6 Şubat depremlerinin ardından çarşı merkezinin (kent merkezinin) yeniden inşası için yapılan imar planlarının ardından başlatılan inşaatların hafriyatında yüzeye yakın yeraltı sularının çıkması, bu durumun zemindeki sıvılaşma nedeniyle yeni binaların sağlamlığı konusunda sorun yaratacağına ilişkin kuşkuların artmasının ardından, geçtiğimiz günlerde Malatya Jeolojisi üzerine önemli çalışmaları bulunan Prof.Dr. Mehmet Önal'ın, mutlaka dikkate alınması gereken açıklamalarına karşın, yeraltı sularının tahliyesi ile ilgili herhangi bir proje yapılıp yapılmadığı merak konusu oldu.
Diğer yandan, geçtiğimiz günlerde kamuoyuna yansıyan, bazı kişi ve kesimlere torpil yapıldığına ilişkin somut kanıt olarak nitelendirilen krokiden sonra, aynı çalışmada, deprem sonrası izin verilecek bina kat sayısı ile ilgili en üst düzeyde, bizzat Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından dile getirilen 'zemin+4 veya 5 kat' sınırına rağmen, maket görsellerde bina kat sayısının 8 olması da dikkat çekti.
ZEMİN ETÜDÜ YAPILMADI MI?
Çarşı Merkezi diye de adlandırılan kent merkezinin yeniden inşası için, Ankara'da 2 ayrı müteahhit grubuna toplam 4 milyar 460 milyon TL'lik ihale verildiği öğrenilirken, bölgede yapılan temel kazılarında 3 metreden sonra yeraltı sularının çıkması, "fore kazık" çakılarak temel güçlendirme dışında bu suların tahliyesine ilişkin bir proje yapılmadan inşaatlara girişilmesinin, bu alanda yaşanan büyük depremdeki yıkıma rağmen bu bölgede sağlıklı bir zemin etüdü yapılıp yapılmadığı sorusunu gündeme getirdi.
Valilik karşısında, Akpınar ile Turgut Temelli Caddesi girişlerinin, doğu ve batı sınırlarını çizdiği, Çevre Yolu'nun ise kuzey sınırını oluşturduğu büyük adayı kapsayan inşaat alanında yapılan kazıların ardından adeta 'göller ve havuzlar bölgesi' görüntüsü ortaya çıkar, temel çukurları sularla dolarken, 6 Şubat depremlerinin yıl dönümü dolayısıyla Malatya Turgut Özal Üniversitesi'nde düzenlenen etkinlikte konuşan Jeolog Prof.Dr. Mehmet Önal, Malatya kent merkezindeki yeraltı suları ile yerel yönetimlerin geçmişte yaptıkları yanlışlara dikkat çektikten sonra, yeni imar ve inşa döneminde mutlaka göz önünde bulundurulması gereken uyarılar yapmıştı.
"YERALTI SULARININ ÖNÜNÜ FORE KAZIKLARLA KESTİK.."
Prof.Dr. Önal, "Malatya Dolayının Depremselliği" konulu sunumunda, yeraltı suları ile ilgili şunları söylemişti:
“Çanakkale'de tektonik çalışma sempozyumunda Malatya'nın depremselliğini sunduk. Doğu Anadolu fayında büyük bir deprem olursa Çöşnük fayını tetikler. Çöşnük fayı da harekete geçerse çok sayıda yapılaşmanın altından geçen Çöşnük fayı çok büyük zarar verir. Bakın o günleri tam o zaman tanımladım. Ne zaman söylüyoruz bunu 2009 yılında. Meslektaşlarımla birlikte Malatyamızın kuzeyini çalıştık yine Amerika'da uluslararası bir dergide yayınladık sonra doktora öğrencimle birlikte sizin bu kampüsünüzün zemin etüdünü çalıştık, sıvılaşma saptadık. Uluslararası bir dergide yayınladık sonra Fransa yeraltı suyu konusunda doktora yapan bir meslektaşımı buraya getirdim.
BİR BİLENE NEDEN SORULMADI?
