6 Şubat 2023'teki Kahramanmaraş merkezli depremlerde büyük yıkıma uğrayan ve kent hafızası olarak da nitelendirilen, sembol yapıları dahil birçok önemli yapının ya tamamen yıkıldığı, kapalı kapılar ardında çoğunluğu Malatyalı olmayan bürokrat ve teknik elemanların çabasıyla hazırlanan ve Malatyalı yerel yöneticilerin, milletvekilleri ile siyasilerin seyirci kaldığı, 'eski' Malatya'nın hafızalardaki halinin yok olmasını sağlayacak rezerv alan uygulamasıyla cadde ve sokakları tek tip yapılaşmaya dönüştürecek olan yeniden imar projesinden önce, Malatya'nın kültürel ve sosyal kimliğine vurulan en büyük darbe, Ahmet Çakır'ın belediye başkanı olduğu dönemde 2012 ve 2013'te bir oldu bittiyle yapılan cadde ve sokakların isimlerinin değişmesiyle vurulmuştu.
Bu 'garabet', aradan geçen sürede, Malatya kent kökenli olmayan ve dolayısıyla Malatya'dan bihaber yerel yöneticilerin duyarsızlığıyla, halen devam ediyor. Malatya, yaklaşık 2 bin 506 cadde ve sokak isminin bir anda değiştirildiği bir kent olarak, çapsız- yetersiz kişilerin marifeti olan çoğu da 'dangalakça' diye nitelendirilen isimlerin cadde- sokak adı olarak kullanıldığı, dışarıdan tayinle gelenlerin duyduklarında 'hayretle' karşıladığı, 'sahipsiz memleket- köksüz kent' tanımıyla karşı karşıya kaldı.
MALATYA'YI BÖYLE KÖKSÜZLEŞTİRDİLER!..
İçişleri Bakanlığı'nın, aynı belediye sınırları dahilinde aynı adı taşıyan meydan, bulvar, cadde, mahalle, sokak adı olmayacağına ilişkin genelgesini, kendilerine göre yorumlayan, örneğin İnönü Caddesi'nin aynı belediye sınırları içerisinde bir başka yerde olamayacağını belirtmesine rağmen, bu isimde bir cadde varsa, bu isimde mahalle, sokak, meydan vs. adı olmayacağı şeklinde anlayan, ayrıca ayrı mahallelerdeki 1., 2., 3.. sokak şeklinde adres bulma kolaylığı sağlayan rakamla sokak tanımlamayı, Ferhadiye Mahallesi 1., 2., 3. sokak varken, İstiklal Mahallesi'nde 1., 2., 3. sokak olamayacağı gibi 'akıl almaz' yorum yapan, dönemin Ali Yıldırım yönetimindeki Kent Konseyi ile başı başkan yardımcısı Ertan Mumcu'nun çektiği belediye kadrosu, özellikle numaralandırılmış sokaklara buldukları garip ötesi, ilginç, komik ya da koca bir kentle alay edilmesini sağlayacak isimler koymuşlardı.
Ahmet Çakır başkanlığındaki Malatya Belediyesi'nin meclisinin 2012 yılı Kasım ayı toplantısında, 'bazı cadde ve sokakların isimlerinin değiştirilmesi' maddesi olarak gündeme alınan, meclis üyelerinin AKP'li üyelerin oylarıyla kabul etmesine rağmen, içeriğinden haberdar olmadıkları 'garabet' ve 'skandal', 2013 yılı Ocak ayında, malatyahaber.com'un, "Bunları Nasıl Uydurdunuz?" başlıklı haberinde değiştirilen isimleri yayınlamasıyla ortaya çıkmış ve büyük tepki görmüştü.
2013 Şubat ayındaki meclise başkanlık eden, başkan yardımcısı Ertan Mumcu, muhalefete mensup üyelerin yanı sıra kamuoyundan gelen tepki üzerine, 'uydurulan' isimlerin nihai karar anlamına gelmediğini, itirazların incelendiğini, isimlerin değiştirilebileceğini, bu konudaki önerilerin değerlendirilmesinin ilgili komisyon tarafından yapılacağını söyledi. Ancak, bundan sonraki süreç öyle olmadı ve 'uydurulan' isimler hızla Adrese Dayalı Kayıt Sistemi'ne uyarlandığı gibi, önemli miktarlı bir ihaleyle yeni isimler ve yeni bina numaralandırmaları oldu- bittiyle tamamlandı.
