Arka Bahçede Unutulan Okullar: İMAM HATİPLER

Malatya’da eğitimin 'ciddi krizden geçtiğini' yazmıştık, bu kronikleşmeye evrildi.

Orhan TUĞRULCA Yazdı Tarihçi-Yazar otogrulca@hotmail.com

Malatya’da eğitim “kriz”den kronikleşmeye evrildi. 2012 yılında ilk defa geniş kapsamlı bir araştırma yaparak Malatya’da eğitimin “ciddi bir krizden geçtiğini” ifade etmiştik.

İki yıl aradan sonra yani 2014 yılında; “Anadolu ve Fen liselerinde Dönüşüm Sorunu”, “Lise Sistemi Kilitlendi”, “Milli Eğitimde Meritokratik Müdür Arayışı” gibi… Birçok başlık üzerinden yeniden bir değerlendirmeye giderek Malatya’da eğitimin bırakın krizden çıkmayı tam anlamıyla bir kaos yaşandığını ifade etmiştik. Malatya ölçeğinde eğitimin ne durumda olduğunu merak eden okuyucularımız bizim malatyahaber.com'daki eğitimle ilgili makalelerimize bakabilirler. 2014 yılından bugüne iki yıl geçti. 2016 yılı itibariyle Malatya’da eğitimde yaşanan başarısızlığın neden kronik bir hal aldığını bu durumun neden içselleştirildiğini yayınladığımız araştırma makaleleriyle anlamaya çalışıyoruz.

Eğitim, toplumun hemen her bireyine dokunan bir mesele olduğunu biliyoruz. Gerek Malatya’da gerekse Türkiye geneli eğitimin verilerini ortaya koyarken ilgililerin sorunu çözme iradelerine yardımcı olmasını temenni ederek araştırmamızı olabildiğince yapıcı bir kurgu ile ele almayı planlıyoruz.

Bu bağlamda ele alacağımız ikinci başlık İmam Hatip Liseleri olacaktır. Zira siyasi iklim açısından bakıldığında bu okulların son 14 yıldan buyana çoktan “arka bahçe” olmaktan çıkıp ön bahçede iyi bir mesafe almış olması gerekirdi. Bilhassa uzunca bir süre bu okulların önünde oluşturulan kat sayı barikatı 1 Aralık 2011 tarihinde kaldırıldıktan sonra gözle görülür bir başarının ortaya çıkmış olması beklenirdi. Oysa durum hiçte beklendiği gibi değil. Genel olarak lise sisteminde özel olarak yakından bakıldığında Anadolu liseleri ve mesleki eğitimin bir parçası olarak (Halk böyle görmüyor) görülen İmam Hatip Liselerin durumunda ne yazık ki bir olumlu gelişme olmadığı gibi gerileme yaşanmaktadır.

Bu makalemizde İmam Hatip liselerini birkaç parametre üzerinden yakın markaja alarak durumu anlamaya çalışacağız. Bu değerlendirme, İmam Hatip liselerinin içinde bulunduğu çıkmazın tüm detaylarını kapsamadığını sadece OSYM ve MEB verileri üzerinden bir anlama çabası olduğunu peşinen belirtmemde yarar var.

Öncelikle ÖSYM’nin son sınıflar üzerinden yayınladığı bazı istatistikleri paylaşmak istiyoruz:

YGS’ ye Giren Öğrenci Sayıları: Anadolu lisesi programı uygulamayan İmam Hatip Liselerin hem Türkiye genelinde hem de Malatya özelinde 2011 yılında itibaren YGS’ ye girenlerin sayısında bir artış olduğu söylenebilir. 2011 yılında Türkiye genelinde YGS’ ye girenlerin sayısı 17.926 iken, 2015 yılında YGS’ ye girenlerin sayısı 47.490’ a çıkmıştır.

Burada asıl dikkat çekmek istediğimiz husus İmam Hatip Liselerinin 9 sınıfa kayıt yapan öğrenci sayıları ile mezun olup YGS’ ye giren öğrenci sayısı arasındaki uçurumdur. Ancak burada hemen bir istatistikî sorunumuzun olduğunu belirtelim. Zira MEB yıllar itibariyle derlediği istatistiklerini 9 sınıfa yeni başlayan öğrencileri “Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumları” ile birlikte vermektedir.(1) Dolayısıyla 9 sınıfa başlayan İmam Hatip Liselerinin tam sayılarına ulaşamıyoruz. Bu haliyle bile içinde İmam Hatip liselerinin de bulunduğu Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumlarının 9 sınıfına başlayan öğrenci sayısı ile mezunların sayısı arasında ciddi bir fark ortaya çıkmaktadır.

