Malatya'nın simge ve en eski yapılarından olan, 1843'te Hocazade Hacı Yusuf tarafından kendi arazisinda yaptırılan caminin, 130 yıl önce 3 Mart 1894 depreminde yıkılması üzerine, beyinlere kazınan mimariyle taştan yeniden inşa edilen ve 1914 yılında tamamlanan, resmi adı 'Hacı Yusuf Taş Camisi' olan, yerli halkın Teze Cami- Yeni Cami olarak bildiği, 24 Ocak 2020'deki Elazığ- Sivrice merkezli 6.8 büyüklüğündeki depremde önemli hasar alan, onarıldıktan sonra 6 Şubat 2023'teki Kahramanmaraş- Pazarcık ve Elbistan merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüklerindeki depremlerde büyük darbe aldı. Ana yapısı yıkılan caminin, son 4 yıldaki 3 büyük depremde yıkılmadan ayakta kalabilen üç minaresinden ikisi, caminin yeniden inşa edilmesi sürecinde yapım işini üstlenenlerce yıktırıldı. 1894 tarihindeki depremde yıkılan caminin, şerefesinden üstü bulunmayan eski minaresine ise dokunulmadı.
ÇOK TARTIŞILAN ONARIM- RESTORASYON VE BÜYÜK YIKIM..
24 Ocak 2020'de meydana gelen, 6,8 büyüklüğündeki Elazığ- Malatya depremi Malatya’nın sembolü haline gelen, yerli halkın 'Teze Cami' olarak adlandırdığı Yeni Cami ya da kayıtlardaki adıyla Hacı Yusuf Taş Camisine büyük zarar vermişti. Caminin ana kubbenin bir bölümünde çökme, duvarlarında çatlama, minare külahlarında dökülme meydana gelmişti.
Depremin ardından tehlike oluşturduğu için ibadete kapatılan 'Yeni Cami' için, depremden aylar sonra Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından ihale düzenlenmiş, ihale ile ilgili Genel Müdürlük ve Malatya Bölge Müdürlüğü arasında yaşanan sorunlara rağmen, ihalenin verildiği 'Sur Yapı' adlı firma tarafından onarım ve restorasyon çalışmalarına Ekim 2020'de başlanmıştı.
Ana kubbe ve hasar gören diğer kubbeler tamamen sökülüp değiştirilirken, doğu ve batı yan duvarlarına da payandalar eklenerek güçlendirilmişti. Caminin iç duvarları da güçlendirilirken, ahşap olan taban sökülerek temel ortaya çıkarılmış ve güçlendirme yapıldıktan sonra, taban yeniden ahşap olarak inşa edilmişti. Caminin her iki minaresi de yine şerifelerinin üst kısımlarından itibaren yenilenmişti.
ARŞİV FOTO: Elazığ- Sivrice depreminde ciddi hasar gören caminin, ana binasındaki iki minaresi tepeden hasar görmüş, restorasyon- onarım çalışmaları sırasında şerefeden üst kısmı sökülerek yeniden inşa edilmişti.
Yeni Cami, 2020'de 9 milyon 250 bin lira bedelli ihaleye rağmen, ek işler çıkarılarak 2 yıla yayılan onarım ve restorasyonun maliyeti yaklaşık 20 milyon TL'yı çıkmıştı. Caminin onarım ve restorasyon projesinin hatalı olduğu iddiaları ortaya atılarak, depreme karşı güçlendirildiği öne sürülen caminin hatalı projelerle depreme direncinin daha da azaltıldığı konuşulmuştu.
Elazığ- Sivrice depreminden sonra yapılan onarım ve restorasyonun başarısız olduğu iddiaları, 6 Şubat 2023 depremlerindeki büyük yıkımla gerçeğe dönüşürken, hayırsever bir işadamı tarafından caminin mevcut yerinde aynı mimariyle yeniden inşa edileceği açıklanmış, bir süre sonra da çalışmalara başlanmıştı.
ARŞİV FOTO: Kahramanmaraş merkezli depremlerde, Elazığ depreminden sonra yapılan onarım çalışmaları sırasında güçlendirildiği ve depreme dayanıklı hale getirildiği iddialarına karşın, bu çalışmalar sırasında el atılan yerleri tamamen hasar görmüştü. Ancak, caminin 3 minaresi ise şiddetli depremlere rağmen ayakta kalmayı başarmıştı
AYAKTA KALAN 2 MİNARE DE YIKTIRILDI..
Yeniden inşa çalışması devam eden caminin ilk binası, 1894'teki depremde yıkılırken, sadece şerefesi yıkılan minaresi ise muhafaza edilmiş, daha sonra inşa edilen caminin 2 minaresinin yanında ilk camiden kalan ve halk arasında 'yarım minare' olarak adlandırılan bu minare de, 'Teze Cami' ile özdeşleşen üçüncü minare olmuştu.
Yeni Cami'nin ana binaya eklentili 2 minare, 24 Ocak 2020'deki Elazığ- Sivrice depremlerinde, yarım olan üçüncü minare gibi ayakta kalmayı başarırken, bu iki minarenin tepe kısmında hasar meydana gelmişti.
YENİ FOTO: Yeni Caminin, Elazığ ve Kahramanmaraş depremlerine direnen minarelerinden ikisi, camiyi yeniden inşa etme çalışmaları sırasında yıktırıldı ve ilk camiden kalan ‘yarım minare’ ayakta kaldı
6 Şubat 2023'te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerde, ana binaya eklentili 2 minarenin, restorasyon gerekçesiyle el atılan şerefeden yukarı bölümleri yıkılırken, büyük kısmı yine ayakta kalmıştı.
3 büyük depremde ayakta kalmayı başaran, halk arasında da Elazığ depreminden sonra 'restorasyon- onarım için dokunulmaması' nedeniyle ayakta kaldığı yorumları yapılan iki minare de, caminin yeniden inşa edilmesi çalışmaları kapsamında tamamen yıkılırken, 1843'te inşa edilen ilk camiden kalan 'yarım' minareye ise dokunulmadı.
malatyahaber.com