2014 Mart'ında yapılacak yerel seçimlerden itibaren Malatya'nın Büyükşehir Belediyesi statüsüne kavuşacağı, birçok ilçe ve kasabanın merkeze dahil olacağı, değiştirilen isim karmaşasının zaten ilgili genelgeye hiçbir şekilde uymayacağı, Büyükşehir sınırlarının belirlenmesinden sonra isimlerle ilgili çalışma yapılması yolundaki eleştiriler de dikkate alınmadı.
TEK ÇAMIN OLMADIĞI CADDENİN ADINI ‘ÇAMLICA’ YAPMIŞLARDI..
Malatya Belediyesi, hiçbir yetki ve sorumluluğu bulunmayan Kent Konseyi'ne havale ettiği cadde ve sokaklara yeni isim bulma çalışması, belediyede bazı memurların yaptığı yaklaşık 100-150 "uyduruk" isim daha eklemesiyle toplam 2 bin 509 cadde ve sokakta isim değişikliği yapılmasıyla sonuçlanmıştı. Bu durumun, basın aracılığıyla kamuoyuna duyurulmasının ardından "doyurucu yanıtlar veremeyen" yetkililer, küçük bazı değişikliklerin ardından, "eleştirilen- tartışılan" listeyi, resmi kayıtlara sokarak uygulatmışlardı.
Kent Konseyi'nin 'isim babalığı' yaptığı, belediyenin ilgili kadrosunun da onay verdiği değişikliklere göre; İnönü Caddesi'nin adı güzergah üzerinde tek bir çam ağacı olmamasına rağmen Çamlıca Caddesi, İsmet Paşa Caddesi'nin adı Erdal İnönü Caddesi, resmi adı Atatürk Caddesi olan caddenin adının Kışla Caddesi, Hastane Caddesi'nin Hastanem Caddesi, 19 Mayıs Caddesi'nin Yakamoz Caddesi, Paşaköşkü'nün Paşaköşküm Caddesi, Koyunoğlu Caddesi'nin Koyunoğlu Caddesi, yine Elazığ yolunun çevrede bir kanyon bulunmamasına rağmen Kanyon Caddesi yapıldı. İnönü Caddesi'nin adını Çamlıca olarak değiştirmek isteyenlerin 'endirekt'dahil oldukları ticari faaliyetlerinde açtıkları bir işyerinin adını, daha sonra ‘Çamlıca’ diye koymaları da değişik yorumlara yol açmıştı.
Malatya'nın yetiştirdiği devlet adamlarından, merhum Cumhurbaşkanımız Turgut Özal'ın, yine Malatya'nın en önemli ulaşım arterlerinden olan, İstasyon Virajı'ndan itibaren Fahri Kayahan kavşağına kadar olan bulvardaki adının da kaldırılmıştı. Daha önce halk arasında "Ankara Yolu" olarak bilinen, adreslerde de böyle belirtilen, Turgut Özal'ın vefatından sonra "Turgut Özal Bulvarı" olarak adlandırılıp levha dikilen yolun da, Malatya Belediyesi'nin son isim değiştirme uygulamasıyla "Ankara Caddesi"ne dönüştüğü anlaşılmıştı.
Daha önce, İnönü Caddesi'nin "Sıtmapınarı ile İstasyon Virajı" arasındaki bölümüne verildiği belirtilen "Çamlıca Caddesi" adı, eleştirilere karşı nispet yapılırcasına, Eski Belediye Önü'nden İstasyon Virajı arasındaki bölümü içeren tüm İnönü Caddesi'ne yayıldı ve İnönü'nün adı, Malatya'nın en önemli ulaşım arterlerinden birinden kaldırılmış oldu.