Örneğin;
2011-2012 öğretim yılında içinde İmam Hatip liselerinin de bulunduğu Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumlarına Türkiye genelinde kayıt yapan öğrenci sayısı: 525.069 dur. Dört yıl sonra yani 2014-2015 yılında bu rakama yakın bir mezun beklenirken, Türkiye genelinde içinde İmam Hatip liselerinin de bulunduğu Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumlarında mezun olanların sayısı: 428.888 olarak karşımıza çıkmaktadır.(2) Bu rakamların anlamı şudur: 2011-2012 yılında Türkiye genelinde 9. Sınıfa başlayan öğrencilerin ℅19,5 u, mezun olmadan örgün eğitimin dışına çıkmıştır.

2011-2012 yılında bu okullarda başlayan 525.069 öğrenciden dört yıl sonra YGS’ ye giren öğrenci sayısında ise daha ciddi bir sorun görülüyor. Zira bu 525.069 öğrencinin sadece 62.061’i YGS ‘ye başvurmuştur.(3) Geriye kalan 463.000 kişi YGS’ ye ulaşmadan buharlaşmıştır. Yüzdelik açıdan bakıldığında 2011-2012 yılında bu okullara başlayan öğrencilerin sadece ℅11,8’i YGS sınavlarına ulaşabilmiştir. Benzer rakamları Malatya içinde pekâlâ çıkarabiliriz.

Lisansa Yerleşen Aday Sayısı: Anadolu İmam Hatip liselerin ve İmam Hatip liselerin lise son sınıf düzeyinde üniversiteye yerleşme konusunda da ciddi bir başarısızlık görülmektedir. Anadolu İmam Hatip Liseleri ve İmam Hatip Liselerini birlikte değerlendirdiğimizde:

Örneğin;
2011 yılında İmam Hatip ve Anadolu İ.H.L.Türkiye geneli üniversiteye yerleştirme oranı ℅22,8
2012 yılında ℅19,6
2013 yılında ℅23,2
2014 yılında ℅23,5
2015 yılında ℅25,0
olarak hesaplanırken,(4)

Aynı tarihlerde Anadolu liselerinin;
2011 yılında:℅50,01
2012 yılında:℅62,57
2013 yılında:℅64,44
2014 yılında :℅58,33
2015 yılında:℅57,77 (5) olarak hesaplanmıştır.

Üniversiteye yerleştirme oranları dikkate alındığında İmam Hatip ve Anadolu İ.H.L. ile Anadolu Liseleri arasındaki uçurum açıkça görülmektedir.

Malatya özelinde de benzer bir başarısızlığı görmek mümkündür: Örneğin;
2011 yılında Malatya geneli İ.H.Liselerin üniversiteye yerleştirme oranı ℅23,8
2012 yılında ℅18,3
2013 yılında ℅20,6
2014 yılında ℅24,4
2015 yılında ℅25,4

Görüldüğü üzere Malatya’daki Anadolu İmam Hatip Liseleri ve İmam Hatip Liselerin başarı durumu ile Türkiye geneli Anadolu İmam Hatip Liseleri ve İmam Hatip Liselerin başarı durumu neredeyse birebir örtüşmektedir.(6)

YGS-4 (Tarih-Coğrafya-Felsefe-Din Kültürü) Ortalaması: Anadolu İmam Hatip Liseleri ve İmam Hatip Liselerin YGS’ de kendi alanlarına en yakın parametre YGS-4’tür. Müfredatları dikkate alındığında bu öğrencilerin en fazla YGS-4 parametresinde başarılı olmaları beklenmektedir. Ancak bu parametrede de Anadolu İmam Hatip Liseleri ve İmam Hatip Liselerin yine istenilen ortalamanın çok altında seyrettiğini görüyoruz. Yıllar itibariyle bakıldığında;

2011 yılında Türkiye geneli YGS-4(Tarih-Coğrafya-Felsefe-Din Kültürü) Ortalaması:236,106 2011 yılında Malatya YGS-4 Ortalaması:235,599
2012 yılında Türkiye geneli YGS-4 Ortalaması:229,576 2012 yılında Malatya YGS-4 Ortalaması:232,188
2013 yılında Türkiye geneli YGS-4 Ortalaması:235,912 2013 yılında Malatya YGS-4 Ortalaması:243,476
2014 yılında Türkiye geneli YGS-4 Ortalaması:228,606 2014 yılında Malatya YGS-4 Ortalaması:240,805
2015 yılında Türkiye geneli YGS-4 Ortalaması:214,972 2015 yılında Malatya YGS-4 Ortalaması:232,825

Türkiye ve Malatya’nın son beş yılı dikkate alındığında Malatya her ne kadar Türkiye ortalamasının üzerinde görülse de Anadolu liselerinin ortalamaları esas alındığında bunun başarı olarak görülemeyeceği açıktır.

