OYAK iştiraklerinden Erdemir’in Hekimhan bölgesindeki demir cevheri madenini işleterek milli ekonomiye kazandıracağı ‘Demir Cevheri Zenginleştirme ve Peletleme Tesisi’ projesinden vazgeçerek, bölgedeki demiri Sivas’ın Divriği ilçesindeki tesislere taşıma kararı almasının altında; Sivas ilinde demir madeni işletilmesi konusunda kurumsallaşma, kurumların bu kentin yatırımlarına sahip çıkması ve bu ildeki yatırım hedeflerinin yıllar önce ortaya konularak hayata geçirilmesi stratejisi ortaya çıktı.
Hekimhan ilçesinde yapılması planlanan ‘Demir Cevheri Zenginleştirme ve Peletleme Tesisi’ projesinden vazgeçen OYAK iştiraklerinden Erdemir’in Hekimhan’da çıkartılan demir madenini Sivas’ın Divriği ilçesindeki tesislerinde işleme kararı aldı. Erdemir bu kararını hayata geçirdi ve şuanda Hekimhan bölgesinde eleme tesisi kurma çalışması başlatarak, maden cevherini Divriği’ye taşınması için projesini hızlandırdı. Erdemir’in bu yatırım politikası nedeniyle Hekimhan’ı direk sahada bin kişilik istihdam hedefinden ederken, Türkiye’nin ise “milli projesini” rafa kaldırdı.
-PROJE İÇİN TEŞVİK BELGESİ DE DÜZENLENMİŞTİ
OYAK Erdemir’e bağlı grup şirketlerinden olan Ermaden’in Türkiye’nin peletlenmiş cevher ithaline son verecek projesi olan Demir Cevheri Zenginleştirme ve Peletleme Tesisi’nin Hasançelebi’de kurulması için ilk adım 2008 yılında atılmış ve tesis için ÇED Toplantısı 29 Ocak 2008 tarihinde Hasançelebi’de gerçekleştirilmişti. Söz konusu tesis için Bakanlar Kurulu tarafından “Kamulaştırma kararı” çıkartılmıştı. O tarihten sonra Hekimhan’da kamulaştırma yapan Erdemir, bölgede çok sayıda vatandaştan da arazi satın aldı.
Ekonomi Bakanlığı tarafından Erdemir Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye Hekimhan ilçesi Hasançelebi beldesinde yapacağı 3.000.000 ton/yıl üretim kapasiteli Demir Cevheri Zenginleştirme ve Peletleme Fabrikası yatırımı için 31 Mayıs 2013 tarih 110476 numaralı 1.569.000.000 TL’lik Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmişti.
-PROJEYE İÇİN “ASRIN PROJESİ” DEMİŞLERDİ…
Ermaden Genel Müdürü Sedat Orhan, AA muhabirine Mayıs 2012 tarihinde yaptığı açıklamada; “Bu projeye Türkiye'de asrın projesi diye bakabiliriz. Çok büyük bir proje bu” diyerek şöyle konuşmuştu; "Beldede 64 yıl işletmede kalabilecek ve yıllık 3 milyon ton pelet üretecek bir tesis kurmayı hedefliyoruz. Bu projeye Türkiye'de asrın projesi diye bakabiliriz. Çok büyük bir proje bu. Yöre halkı da bu yatırımı çok istiyor. ÇED'i alınmış bir proje yani çevreye herhangi bir olumsuz yönü yok. Kimyasal herhangi bir atık yok. Tamamen doğadaki cevherin alınıp fiziksel işleme tabii tutulup zenginleştirilmesini gerektiren bir tesis olacaktır. Tesiste 1000 kişiye sürekli istihdam sağlanacak, proje aşamasında istihdam 2000 kişiye kadar çıkabilecek."
