Malatya'nın 6 Şubat depremlerinde uğradığı büyük yıkımın ardından kentin yeniden inşası amacıyla 'kapalı kapılar' ardında şeffaf olmayan bir şekilde hazırlanan imar plan ve projelerinde, siyaseten ya da mali olarak güçlü bazı kesim ve kişilerin menfaatleri kollanırken, 'sahipsiz' ve gücü olmayanların ise mülklerine adeta 'çöküldüğü' iddialarıyla ilgili olarak en önemli göstergelerden biri olarak gündeme gelen Söğütlü Cami, bu projeleri hazırlayanların adeta oyuncağı oldu.
Söğütlü Cami'nin ön tarafında, Akpınar girişi ile Soykan Meydanı arasındaki bölgede bulunan, yoğunlukla kuyumcu işyerlerinin bulunduğu 'Kuyumcular Adası'nın, bu alanın kent meydanına katılmasına yönelik daha önceki yıllarda da var olan düşüncelere rağmen, etkili ve güçlü lobilerin baskısıyla buraya yeniden binalar inşa edilmesi ısrarı kapsamında, ilk önce bu binaların arkasına 'gömülen' caminin bu konumuna tepki gösterilmesi üzerine, caminin adeta bir mescit şeklinde yerinin değiştirilerek Akpınar Meydanı'nın Cezmi Kartay girişi karşısına nakledilmesi projesinin de tepki görmesiyle üçüncü değişikliğin gündeme geldiği, bu kez de caminin eski belediye binasının bulunduğu yere inşasının planlandığı bildirildi.
Malatya'yı yönetenlerin ve planı hazırlayanların, 90 yıl önce hazırlanan kent merkezi imar planından dahi geride bir düşünceyle, kent meydanının eski belediye binası yıkılarak genişletilmiş olmasını gözardı ederek, Söğütlü Cami'nin 'seyyar' konumunu, en son eski belediye binasının yerine inşa düşüncesiyle sonlandırmayı düşünmeleri, kent yönetimi ve imar planı hazırlama ile ilgili yetkinliklerini tartışma konusu yaptı.
CAMİYİ ÖNCE BİNALARIN ARASINA GÖMDÜLER..
AKP içerisinde güçlü ilişkileri ve lobileri bulunduğu bilinen kuyumcu grubu, önceki yıllarda da yıkılarak kent meydanının genişletilmesi, Söğütlü Cami'nin öne çıkarılmasına yönelik birçok belediye başkanının düşüncesi olan Kuyumcular Adası'nı muhafaza etmek için, depremler sonrası Ankara merkezli bir özel mimarlık firması tarafından hazırlanmakta olan imar planına müdahale etti.
Depremlerde büyük hasar gören söz konusu kuyumcular adasındaki binalar yıktırıldıktan sonra ortaya çıkan alanın, Soykan Meydanı'ndan Akpınar Meydanı'na kadar olan alana dahil edilmesi gerektiği konuşulurken, kuyumcu lobisinin baskısıyla, bu alana yeniden yüksek katlı binalar inşa edilmesinin planlandığı anlaşıldı. Çarşı Merkezi de denilen kent merkezi imar düzenlemesine ilişkin görseller ortaya çıktığında, Söğütlü Cami'nin tamamen bina blokları arasına hapsedildiği, adeta görünmez hale getirildiği görüldü. (İlk ortaya çıkan üstteki maket görselde cami mevcut yerinde görülürken, önünde ve çevredeki binalarla tamamen kapatılmış haldeydi)
Bu durum eleştiri konusu oldu.
SONRA AKPINAR'A TAŞIDILAR..
Caminin blok binalar arasında kaybolduğu imar düzenlemesine büyük tepki gelince, kapalı kapılar ardında imar projelerini hazırlayanların, yine Kuyumcular Adası'nı muhafaza edebilmek için bu kez camiyi Akpınar Meydanı'na kaydırma düşünceleri, çarşı merkezindeki bir krokiyle ortaya çıktı.
Krokiye göre, Söğütlü Cami bulunduğu mevcut yerden, kuzey doğuya doğru kaydırılarak, caminin öne çıkarılmasına ilişkin talepleri de sözde karşılamak adına Akpınar Meydanı'nın Cezmi Kartay Caddesi alt girişi karşısına taşındığı görülüyor. (Üstteki kroki görselinde kırmızı daire içerisindeki alan Söğütlü Cami'nin mevcut yeri, mavi daire içerisindeki alan ise caminin taşınması planlanan çarşı bünyesindeki yeri)
Krokide, Söğütlü Cami 100. Yıl Carşısı ile birlikte konumlandırılarak, adeta bu çarşının mescidine dönüştürülüyordu.
Bu da tepki gördü. Birçok STK da, yaptıkları açıklamada Söğütlü Cami'nin yerinin değiştirilmesine ve adeta çarşı mescidine dönüştürme projesine karşı çıktılar.
ŞİMDİ DE ESKİ BELEDİYE BİNASININ YERİNE NAKLEDİYORLAR..
Kuyumcular Adası'nın yeniden binalarla doldurulmasıyla ilgili ısrarlarından vazgeçmeyen yerel yöneticiler ve imar planı hazırlayıcıları, bunun için eski belediye binasının bulunduğu alan ile Hükümet Meydanı'nı, Fuzuli Caddesi'nin de alt girişinin kapatılarak bu alana dahil edilmesini de kapsayan yeni bir düzenlemeyle gündeme getirirken, şehrin en önemli arterlerinden biri olan Fuzuli Caddesi'nin bir bölümünü kapatma pahasına yapılan bu girişim de tepki gördü.
