Malatya'da Suyun Enflasyon İle Dansı
Mustafa Bahadır ALTAŞ
Yeminli Mali Müşavir
mba@mbaymm.com
Malatya’nın önemli özeliklerinden biriside doğal cazibesi ile kaynağından sağlanan "İçilebilir evsaftaki şebekesinden akan içme suyudur" Malatya'nın kullanıldığı içme suyu 1946 yılından beri yetmiş altı yıldır Gündüzbey'de bulunan kaynaktan (Kaptaj Tesisi) herhangi bir arıtma yapmadan doğal olarak karşılanmaktadır. Ünlü gezgin Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Malatya için "Suyu ve havası gayet latiftir" diyerek Malatya’nın su kaynaklarının önemini belirttiği bilinmektedir.
Malatya'da şehir içme suyunun konforu siyasilerinde her zaman gündeminde olmuş ve bu konuda farklı tarihlerde belediye başkanları ve milletvekillerinden değerlendirmeler yapılmıştır.
AKP MKYK Üyesi Malatya Milletvekili Bülent Tüfenkci “Malatya ölçeğinde su çok pahalı derler ama büyükşehirler arasında Malatya en ucuz içme suyunu içiyor.” (02.08.2020)
Büyükşehir belediye başkanı Selahattin Gürkan, Er Tv’de katıldığı bir televizyon programında sunucunun sorularını yanıtlarken “Malatya büyükşehirler arasında en ucuz su içen il” diye söylemişti. (23.07.2019)
Geçtiğimiz 2021 yılının Aralık ayının başında bir grup gazetecinin MASKİ Genel Müdürlüğüne atanan Mehmet Mert’e hayırlı olsun ziyaretinde bulunduğunda, içme suyuna zam yapılmayacağına ilişkin açıklamalar, basında “Suya Bu Yıl Zam Yok” diye haber olmuştu.
Aradan daha bir ay gibi süre geçmişken 14 Ocak 2022 tarihinde yapılan Malatya Büyükşehir Belediyesi Meclis toplantısına içme suyu fiyatına şubat ayından geçerli olmak üzere % 35 oranında zam yapılmış, Nisan ayından itibaren de zamlı fiyat sonrası oluşan yeni tarife göre otomatik olarak TEFE – TÜFE oranında her ay artış yapılması kararı alınmıştı. (Her zaman olduğu gibi sorunlu ve zam içeren gündemlerin olduğu toplantılara katılmayan BBB Selahattin Gürkan bu toplantıda da yoktu)
Belediye Meclis toplantısına katılan ve yapılan bu zammı savunan MASKİ Genel Müdürü Mehmet Mert, Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Selahattin Gürkan’ın, zammın mümkün olan düzeyde minimize edilmesi talimatı verdiğini söyleyerek “Nisan ayından itibaren TEFE – TÜFE oranında zam yapılacak, vatandaşlarımız bir daha yüzde 35-40 oranında zam görmeyecek” demişti. (Yapılan bu zam 2021 yılı kasım ayın da kabul edilen Malatya Büyükşehir Belediyesi'nin 2022 yılı tahmini bütçesinde yer alan su zammının dışında)
Geçtiğimiz yıldan bugüne belirli aylardaki su faturalarına baktığımızda bir yıllık dönemde su faturalarında Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Selahattin Gürkan’ın, talimatının aksine izah edilemez bir fiyat artışının olduğu görülmektedir.
Aynı abonenin bir yıllık su faturaları :
Nisan 2021 ayı 16 m3 61,61 TL.
Temmuz 2021 19 m3 83,71 TL.
Ağustos 2021 ayı 19 m3 83,71 TL.
Eylül 2021 ayı 11 m3 49,20 TL.
Kasım 2021 ayı 22 m3 96,64 TL.
Aralık 2021 ayı 21 m3 96,11
(Bu fatura bedellerine %8 KDV %25 atık su bedeli 1,5 TL sayaç bakımı ve 11,00 TL çevre temizlik vergisi dâhildir.)
Nisan 2022 ayı 21 m3 140,82
(Bu fatura bedeline %1 KDV %25 atık su bedeli 2,25 TL sayaç bakımı ve 14,28 TL çevre temizlik vergisi dâhildir. )
Suya yapılan her zam aynı zamanda atık su bedeline de yansımaktadır.
Nisan 2021 ayına ait su faturası ile Nisan 2022 ayına ait su faturasının kıyaslanmasında su tüketim miktarında %31,25 oranında bir artış olmasına karsın su tüketim bedelinde %128,57 oranında bir artış meydana gelmiştir.
TÜİK tarafından açıklanan Nisan 2022 verilerine göre Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık %69,97, aylık %7,25 Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık %121,82, aylık %7,67 artış meydana geldiği dikkate alındığından artışın bu şekilde devam etmesi halinde 2022 yılında suya yapılacak zammın %35 oranında kalmayacağı Malatya Büyükşehir Belediye Meclisinin Ocak 2022 ayında aldığı karara göre Nisan ayından itibaren TEFE – TÜFE oranında zam yapılacak olması ile birlikte yıl sonuna kadar suya yapılacak zammın toplamda %200 ün üzerine çıkacağı kaçınılmaz olacaktır.
Düne kadar Türkiye’nin en ucuz suyunu içen Malatyalılar bu zamlardan sonra Türkiye’nin en pahalı suyunu içeceklerdir.
Sudaki KDV oranının %8 den %1 düşmesine rağmen su fiyatındaki bu artış nasıl ve ne amaçla yapıldığı bir anlam vermek mümkün değildir.
Ekonomide yaşanan olumsuzluklar, artan enflasyon ve hayat pahalılığı dikkate alındığında vatandaşların üzerindeki geçim sıkıntısını azaltmak ve onlara bir nebzede olsun destek olmak için Malatya Büyükşehir Belediye Meclisinin su ile ilgili Nisan ayından itibaren uygulamaya koyulan TEFE – TÜFE oranında zam uygulamasını yeniden değerlendirmesi gerekiyor.
Malatya Büyükşehir Belediyesine Bağlı MASKİ ait internet sitesinde yayınlanan su tarifesine göre Mayıs ayı içinde tüketilen su bedeline %5,46 zam yapılacağı belirtilmektedir.