Bir süre önce, "Kürt Sorununun Çözümü" adı verilen proje çerçevesinde başlatılan "Akil İnsanlar" çalışmasını yapanlardan Malatya'nın da aralarında bulunduğu "Doğu Anadolu Akil İnsan Heyeti"nin, hükümete sunduğu raporda, bölgeden kendilerine iletilen istekler arasında Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kurucularından İsmet İnönü ile Türkiye Cumhuriyeti'nin önemli komutanlarından Fevzi Çakmak'ın adlarının bölgeden silinmesi yolundaki taleplerinin kamuoyuna yansımasıyla Malatya'daki İnönü Caddesi'nin adının "en görünen ve merkezi yerden" tümüyle kaldırılması arasındaki "tesadüf (!)" ilginç bulunmuştu.
Tepkiler üzerine İnönü, Atatürk, Hastane ve diğer bazı caddeler eski adlarına kavuşurken; Malatya'nın 1839'da yerleşimin başladığı Aspuzu Bağları olarak bilinen şimdiki yerinin halk arasındaki coğrafi tanımına göre, Beydağı etekleri Kuyuönü civarının Aşağıbağlar, Çevre Yolu Battalgazi kavşağı çevresinin Uçbağlar olduğundan habersiz, 'köksüz' karar verici sözde Malatyalılar, Uçbağlar Mahallesi'nin adını Üçbağlar olarak değiştirdiler ve bu yanlış isim halen kullanılmaya devam ediliyor.
2 bin 509 isim değişikliğinin, tam bir sorumsuzluk ve aymazlıkla yapıldığı, asırları aşan geçmişi bulunan birçok sokağın adının alakassız adlarla değiştirildiği, Kent Konseyi ve belediye çalışanlarının, birçok sokağa kendi çocuklarının, yakınlarının, hatta mahallinde destek bulsun diye muhtarların çocuklarının adını verdikleri, yine isim değişikliği ile ilgili çalışmayı yapanlardan birinin, birbirini kesen iki sokaktan birine adını, diğerine soyadını verdiği biliniyor. Yine o dönem televizyonlarda yayınlanan popüler dizilerde Malatya'nın yeni sokak adlarına ilham kaynağı oldu.
Ancak değişecek sokak isminin çok fazla olması nedeniyle, bu konuda yetki verilenler, 'saçmalamaya' doyamadılar. Bilinen tüm kadın, çiçek, hayvan, meyve adlarının yanı sıra, İstanbul ve Ankara'nın birçok bilinen semtinin adı da Malatya'ya sokak adı oldu.
HALEN KULLANILAN 'GARİP, İLGİNÇ, KOMİK VE DE SOYSUZ' SOKAK ADLARI!..
Malatya'da o dönem değiştirilen, ancak sonraki belediye başkan ve yönetimleri tarafından 'kent kimliğine olan tahribatı' algılanamadığı için değiştirilemeyen, merkez ilçelere bağlı merkez mahallelerdeki bazı sokak adları şöyle:
BATTALGAZİ:
ASLANBEY: Elif, Pelin,
ATAKÖY: Kekik, Tomur, Selen, Akıl, Turkuaz,
B.MUSTAFAPAŞA: Kaktüs, Almira, Funda,
BAŞHARIK: Tahran, Mavimarmara, Bıldırcın, Selin, Gonca, Başak,