Malatya'nın zemini çok kötü, çok bol su içeriyor, gelin birlikte çalışalım. Birlikte çalıştık bir yayın yaptık. Malatya'nın merkezinde bol su olmasının nedeni Beydağlarından doğu batı yönlü uzanan faylar yağmur sularını taşır. Malatya'nın merkezini besliyor arkadaşlar üzülerek bir şey söylemek istiyorum. Bir Belediye Başkanı Kernek Parkı'nda 40 litre saniye olan bir fay kaynağını betonla kapattı kapatınca Fuzuli Caddesi'nde Malatya merkezinde bütün binaların zeminine su bastı başka bir Belediye Başkanı onu kırdı tekrar çıkardı. Şehirler arası alt geçitler yapıldı, bitişik nizam fore kazıklar çakıldı, önüne beton perdeler yapıldı. Hidrojeolojik yani yeraltı suyu çalışması haritası yaptım yani Malatya'nın yeraltı suyu güneyden kuzeye doğru akıyor ve biz önünü kestik, önünü kesince su şişti, şimdi Bakırcılar Çarşısı’nın temeli kazıldı, su şişti. Bir bilene neden sorulmadı. Bakın o tür suları Afyon civarında bataklık kurutma projesinde de çalıştım, yardımcı araştırmacı olarak. Sondaj yaparsınız yeraltı gözenekli geçirimli formasyon bulunca suyu oraya aktarırsınız gider. Afyon'unki öyle bir projeydi. 4-5 metre kanalla da suyu akıtırsınız. Uzun dönemde 10-15 yıl sonra su, her şeyi çürütür; fore kazık da kâr etmez. Güneyde Doğu Anadolu fayımız ve Güney Doğu Anadolu ters fayımız bulunuyor. Ben fayları çizen yer altı yapısını ortaya çıkaran bir uzmanım, uzmanı olmadığım yerlerde uzmanı getirerek beraber çalıştım. “ dedi.
'DEMİRSİZ' FORE KAZIK DIŞINDA BİR PROJE, BİR ÖNLEM YOK MU?
Çarşı merkezi inşaat alanındaki temel kazıları yapıldıktan sonra yüzeye yakın mesafede yeraltı sularıyla karşılaşılmasının ardından, bölgeye 10 bin fore kazık çakılarak temelin güçlendirilmesi yoluna gidildiği belirtilirken, bu durum yaşanan deprem felaketine ve zemin etüdünün ne kadar önemli olduğunun ortaya çıkmasına rağmen, temel kazısında suyla karşılaşılınca fore kazık önleminin gündeme getirilmesinin, bu konuda yeterli bir ön çalışma yapılmadığını ortaya koyduğu, dolayısıyla kazıklama yönteminin anlık çözüm olarak akıllara geldiği iddialarına neden oldu.
Bunun dışında, İnönü Üniversitesi Malatya MYO öğretim görevlilerinden İnşaat Mühendisi Vehbi Aluçlu, fore kazıkların demirsiz olarak sadece betondan döküldüğü yolundaki iddiaları gündeme getirirken, yetkililerden bu iddialara ilişkin herhangi bir açıklama olmadı.
Fore kazıkların iyice düşünülmüş, temelli bir çözüm olmadığı görüşleri ağır basarken, çarşı merkezi ve daha geniş alandaki inşaat çalışmalarında fore kazık sayısının artırılmasından başka bir önlem gündeme gelmedi.
Prof.Dr. Önal'ın açıklamalarına göre, halen inşaat çalışması yapılan bölgede, Çevre Yolu alt geçitleri nedeniyle yıllar önce çakılan fore kazıkların, perde duvarların, yer altı sularının güneyden kuzeye akışını engellediği ortaya çıkarken, yeni çakılan binlerce fore kazık nedeniyle suyun doğal akışının engellenmiş olacağı, bunun da zemindeki sıvılaşma sorununu sürekli hale getireceği değerlendiriliyor.
Yeraltı sularının tahliyesine ilişkin bir proje hazırlanmadan inşaatlara girişilmesinin, şehrin yeniden yanlış temeller üzerine inşa edileceği endişelerini artırıyor.
MAKET GÖRSELLERİNDE BİNALAR 8 KATLI..
Öte yandan, Malatya'nın yeniden imarı ile ilgili olarak yapılan, kroki görsellerinde bazı kişi ve kesimlere torpilli işlem yapıldığı yönündeki saptamalar nedeniyle büyük tepkilere yol açan "Malatya Kent Meydanı Konsept Projesi" adı altındaki Aralık- 2023 tarihli dökümanın içerisinde yer alan, maket görseller de, en üst düzeyde '4 veya en fazla 5 kata müsaade edileceği' yolunda bina yükseklikleri ile ilgili yapılan açıklamaları yalanlayan tasarımların bulunması da tartışma yarattı.
Valilik ve çevresine ilişkin maket görselinde (üstte), binaların 8 katlı olarak tasarlandığı görülürken, şimdiye kadar bu kat sayısını herhangi bir yetkilinin seslendirmiş olmaması, "Kapalı kapılar arkasında yapılan bu yeniden imar çalışmalarında neler oluyor?" sorularını bir kez daha sordurttu.
malatyahaber.com