-SİVAS İŞİ KURUMSALLAŞTIRMIŞ VE ÇALIŞMIŞ…
Sivas’ta bulunan ve Sivas ile birlikte Kayseri ve Yozgat illerini de kapsayan Kalkınma Bakanlığı Orta Anadolu Kalkınma Ajansı (ORAN) bünyesinde kurulan “Enerji ve Madencilik Sektörel Çalışma Grubu” oluşturularak yapılan çalışmanın Mayıs 2011’de “Sivas Enerji ve Madencilik Sektörel Çalışma Grubu Raporu” olarak kamuoyuna sunulduğu, ORAN Ajansı’nın resmi internet sitesinde de yayınlandığı görülüyor.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nin de desteklediği ve ev sahipliği yaptığı Enerji ve Madencilik Sektörel Çalışma Grubu üyelerinin Sivas Doğaltaş ve Madenciler Derneği Başkan Vekili Necaattin Çelik, Cumhuriyet Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Demirci, Yıldızeli Kaymakamı Hakan Yavuz Erdoğan, Sivas Doğaltaş ve Madenciler Derneği Başkanı Zeki Özdemir, Cumhuriyet Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ömer Lütfi Sül, Kalın Belediyesi Belediye Başkanı Halil Şener, Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü 11. Grup Müdürü /İl Müdürü Ruhi Tonbul, Cumhuriyet Üniversitesi Rektör Yardımcısı Meftuni Yekeler ve Ulaş Kaymakamı Can Aksoy’dan oluştuğu görülüyor.
“Sivas Enerji ve Madencilik Sektörel Çalışma Grubu Raporu”na göre; grup üyelerinin 4 defa toplantı yaptığı ve bu toplantıların ilkinin Sivas Ticaret ve Sanayi Odası’nın ev sahipliğinde 8 Şubat 2011 tarihinde yapıldığı, diğer 3 toplantının ise Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Rektörlüğünün ev sahipliğinde gerçekleştirildiği kaydedildi. Cumhuriyet Üniversitesi Rektörlüğünün ev sahipliğinde son yapılan 8 Nisan 2011 tarihli toplantıda genel değerlendirme yapılarak rapor çalışmasının gerçekleştirildiği ve raporun Mayıs 2011’de kamuoyuna sunulduğu da görülüyor.
Cumhuriyet Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü’nün Sivas’ın geleceğine yönelik çalışmalarda aktif rol alması ise dikkat çekiyor.
-MAYIS 2011 TARİHLİ SİVAS RAPORU: HASANÇELEBİ’DEKİ MADEN DİVRİĞE’YE TAŞINMALI
Mayıs 2011 tarihli “Sivas Enerji ve Madencilik Sektörel Çalışma Grubu Raporu”nun 6. Sayfasında “Metal Maden İşletmeleri” başlıklı bölümde Sivas ilindeki demir madeninin son durumu ve risklerin ortadan kaldırılmasına ilişkin öneri ve hedefler ortaya konuluyor. Raporda, Hasançelebi’deki demir madeninin Divriği’ye taşınarak Sivas ilinde azalan demir madeni riskini ortadan kaldırılmasının gerektiği kaydedilerek, “Hasançelebi bölgesindeki demir madeninin Divriği demir işletmesi ile irtibatlandırılarak buradaki işletme faaliyetlerinin ömrünü uzatmak gerekmektedir. Diğer bir deyişle Hasançelebi demir madeninin ön zenginleştirilmesini müteakiben öğütülmesi ve Yamadağ üzerinden Divriği’ye pompalanması, Sivas demir madenciliği için vazgeçilmez bir husustur.” denilmektedir.
-İŞTE O RAPORDA SİVAS’IN 6 YIL ÖNCEKİ HASANÇELEBİ STRATEJİSİ…
Mayıs 2011 tarihli “Sivas Enerji ve Madencilik Sektörel Çalışma Grubu Raporu”nun 6. sayfasında ki “Metal Maden İşletmeleri” başlıklı bölümde yer alan ifadeler şu şekildedir;
“Kayıtlara göre Sivas bölgesinde 7 adet demir madeni işletmesi, 31 adet krom madeni işletmesi ve 5 adet kurşun-çinko-bakır işletmesi mevcuttur. Bu işletmelerden demir işletmelerinde 650 kişi, krom işletmelerinde 150 kişi, bakır işletmelerinde 178 kişi olmak üzere 978 kişi istihdam edilmektedir. Türkiye demir cevheri üretiminin % 44’ü, krom üretiminin ise % 3’ü Sivas’ta gerçekleşmektedir. Kurşun-çinko-bakır üretiminin mevcut koşullarda herhangi bir önemi söz konusu değildir.
Özellikle demir cevheri üretiminde Sivas önemini uzun yıllardan beri muhafaza etmiştir.