BATTALGAZİ: Esenyurt, Şerbet, Hazin, Hiciv, Tekne, Zerdali,Büyük Doğu, Öykü, Davet, Estergon,Artı,
BEYLERBAŞI: Dilan, Nida,
CİRİKPINAR: Neşriyat,
ÇÖŞNÜK: Esentepe, Demet, Bakırköy, Kanun ,Roka, Azra, Defne, Cefa, Kandilli, Islahat, Rezene, Kanije, Kıbrıs,Tuba,
DABAKHANE: Tenzile, Şehzade, Bebek, Meşale, Laleli, Gücdivani,
FERHADİYE: Adaçayı, Acıbadem, Atlas, Ahlak,
FIRAT: Pıtrak, Şems, Zencefil, Babıali, Azerbaycan, Latin, Sevecen, Yaşam, Tezhip, Sükunet, Saklambaç, Venüs, Mimoza, Lala,
GÖZTEPE: Yeşilçam, Kule, Doruk, Seher, Hüsna, Ömrüm, Zehra, Lavanta, Kibrit, Balkiraz, Keven, Sahil, Kuşburnu, Rana, Çeltik, Alkış, Malatyaspor,
HACIABDİ: Mabet, Canan, Merhaba, Hız, Kenger,
HALFETTİN: Avukat, Petunya, Buhara, Sevgili,
HANIMINÇİFTLİĞİ: Beyoğlu, Leylak, Galata, Kaptan, Orkide, Muhallebi, Hoşsohbet, Katar, Beyza, Şeftali, Akdeniz, Çankaya, Bosna, Cennet, Melek, Yalı, Hurma, Pulsar, Bahriyeli, Kazlıçeşme, Gülbahar, Malazgirt, Avcular, Şirinevler, Körfez, Yeşilvadi, İhlas, Limon, Suzan, Bağcılar, Altunizade, Kandil, Mimarhanım,
HASAN VAROL: Esenyalı, Harmandalı, Ant,
HİDAYET: Sülün, Çalıkuşu, Zerdeçal, Sevdam, Gurur, Diriliş,
İSKENDER: Validesultan, Süleymaniye, Said Halim Paşa, İskenderiye, Dolmabahçe,
İSMETİYE: Buhara, Tebessüm,
İZZETİYE: Kainat,
K.MUSTAFAPAŞA: Şelale, Kasımpatı,
KAVAKLIBAĞ:; Hece, Efsane,
KERNEK: Tefekkür, Uranüs,
KIRÇUVAL: Buhara,
MERKEZ BEYDAĞI: Nevbahar, Beyazıt, Tevekkül, Gözalıcı, Güldalı, Kardeşçik, Kartal, Fayton, Sofra, Mini, Net, Tarçın, Mars, Buğlem, Yıldırım Beyazıt, Esaslı, Ragıppaşa, Bişkek, Elifnaz, Siyahinci, Kumsaati, Edalı, Camvazo, Ulubat, Lalezar,
NİYAZİ: Mis, Buhara, Fasıl, Tefsir,
NURİYE: Emektar, Dalbastı,
ORDUZU: Mahlep, Halk, Cihangir, Sandal, Kuruçeşme, Farabi, Kireçhane, Taka, Mülk, Saygın, Ahbap, Zeybek, Göztepe, Ezel, Asmalı, Turuncu, Sarı, Çapa, Bağdatyolu, Yeşilçam, Tosbağa, Buhara, Amca, Endam, Kahve,
PAŞAKÖŞKÜ: Demokrat, Kalamış, Göksu, Martı,
SANCAKTAR: Buhara,
SARAY: Beykoz, Sarayım, Gezegen, Dergah, Ihlamur, Safran, Sonsöz,Emanet, Afiyet,Terazi, Bahtlı, Terzi, Hudeybiye, Çekül, Yengeç, Şiar, Mısır, Sahur, Hamd,
ŞEHİTFEVZİ: Endülüs, Kaşgarlı, Güzgülü, Kumsal,
SELÇUKLU: Mukaddes, Plevne, Tekke, Derviş, Arlı, Fazilet, Tiyatro, Kelime, Çehre, Fikir,
ŞİFA: Samyeli, Serap, Neyzen,
TANDOĞAN: Akkale, Gençosman, Saraybosna, Limonçiçeği, Ananas, Merkür, Eylül, Güllaç, Vuslat, Mehteran, Bektaşi, Cumbalı, Mevlüt, İffet, Düşünce, Mazlum, Gülen, Ateşpare, Nizamiye, Cadde Sokak İsimleri