Tepki ve eleştirilerden bunaldıkları anlaşılan yerel yönetici ve plan hazırlayıcılarının, şehrin geleceğine yönelik sorumluluğu hiçe sayarak, bu kez camiyi, muhafazakar çevrelerin de desteğini alacaklarını düşündükleri yeni bir alan seçimi yaptılar ve caminin eski belediye binasının bulunduğu alana yapılacağı duyurusu yapıldı.
Geçtiğimiz günlerde basın mensuplarına konuya ilişkin bir açıklama yapan Vakıflar Bölge Müdürlüğü yetkilileri, Söğütlü Cami'nin tescilli eser olmadığı için yerinin değiştirildiğini, mevcut yerine yine 70 işyerinden oluşan vakıflara ait işhanı yapılacağını, caminin ise eski belediye binasının bulunduğu halen emekliler parkı olarak kullanılan alana (üstteki fotoğrafta kırmızı daire içerisindeki bölgede) yapılacağını duyurdular.
Vakıflar Bölge Müdürü Adem Bacanlı, basın mensuplarına yaptığı açıklamada, “Bilindiği gibi Söğütlü Camii'nin eski yeri rezerv alanı. Son duruma göre Söğütlü Camisi Emekliler Parkı'nın olduğu yere müstakil bir cami olarak inşa edilecek. Yapımını da yine Malatya’mızın yetiştirdiği hayırsever Bayram Kızılaslan Beyefendi üstlendi. Emekliler Parkına Söğütlü Camisi inşa edilecek. Büyük bir cami olacak. Eskisinden daha büyük olması planlanıyor. Şu anda çalışmalar yapılıyor. Taslak çizimleri falan tamamlandı. Vakıfların mülkiyetinde olan iş yerleri kendi rezervi alan içerisinde kendisini koruyacak. Ancak camimiz Emekliler Parkında inşa edilecek. Yeni yapılacak olan caminin altında iş yeri olmayacak.” bilgisini verdi.
KUYUMCULAR ADASINI KORUMAK VE MUHAFAZAKAR KESİMİN DESTEĞİNİ ALMAK İÇİN..
Eski belediye binasının bulunduğu alanın Söğütlü Cami'nin inşa edileceği yeni alan olarak belirlenmesinin, bu konudaki karar vericilerin, Kuyumcular Adası bölümünü yeniden inşa etmeye yönelik tepkileri azaltmak, ayrıca cami yeri olarak kent meydanının bir bölümünü seçerek muhafazakar kesimin de desteğini almaya yönelik panik içerisinde verilmiş bir karar olduğu değerlendiriliyor.
Deprem nedeniyle büyük yıkıma uğrayan Malatya'da, rezerv alanlarının belirlenmesinde görülen 'torpil ve kayırma' işlemi ve Söğütlü Cami ile ilgili verilen önceki kararlar nedeniyle zor durumda kalan, yerel yönetici ve plan hazırlayıcılarının, geniş ve ferah meydana sahip yeni bir kent merkezi planlamak yerine, mevcut meydanı da daraltmayı uygun bulmalarının, Malatya'nın 90 yıl önce Alman Mimar Jansen tarafından yapılmış imar planının bile çok gerisinde olduğu, Söğütlü Cami'nin mevcut yerinde ve önündeki Kuyumcular Adası'nın da meydana katılmasına yönelik düzenleme yapılmaması halinde, Malatya'ya yazık edileceği yorumları yapılıyor.
Kent merkezindeki meydanın önemli bir bölümünün cami için tahsis edilmesiyle muhafazakar kesimlere yönelik mesaj verilirken, bu karara tepki göstererek eleştiride bulunacakları da, ‘camiye karşı çıkıyorlar’ suçlamasıyla karşı karşıya kalmamak için susturmayı hedeflediği değerlendirilen bu kararın, yeni oluşacak belediye kadrosuyla yeniden değerlendirilmesi gerektiği ifade ediliyor.
Bu arada, 31 Mart seçimlerinde gelecek yeni yerel yönetim kadrosunun, Söğütlü Cami yeri ve Kuyumcular Adası ile ilgili mevcut yapılanlara karşı bir düşünce geliştirebilecekleri yolundaki endişeler nedeniyle, gerekli zemin etüdleri ve değerlendirmeleri yapılmadan alelacele 4 milyar 460 milyon TL (4 katrilyon 460 trilyon lira) bedelle gerçekleştirilen ihalelerin ardından başlatılan inşaat çalışmalarında, en büyük önceliğin, ilk temeli atılan yerler değil, Kuyumcular bölümüne verilmesi, buradaki inşaat çalışmalarının hızla bitirilmesine yönelik çaba dikkat çekiyor. (Üstte kırmızı daire içerisinde, projedeki diğer yapılardan çok daha hızlı yürütülen Kuyumcular Adası inşaat alanı)
malatyahaber.com
KAPAK FOTOĞRAFI: Depremde ağır hasar gördüğü gerekçesiyle Söğütlü Cami'nin yıkmına karar verilmiş, yıkım birkaç günde tamamlanabilmişti. (Arşiv)