Mevcut koşullarda demir rezervleri azalmış bulunmaktadır. Üretimin önemli bir bölümü Divriği bölgesindeki açık ve yeraltı işletmelerinde gerçekleştirilmektedir. Yakın gelecekte bu bölgedeki üretimler tamamen yeraltından yapılacak ve işletme koşulları zorlaşacaktır. Diğer yandan üretimlerle rezervler mukayese edildiğinde yakın gelecekte Sivas bölgesindeki demir üretimi son derece azalmış olacaktır. Bu durumun getirdiği riski ortadan kaldırabilmek için bir yandan demir aramalarını yoğunlaştırmak gerekmekte diğer yandan Hasançelebi bölgesindeki demir madeninin Divriği demir işletmesi ile irtibatlandırılarak buradaki işletme faaliyetlerinin ömrünü uzatmak gerekmektedir. Diğer bir deyişle Hasançelebi demir madeninin ön zenginleştirilmesini müteakiben öğütülmesi ve Yamadağ üzerinden Divriği’ye pompalanması, Sivas demir madenciliği için vazgeçilmez bir husustur. Aynı zamanda bu karmaşık organizasyonun Sivas Demir Çelik Fabrikası ile irtibatlandırılması ve bu tesisin bir sünger demir tesisi ile desteklenmesi Sivas’taki refah seviyesini artıracak ve 5000-6000 kişiye istihdam sağlayacaktır.”
-SİVAS’IN KURUMLARI VE ÜNİVERSİTESİ; ORTAYA HEDEF KOYMUŞ, PEŞİNE DÜŞMÜŞ VE “ASRIN PROJESİ” ENGELLENDİ…
Ermaden Genel Müdürü Sedat Orhan, Mayıs 2012 tarihinde yaptığı açıklamada; “Bu projeye Türkiye'de asrın projesi diye bakabiliriz. Çok büyük bir proje bu” dediği Hasançelebi Demir Cevheri Zenginleştirme ve Peletleme Tesisi’nden söz konusu şirket vazgeçerek, yatırımlarını Sivas’ın Divriği ilçesinde yapma kararı aldı. Sivas’ın 2011 yılında ortaya koyduğu hedef 2017 yılında 6 yıl sonra gerçekleştirildi. Bu gelişme ile Türkiye, Ermaden Genel Müdürü Sedat Orhan’ın ifadesi ile “Asrın projesinden” olurken, Hekimhan bölgesi ise sadece sahada çalışacak olan 1.000 kişilik istihdam ile birlikte yan yatırım ve yan istihdamlardan oldu.
Raporda geçen; “Hasançelebi demir madeninin ön zenginleştirilmesini müteakiben öğütülmesi ve Yamadağ üzerinden Divriği’ye pompalanması…” ifadesi ise Sivas tarafının çılgın hedeflerinden birisi olarak ortaya çıkıyor. Çünkü Yamadağı üzerinden yaklaşık 15-20 kilometrelik Karayolu ile Divriği’nin Mursal Köyüne ulaşılarak buradan da 32 kilometrelik karayolu mesafesi ile Divriği’ye maden cevherini ulaştırması demir yoluna alternatif olarak düşünülmüş.
OYAK’ın Hasançelebi’deki demir cevherinin öğütülerek Divriği’ye götürülmesi için Hekimhan’daki tesis çalışmasına başladığı öğrenildi.
Bu arada; Yeni Malatya Gazetesi’nin 20 Ekim 2016 tarihli sayısında “Erdemir ‘satarak’ gidiyor!..”, malatyahaber.com’da ise “Sivas Lobisi mi? Erdemir Hekimhan’dan Gidiyor!” başlıklarıyla verilen haberde OYAK’ın iştiraklerinden Erdemir’in Hekimhan’dan tamamen çekildiğini Malatya kamuoyuna duyurmuştu, ancak Malatya’daki siyasiler ve yerel yöneticilerden her hangi olumlu bir adım atılmamıştı.
Burhan KARADUMAN, Yeni Malatya Gazetesi- malatyahaber.com
OYAK’ın Hasançelebi'de yapımından vazgeçtiği “Demir Cevheri Zenginleştirme ve Peletleme Tesisi” maket fotoğrafı 2008 yılında basına verilmişti.
Orta Anadolu Kalkınma Ajansı (ORAN) bünyesindeki “Sivas Enerji ve Madencilik Sektörel Çalışma Grubu Raporu”nun bir bölümü:
