayısı geni değiştirmeyi amaçlayan, bu yolda çalışan herhangi bir kurum ve kuruluş yoktur. Dolayısıyla kayısının genetiğinin değiştirilmesi söz konusu olamaz” denildi. Açıklamada genetik değiştirme ile melezleme çalışmalarının da tanımı yapılarak, Malatya’da yapılan çalışmaların melezleme çalışmaları olduğunu ve bunun da iklim koşullarına, hastalıklara ve zararlılara karşı dayanıklı kayısı çeşidi geliştirilmesinin amaçlandığı kaydedildi.
“Iğdır kayısısından kurulmuş bahçe Malatya’da yoktur”
Malatya Valiliği tarafından medya kuruluşlarına gönderilen yazılı açıklamada, Malatya kayısısının genetiğinin değiştirilmesinin söz konusu olmadığı gibi, Iğdır kayısı çeşidinin de Malatya’da yaygınlaştığı şeklindeki iddianın gerçekle ilişkisi olmadığı belirtildi.
Bazı basın yayın organlarında “Malatya Kayısısı”nın genetiği ile oynandığı ve Iğdır kayısısının aşılanarak genetiğinin değiştirildiği” yönünde haberler yapıldığı hatırlatılan açıklamada, meyve çeşitlerinde genetiğin değiştirilebilmesi için iki yöntem bulunduğunu, her iki yöntemin Malatya’daki kayısıcılık çalışmalarında kullanılmadığı kaydedildi.
“Ne Bakanlığın izni var ne de bu yönde çalışan bir kurum var”
Meyve çeşitlerinde genetiğin değiştirilebilmesi için kendi cinsinden başka bir kayısı çeşidine gen transfer etmek gerektiği ya da kayısıya kayısının dışındaki diğer canlılardan gen transfer edilmesi yoluyla yeni bir çeşit elde edilebildiğini ve bu yolla elde edilen ürüne de “transgenik” ürün denildiğinin vurgulandığı açıklamada, “Bu tekniği kullanmak ve yeni çeşit geliştirmek için Bakanlık izni olması gerekir. İlimizde bu tekniği kullanan herhangi bir kurum ve kuruluş mevcut değildir. Dolayısıyla kayısının genetiğinin değiştirilmesi söz konusu olamaz” denildi.
Malatya’da üretilen kayısının yaklaşık % 57 si Hacıhaliloğlu, % 32 si Kabaşı ve geriye kalan % 11 lik kısmı da diğer kayısı çeşitlerinden oluştuğunun açıklandığı Malatya Valiliği açıklamasında, aşı ile çoğaltılan fidanların genetiğinin değişmediği şeklindeki bilimsel gerçeklik de hatırlatılarak, “İlimiz geneli şarka virüsüne karşı karantina kapsamında olup, dışarıdan aşı materyali ve sert kabuklu meyve fidanı girişi (Elazığ ve Şanlıurfa İlleri hariç) yasaktır. Dolayısıyla bu iller dışında üretilen sert kabuklu meyve fidanları ve aşı materyalleri kullanılmamaktadır” ifadelerine yer verildi.
“Malatya’da Iğdır kayısı çeşidi (Şalak) ile kurulan bahçe yok”
Iğdır kayısısı denilen Şalak (Apricos) çeşidi sofralık olup şeker oranının (Brix) değerinin düşük olması, lif yapısının kurutmaya uygun olmaması ve sofralık olarak raf ömrü kısa olması nedeniyle Malatya’da tercih edilen çeşitlerden olmadığının kaydedildiği açıklamada, Malatya’da son yıllarda Şalak (Iğdır kayısı çeşidi) çeşidiyle kurulan bahçe mevcut olmadığının da altı çizildi.
Malatya Valiliği – İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün açıklamasında, son olarak Malatya kayısının genetiği ile oynandığı yönündeki iddialar kesin bir dille yalanlanarak, “Bu bilgiler ışığında Malatya Kayısısı’nın genetiğinin değiştirilmesi söz konusu olmadığı gibi Şalak çeşidinin de yaygınlaşması söz konusu değildir” denildi.
“Melezleme çalışmalarının amacı kayısı çeşitleri özelliklerinin geliştirilmesidir”
Açıklamada son olarak, Malatya kayısı çeşitlerinin özelliğinin artırılması (İrilik, soğuk ve hastalıklara karşı dayanıklılığının artırılması gibi) amacıyla melezleme çalışmaları yapılmakta olduğu, bu yöndeki bilimsel çalışmaların kayısı çeşitlerine ait genetiğin değiştirilmesini sağlayan yöntem olmadığı belirtildi ve “Mevcut üretimi yapılan Malatya Kayısımızın özelliğinin iyileştirilmesi, dış pazar payının arttırılması ve ilimizin kayısıdan elde ettiği gelirinin arttırılması amaçlanmıştır” ifadeleri kullanıldı.
Bakanlık çeşit geliştirme çalışmalarını destekliyor
Öte yandan Tarım ve Orman Bakanlığı, sadece kayısıda değil diğer meyve türlerinde de yapılan çeşit geliştirme çalışmalarını destekliyor.
Tarım ve Orman İl Müdürü Tahir Macit, bu konuda bir örnek vererek, Mersin’de Alata Bahçe Kültürleri Enstitüsü’nde geliştirilen çekirdeksiz limon çeşidinin tescillendiğini ve bu limon çeşidine dünyanın her yerinden büyük talep olduğunu vurguladı. Bakanlığın tarımsal ürün çeşitliliğinin artırılmasına yönelik AR-GE çalışmalarına maddi ve manevi destek verdiği gibi ödüllendirdiğini de kaydeden Macit, “Bir araştırmacı yeni bir ürün geliştirip tescil ettirdiği zaman onun patentinin gelirinin yüzde 60’ını araştırmacıya veriyor” dedi.
Güler HAZAR, Yeni Malatya Gazetesi- malatyahaber.com- Bülten