TAŞTEPE: Çobanyıldızı, Muhakeme, Efeler, Saraylı, Dönence, Himalaya, Ekvator, Şerefeli, Mürit, Nun, Bergüzar, Delikanlı, Koca Ragıp Paşa, Kaşif, Ridaniye, Meridyen, Toroslar, Telkari, Hayırlı,
UÇBAĞLAR: Hünkar, Köprülüler, Misafir, Mutlu, Lale,
ÜNİVERSİTE: Altınordu, Anatolya, Şenlik, Gazali, Biat, Vakar, Babil, İnfak, Gönülçelen, Maviboncuk, Hüzzam, Tülay, Pembeyol, Prens,
YAMAÇ: Naneli, Dertsizler, Gizemli, Fikirler, Cesur, Budapeşte, Lambalı, Buğulu, Masum, Namlı, Çinili, Safahat,
YENİHAMAM: Mücevher, Hendek, Olgun, Tambur, Neşeli,
YILDIZTEPE: Simyacı, Angora, Kavacık, Paşa, Mısırlı, Tayyare, Maçka, Amir, Seheryeli, Nişan, Aşık, Antik, Farklı, Alize, Terbiye, Sulh,
ZAFER: Sarsalkım, Sadrazam, Kefil, Tezkire, İzzetli, Milad, Hicret, Ebabil, Nazik,
YEŞİLYURT:
ABDULGAFFAR: Uskumru, Hızır Bey, Feza, Haber, Babaeski,
AŞAĞIBAĞLAR: Grozni, Serasker, Serencam, İmam, Rüzgar, Ecyat, Vanilya, Palamut, Zakkum,
ATATÜRK: Yabangülü, Tabiat, Gökkubbe, Kuşkonmaz, Abdulhamit, Ecrin, Busenur, Sırat, Hasbihal,
BANAZI: Çeşminaz, Kuğu, Suadiye, Ressam, Cengaver, Sağduyu, Misbah,
BENTBAŞI: Meslek, Vefa, İdil,
BOSTANBAŞI: Atlas, Üsküp, Devrangah, Filistin, Kerkük, Mehdi, Kardel, Sumak, Nur, İncirlik, Mevr, Hor, Sadaka, Açıbadem, Tevazu, Yaban, Tahıl, Tohum, Uhud, Sedir, Saray Bosna,
ÇARMUZU: Latife, Uğurböceği, Vekil, Boncuk, Kudüs, İhracat, Otomasyon, Marifet, Tesisat, Kurgu, Bağlarbaşı, Eşraf, Zekat, Helal,
CEMAL GÜRSEL: Tebriz, Ninem, Okyanus, Dedem, Danışman, Keşkül,
CEVATPAŞA: Limon, Gala, Endamlı, Paylaşım, Haneci,
ÇİLESİZ: Hoca Çıkmaz, Cebrail Çıkmaz, Düşün, Camim, Halhal, Şeyhül İslam, Malabadi,
ÇUKURDERE: Kul,
CUMHURİYET: Palmiye, Günaydın, Ofis, Talih, Yerli,
GAZİ: Zeytindalı, Medeniyel, Leman, Gazel, Ceren, Şahsiyetli,
HOCA AHMET YESEVİ: Filibe, Takvim, Suffe, Mucit, Susam, Tenha, Ulus, Kudüs, Enerji,
İLYAS: Serçe, Gülkokusu, İdil,
İNÖNÜ: Beyoğlu, Ayva, Yeliz, Medine, Haseki, Yakamoz, Salkımsöğüt, Ecdat, Cihangir,
KARAKAVAK: Şiir, Yorum, Kınalıkuzu, Asalet, Değişim, Mesut, Pencere, Sibel, Mavigöl, Bozkurt,
KAYNARCA: Gazne, Sakin, Şam, Ezel, Halk, Kuşçu, Mostar, İkrar, Memlük, Kudüs,
KİLTEPE: Basiretli, Pırıl, Zühre, Mağfiret, Maviay, Zekat, Çıkrıkçı, Tedarik, Konuşan, Mormenekşe, Aşure,
KOŞU: Begonya, Sardunya, Ashabı Kehf,
KOYUNOĞLU: Kahve, Şükür, Cihad,
