* Kayısı Uygunluk Belgelendirme Limited Şirketi diye bir şirket kurulmuştu. Malatya Valiliği bünyesindeki söz konusu şirketin son 4 yıldan beri hangi faaliyetlerde bulunduğu ya da faaliyette olup olmadığı bilinmiyor.
Kayısının fidan dikiminden üretim aşamasına kadar olan safhada meydana çıkacak sorunlara çözüm bulmak, kayısının ihracatını artırmak ve üreticiyi pazar koşullarına göre yönlendirmek amacıyla 2012 yılında Malatya Valiliği bünyesindeki Malatya Kayısı Araştırma Geliştirme ve Tanıtma Vakfı aracılığı ile Kayısı Uygunluk Belgelendirme Limited Şirketi kurulmuştu. Söz konusu şirketin 2013 yılından itibaren her hangi bir faaliyeti kamuoyu gündemine gelmiyor.
VAKIF ŞİRKET KURMUŞTU…
Malatya Kayısı Araştırma Geliştirme ve Tanıtma Vakfı, 18 Ekim.2009 tarihli toplantıda aldığı karar ile “Kayısı Uygunluk Belgelendirme Kurumu (KAK) kuruldu. Kayısı Uygunluk Belgelendirme Kurumu 2011 yılında TSE 485 TS 3690 TS EN 45011 standartlarında, Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından akredite edildi. Malatya Kayısı Araştırma Geliştirme ve Tanıtma Vakfı, 3 Aralık 2012 tarihinde aldığı bir karar ile Kayısı Uygunluk Belgelendirme Kurumunun tüzel kişiliğini, Kayısı Uygunluk Belgelendirme Ltd. Şti haline dönüştürdü.
AMACI İHRACATI ARTTIRMAKTI!..
Malatya Valiliği bünyesinde faaliyet gösteren ve başkanlığını görev dönemleri içinde İl Valilerinin yaptığı Malatya Kayısı Araştırma Geliştirme ve Tanıtma Vakfı bünyesinde kurulan Kayısı Uygunluk Belgelendirme Ltd.Şti’nin amaçları şu şekilde kamuoyuna duyurulmuştu:
“Kayısının fidan dikiminden üretim aşamasına kadar olan safhada meydana çıkacak sorunlara çözüm bulmak, Kayısının ihracatını artırmak, Üreticiyi pazar koşullarına göre yönlendirmek, Bitkisel üretim alanındaki kontrol denetim muayene ve sertifikasyon hizmetleri yapmak Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ilgili yönetmeliklerine uygun olarak iyi tarım uygulamaları altında kontrol ve denetim muayene sertifikasyon hizmetleri vermek.”
VALİLİĞİN RESMİ SİTESİNDE O ŞİRKETİN SAYFASI VAR…
Malatya Valiliği’nin resmi internet sitesinde; “Kayısı Uygunluk Belgelendirme Limited Şirketi” adı altında bir sayfa bulunuyor. Söz konusu sayfada, “Kayısı Uygunluk Belgelendirme Limited Şirketi” ile ilgili olarak verilen bilgide; “Malatya Kayısısının Dünya pazarında marka olmasını hedefleyerek Vakıf Yönetim Kurulu 18.10.2009 tarihli toplantıda aldığı karar ile “Kayısı Uygunluk Belgelendirme Kurumu (KAK) kurulmuştur. Kayısı Uygunluk Belgelendirme Kurumu “kayısıda soruna son” projesiyle 2011 yılında TSE 485 TS 3690 TS EN 45011 standartlarında, Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından akredite olmuştur. Yine Malatya Kayısı Araştırma Geliştirme ve Tanıtma vakfı 03 Aralık 2012 tarihinde aldığı bir karar ile Kayısı Uygunluk Belgelendirme Kurumunun tüzel kişiliğini, Kayısı Uygunluk Belgelendirme Ltd. Şti haline dönüştürmüştür. Kayısı Uygunluk Belgelendirme Ltd. Şti’ne 03-01-2013 tarihinde Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından iyi tarım uygulamaları yetkisi verilmiştir. Alınan bu yetki ile TÜRKAK’tan İyi Tarım Uygulamalarından akredite olarak, bölgemizdeki tarımsal üretim potansiyelini artırıp, dış pazara güvenli ürün sunup, bölgemiz ve ülkemiz insanının daha sağlıklı ve güvenilir ürün tüketmeleri sağlanmaya başlanmıştır. 2013 Yılı içerisinde ilimizde 206 üreticinin 15.896 dekarlık alanda iyi tarım uygulamaları yapmaları sağlanmıştır. Bu uygulama ile üreticilere 397.400 TL iyi tarım uygulamaları hibesi yapılacaktır. 2014 yılında 100.000 dekarlık alanda iyi tarım uygulamaları belgelendirmesi yapılarak üreticilerimizin 5.000.000 TL. İyi Tarım Uygulamaları hibe desteği almaları sağlanmıştır. 2015 yılı üretim sezonunda 150.000 dekarlık alanda İyi Tarım Uygulamaları belgelendirme yapılması hedeflenmektedir.” bilgileri paylaşılıyor.
Ancak Valilik resmi internet sitesindeki bilgilerin son güncelleme tarihinin 27 Ekim 2016 Perşembe olarak belirtilmesine karşın, bilgilerin 2014’den sonra güncellenmediği ve 2014 yılı sonrasına ilişkin faaliyetler hakkında bilgi bulunmadığı görülüyor.
VALİLİĞİN 2012 AÇIKLAMASI: HEDEF 800 MİLYON DOLAR
Malatya Valiliği tarafından 18 Haziran 2012 tarihinde yapılan yazılı açıklamada; “Türkiye'de ilk kez bir meyve için akreditasyon çalışması yürütmek için kurulan Kayısı Uygunluk Belgelendirme Kurumu (KAK), uluslararası alanda kabul gören ilkelere bağlı kalarak öncelikle kayısı üretim koşullarına yönelik standartlar oluşturmak için çalışmalara başladı. Bu standartlar kayısının çok daha kaliteli ve sağlıklı olmasını sağlayacağı gibi; belirlenen standartlara uygun üretim yapan üreticileri, işletmeleri ve aracı kurumları diğerlerinden ayırarak, ayrıcalıklı hale getirecek. Bu ayrımı gerçekleştirmek üzere KAK, Türk Akreditasyon Kurumu'ndan aldığı yetkiyle, 'TS 485 Kuru Kayısı ve TS 3690 Kayısı Çekirdeği' standart ve kriterlerinde, uluslararası geçerliliği olacak şekilde ürün belgelendirme yapacak ve sertifikalı ürünlerin yetiştirilmesini sağlayacak. Kayısı Uygunluk Belgelendirme Kurumu'nun belgelendirme sisteminin kabul görüp, işlerlik kazanmasıyla; Malatya kayısısının kalite ve sağlık şartlarına uygun yetiştirildiği ve işlendiği anlamı taşıyacağı için, tüm dünya pazarlarında prestiji, rekabet edebilirliği ve pazar payı artacak; markalaşmasına katkı sağlanacak; üretimde kalite artacak; üretimde kalite ve hijyen gibi koşulları yerine getiren üretici ve işletmeler diğerlerinden ayrılacak ve önümüzdeki yıllarda kurulması muhtemel olan Uluslararası Kayısı Borsası'nın altyapısı oluşturulacaktır. Lezzeti ve kalitesiyle dünyadaki en iyi kayısıyı yetiştiren il olan Malatya'da, gönüllülük esasına dayanan uygulamayla, akredite olmak isteyen üreticilerin bahçelerine 'Turuncu Bayrak' verilerek üretimin her aşaması denetlenecek. Kent üreticisine yılda yaklaşık 400 milyon dolar kazandıran kayısının, akreditasyon çalışmalarıyla, katma değerinin artırılarak, şehre katkısının 700-800 milyon dolara çıkarılması hedeflenmiştir.” bilgisi verilmişti.
2012’DE “ÖNEMLİ MESAFELER ALINACAKTIR” DENİLMİŞTİ
Malatya Valiliği’nin 18 Haziran 2012 tarihli resmi açıklamasının devamı şöyleydi:
“Uygunluk belgesi, uluslararası geçerliliğe sahip olacağından; ürün kalitesinin ve standardizasyonunun sağlanmasının yanı sıra, ihraç fiyatlarının da artmasını sağlayacaktır. Dünya yaş kayısı üretici fiyatları incelendiğinde, Fransa'da kilogram fiyatının yaklaşık 2 Amerikan Doları olduğu ve dünyadaki en yüksek üretici fiyatı olduğu görülmektedir.
Türkiye'deki üretici fiyatları ise 1 dolar civarında olup Fransa'yı takip etmektedir. Türkiye'de üretici fiyatları açısından büyük bir sorun olmamasına karşın; Malatya kayısısının kalite, tat, dayanıklılık gibi birçok alanda dünyanın en iyisi olduğu ve perakende satışlarda daha yüksek fiyatlardan alıcı bulduğu düşünüldüğünde, üretici fiyatlarının daha yüksek bir değeri hak ettiği söylenebilir. Kayısı Uygunluk Belgelendirme Kurumu, üretim ve verimlilik sorunlarını azaltarak, ürünün pazarlamasını kolaylaştıracak ve sertifikalandırma çalışmasıyla, bu anlamda üretici fiyatları için mevcut koşullarda yaş kayısının kilogramı için en az 1,5 dolarlık fiyat hedefiyle Malatya'ya ve ülkemize katma değer oluşturacaktır. Malatya Valisi Doç. Dr. Ulvi Saran'ın girişimleriyle, Kayısı Araştırma Geliştirme ve Tanıtma Vakfı bünyesinde kuruluş çalışmaları tamamlanan ve Türk Akreditasyon Kurumu'na (TÜRKAK) akredite olan Kayısı Uygunluk Belgelendirme Kurumu (KAK) bahsi geçen sorunları azaltmak için çalışmalara başlamıştır.
KAK, kayısı üretimine uluslararası standardizasyonu oluşturmak, sektörün daha etkin ve verimli hale gelmesini sağlamak için, üretimden başlayıp pazarlama aşamasına gelinceye kadar devam eden tüm aşamaları takip eden 11 temel kriteri baz alarak uygunluk tespiti yapmıştır.
Kurum, bir standart getirmek için kayısının üretim aşamalarını; Kayısı Yetiştiriciliği, Kayısının Hasadı, Yaş Kayısı, Kayısının Kükürtlemesi, Kayısının Kurutulması, Kayısı Çekirdeğinin Çıkarılması, Kayısı Çekirdeği İçi, Kayısının Depolanması, Kayısının Üreticiden Alımı ve İşletmelere Satımı, Kayısının İşlenmesi ve Kuru Kayısı olmak üzere, 11 modül de toplayarak 'Kayısı Üretim Kriterlerini' oluşturmuştur. Sadece meyve olarak satılmayan, ilaç sanayinden, hazır gıdaya, kozmetikten savunma sanayine kadar 60'a yakın kullanım alanı olan kayısı, KAK akreditasyonu ile çevre ve insan sağlığını esas alan ve ürünün hangi koşullarda üretildiğinin belgelendiği 'Gıda İzlenebilirliği' olan bir ürün olacak. Kayısıda ürün ve üretim aşamalarının uluslararası geçerliliği olacak şekilde standardizasyona bağlanması ve belgelendirilmesi ile birlikte Malatya ekonomisinin temel dinamiği olan kayısı üreticiliği ve ticaretinde önemli mesafeler alınacaktır.”
Burhan KARADUMAN, Yeni Malatya Gazetesi- malatyahaber.com
