Kayısıya Don Darbesi

Tarım İl Müdürü Hamit Aygül, 12–14 Nisan tarihlerinde yaşanan don olayı sonrasındaki ilk belirlemelere göre 3 milyona yakın ağacın dondan zarar gördüğünü söyledi.

12–14 Nisan tarihleri arasında Malatya genelinde yaşanan don olayının yarattığı zarar ortaya çıktı. Malatya genelinde bulunan 7 milyon kayısı ağacından 3 milyona yakınının zarara uğradığı belirtilerek, ilk belirlemelere göre 158 milyon civarında bir zararın olduğu ifade edildi.

Tarım İl Müdürü Hamit Aygül, yaşanan don olayı nedeni ile bir basın toplantısı düzenledi. 15 gün önce yaşanan don olayının zarar araştırma çalışmalarının tamamlandığını belirten Aygül, çevre şartlarının hala düzelmediğini ve don olaylarının hala yaşanabileceğinin altını çizerek, verilerin kesin ve nihai bir sonuç olamayacağını belirtti.

DOĞANŞEHİR’DE YÜZDE 70 ZARAR VAR
Aygül, dondan sonra en fazla etkilenen ilçenin Doğanşehir olduğunu ifade etti. İlçede 421 bin kayısı ağacının bulunduğunu ve bunlardan 315 bin 750’sinin zarara uğradığını belirterek, “Söğüt, Erkenek, Kurucaova, Sürgü, Yolkoru, Topraktepe, Gürobası, Karaterzi, Çığlık, Polatdere, Kelhalil, Çömlekoba, Eskiköy, Yuvalı, Suçatı ve Dedeyazı köylerinde hasar yüksek düzeyde görülmüştür. Akçadağ İlçesi’nde ise 1 milyon 302 bin 500 ağaçtan 846 bin 625 tanesi don olayı sonrasında zarar görmüştür. Kayısı ağaçlarının fazla olduğu diğer bir ilçemiz olan Darende’de ise 1 milyon 281 bin kayısı ağacından 640 bin 500’ünün zarara uğradığı tespit edilmiş, bu zararın yüzde 60 seviyesinde olduğu görülmüştür” dedi.

ZARAR ORANI YÜZDE 42,6
Don sonrasında zarar gören ağaçların oranını yüzde 42,6 olarak açıklayan Aygül, “Dondan etkilenen ağaçların ortalama zarar oranı yüzde 38,9’dur. İl ortalamam hasar oranı (Maksimum verime göre) yüzde 18,6 olarak gerçekleşirken, 2005 yılı üretimine göre ortalama hasar oranı ise yüzde 26,4 olarak belirlenmiştir. İl genelindeki toplam yaş kayısı üretim kaybının da 131 bin 865 ton civarında olması beklenmektedir. 2010 yılına kadar elde edilen azami ürün miktarı 500 bin 268 ton olarak 2005 yılında sağlanmıştır. Kayısı ağaçları her yıl, yöresel olarak mutlaka tabiat şartlarından (Don, dolu, sıcaklık, fırtına v.s.) etkilenmiştir. Şu anda henüz tüm çevre şartları tamamen düzelmiş değildir., ağaçların bu tarihten sonra dahi etkilenmeleri mümkündür” dedi.

Tarım İl Müdürlüğü'nün konuya ilişkin bülteni ise şöyle:

"İlimiz Merkez ve İlçelerinde 12 Nisan 2011 tarihinde özellikle gündüz vakitlerinde yoğun kar yağışı meydana gelmiştir. Akşam saatlerinde kar yağışı kesilmiş ve özellikle geç saatlerde (gece yarısından sonra) sıcaklıklar düşmüş, yer yer rüzgâr ve fırtına hâkim olmuştur. Şiddetli rüzgârların soğuk hava kitlelerini yüksek yerlere taşıması nedeniyle ve dağlarda biriken karın da etkisiyle özellikle yüksek kesimler don zararından daha fazla etkilenmiştir.

Karakaya Baraj gölüne yakın olan Merkez İlçe, Battalgazi, Kale Yazıhan, Doğanyol, Akçadağ, Arapgir ve Yazıhan İlçelerinin bir bölümü dondan önemli derecede etkilenmemiştir. Ancak Doğanşehir, Darende, Akçadağ, Kuluncak, Hekimhan, Pütürge ve Yeşilyurt İlçelerimizin yüksek kesimlerinde (900–1400 rakım) kurulu olan kayısı bahçelerinde kayda değer don hasarı söz konusu olmuştur.

İlimiz Merkez ve İlçelerinde toplam 7.010.500 adet meyve veren kayısı ağacı bulunmaktadır. Kayısı ağaçlarının İlçelere göre verimi ağaç başına 80–120 Kg arasında değişmektedir. İdeal çevre şartlarının hâkim olması durumunda Toplam Yaş Kayısı Üretim Potansiyelimiz 707.195 Ton civarında olacağı tahmin edilmektedir.

İlimiz Merkez ve İlçelerinde toplam 2.988.300 adet meyve veren kayısı ağacı % 25–70 oranında hasar görmüştür. 2011 Yılı Toplam Yaş Kayısı Üretim kaybımız yaklaşık 131.865 ton’dur. Hesaplamalarda Yaş Kayısının Tahmini Fiyatı 1,20 TL/Kg alınmıştır. Bu bilgiler ışığında 2011 Yılı Tahmini Toplam Hasar Miktarı 158.237.805 TL’dir. Bu miktar azami üretim potansiyelimize göre Toplam Yaş Kayısı Üretimimizin % 18,6’sını oluşturmaktadır.

Kayısı ağaçları her yıl, yöresel olarak mutlaka tabiat şartlarından (don, dolu, sıcaklık, fırtına vs.) etkilenmektedir. İlimiz için kayısı ağaçlarında etkisini gösteren ilkbahar geç donlarının riski halen devam etmektedir. Bu nedenle verilen bu bilgiler kesin nihai değerler olarak düşünülmemelidir."