MELEKBABA: Emekli, Yazar, Mücadele, Esved, Kayra, Abbasi, Osmangazi, İyimser, Hürrem, Ehil, Şişli, Talebe, Zülüf, Nane, Zevkli, İncili, İzafet, Gelenek, Sirkeci, Süvari, Erik, Küfe, Üsküdar, Konak, Bağdat, Darulselam, Düş, Yağmurdamlası, İmparator, Kahraman,
MERKEZ FATİH: Açıkgöz, Amasyalı, Siteler, Hazar,
ÖZALPER: Arafat, Linik, Misket, Müezzin, Hediye, Hoş, Müstesna, Müzdelife, Gençlik, Spor, Cümbüş, Bambu, Kutadgubilig, Ney, Rüya, Karar, Semerkant, Telgraf, Huzurlu, Kibar, Beylerbeyi, Havadis, Gerdanlık,
SAMANLI: Feraset, Fener, Yelkenli, Kabza,
ŞEYH BAYRAM: Beste, İstanbul, Ardeşen, Kundak, Marmara, Sarayburnu, Hüdavendigar, Asil, Haber, Vadi, Külliye,
SEYRAN: Modern, Hür, Dinamik,Diva, Acem, Duyarlı, Lalapaşa, Botanik, Yaya, Kristal, Mütercim, Sırçalı,
TECDE: Sırça, Beyefendi, Alibey, Sarayönü, Hoşgörü, Morsalkım, Maşallah, Mısra, Arzu, Arena, Hezarfen, Boğaziçi, Kartanesi, Umman, Şebiaruz, Keramet, Gönülgözü, Tevazu, Dayı, Keman, Tarih, Çingülü, Şah, Sanatçı, Edebiyat, Kaside, Halaskargazi, Ateşböceği, Arşiv, Arayış, Nezaket, Anlayış, Satranç, Muntazam, Mizah, Mucize, Gazze, Kıble, Beyrut,
TURGUT ÖZAL: Dertsiz, Suskun, Mızrap, Fenike, İsfahan, Dua, Saltanat,
YAKINCA: Kokmuş, Saraybosna, Filistin,
YAVUZ SELİM: Gılgamış, Rıhtım, Sultanbeyli, Demokrasi, Lacivert, Liyakat, Değerli, Haşmetli,
YEŞİL KAYNAK: Letafet, Kestane
ZAVİYE: Tasasız, Makale, Akraba, Gülümseyen, Muazzam, Medya, Rumi, Eftelya, Temaşa, Prenses, Dilemma, Meziyet, Erciş, Kundak, Ebe, Arzuhal, Marmara
MALATYA'NIN BATTALGAZİ VE YEŞİLYURT İLÇELERİNDEKİ MERKEZ VE KIRSAL MAHALLELER DAHİL TÜM İSİM LİSTESİ
Battalgazi Cadde, sokak, bulvar, meydan listesi için buraya tıklayın!
Yeşilyurt Cadde, sokak, bulvar, meydan listesi için buraya tıklayın!
Yaşar KARAASLAN, malatyahaber.com- Malatya Yorum Gazetesi
FOTOĞRAF: Kernek Mahallesi'ndeki, Malatya'nın köksüz, sorumsuz duyarsız bir yönetim ve çalışan kadrosunun eseri olan‘URANÜS’ sokağının levhası..
_______________
ÖNEMLİ NOT: Malatya'nın, sosyal ve kültürel açısından adeta bilinçli bir tahribata uğratıldığı cadde ve sokak isimlerinin değiştirilmesine ilişkin tüm ayrıntılar, aşağıdaki İLGİLİ HABERLER bölümündeki haberlerde yer almaktadır. Ancak malatyahaber.com arşivinin, Aralık 2015 sonunda daha yüksek kapasiteli yeni cihazlara aktarılması sırasında, bu tarihten önceki tüm haber ve yazıları Aralık 2015 olarak tarihlenmiştir. Dolayısıyla, daha önceki yıllara ait olan haber ve yazılardaki bu tarihin dikkate alınmamasını okuyucularımızdan rica ediyoruz. (malatyahaber.com)