Örneğin; Anadolu Liselerinin Türkiye geneli son beş yılına baktığımızda YGS-4(Tarih-Coğrafya-Felsefe-Din Kültürü) Ortalaması;
2011 yılında Anadolu Liseleri YGS-4(Tarih-Coğrafya-Felsefe-Din Kültürü) Ortalaması: 323,404
2012 yılında Anadolu Liseleri YGS-4 Ortalaması: 308,079
2013 yılında Anadolu Liseleri YGS-4 Ortalaması: 301,165
2014 yılında Anadolu Liseleri YGS-4 Ortalaması: 277,653
2015 yılında Anadolu Liseleri YGS-4 Ortalaması: 256,714

Son bir istatistik daha verip makalemize son vermek istiyoruz. 1980 sonrası ve 1990’lı yıllarında İmam Hatip Lisesi mezunları Türkiye’nin en seçkin Fakülteleri olarak kabul edilen Hukuk, Siyasal ve Tıp Fakülteleri kontenjanlarında önemli bir paya sahip iken bugün ne durumdalar? Bu sorunun cevabını https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-anasayfa.php adresinde bulmak mümkündür. Bilgileri devşirmek zor olsa da 32 Hukuk Fakültesinin tamamını, sonuçları değiştirmediğine kanaat getirdiğimiz 71 civarındaki Tıp Fakültesinin 18 tanesine, Ankara ve İstanbul Siyasal Bilgiler Fakültesinin kontenjanlarına 2015 yılında kaç İmam Hatip Lisesi mezunu yerleşebilmiştir.? Sonuçlar tahmin edileceği üzere çok düşük.

32 Hukuk Fakültesi kontenjanın sadece ℅1,4 ü,
71 Tıp Fakültesi kontenjanın sadece ℅ 0,3 ü, (18 Fak. üzerinden kıyaslama yapılmıştır)
2 Siyasal Bilgiler Fakültesi kontenjanın ise sadece ℅3,1’ ne (İ.İ.B.Fak. dâhil edilmemiştir.) İmam Hatip Lisesi mezunu yerleşebilmiştir.(7)

Hal böyle iken bazı dernek, vakıf sendika ve il müdürleri elele verip İmam Hatip Ortaokulu ve İmam Hatip Liselerinin sayılarını arttırmaya çalışmalarının nedeni nedir? Bunların içinden siyasi çevrelere yaranıp ikbal peşinde olanlar hariç büyük bir kısmının samimiyetinden şüphe yok. Yıllardır dışlanan, önüne bariyer ve hendekler kazılan, neredeyse tamamının orta ve alt gelir grubuna mensup aile çocuklarının gittiği bu okulların başarı durumu masaya yatırılmadan sadece sayılarını arttırmak samimiyetle ne kadar bağdaşmaktadır. Üstelik siyasi iklimin bu kadar müsait olduğu bir ortamda bu okulların neden hala başarısızlığa mahkûm edildiğinin sorgulanması gerekmez mi? Her yıl Türkiye genelinde ve Malatya’da İmam Hatipler gecesinde geçmişi yâd ederek kendi ikballerinin basamaklarını oluşturanlar, halkın “çocuğum hem İmam Hatip’e gitsin hem de Avukat, Doktor, Mühendis olsun” taleplerine kulak tıkayıp “itaat edenlerin sayısını arttırmaya çalışmaları” ne kadar ahlakidir.

2016 yılında Proje Okulu olarak açılan Selahaddin Eyyubi Anadolu İmam Hatip Lisesi, İmam Hatip Liselerinin makûs talihini hangi oranda değiştirebileceğini ise hep birlikte izleyeceğiz.

Sonuç itibariyle; 1-Anadolu İmam Hatip Liseleri ve İmam Hatip Liseleri, hükümetin tüm liselerde Siyer, Kuranı Kerim ve Arapça gibi seçmeli ders sistemine geçmesi İmam Hatip liselerine olan ihtiyacı büyük oranda ortadan kaldırmıştır.

2-Sınav sisteminin uygulandığı bugünkü lise yerleştirme uygulaması Anadolu İmam Hatip Liseleri ve İmam Hatip Liselerini içinden çıkılmaz bir başarısızlığa mahkûm etmiştir. Örneğin; 2015 yılında Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş (TEOG) sisteminde uygulanan okul taban puanları sıralamasına göre Malatya’da 376,55 taban puanı ile adını vermeyi uygun bulmadığımız bir Anadolu İmam Hatip Lisesi 22 sırada yer alabilmiştir. Kız öğrencilerin tercih ettiği bir okulumuz ise ancak 33 sırada yer almıştır. Özel bir önlem alınamadığı takdirde hiçbir İmam Hatip Lisesinin bu bandın ilerisine geçmesi mümkün olamayacaktır. Zira velilerimiz çocuğunun TEOG puanı ne olursa olsun son on yılda oluşan Anadolu liseleri sıralamasını dikkate alarak en başa Fen Lisesini koyarak ardından taban puanı en yüksek Anadolu lisesinden başlayarak değişmez sıralamaya göre tercihlerini yapmaktadır.

3- Son zamanlarda giderek arttırılan Anadolu İmam Hatip Liseleri ve öğrenci sayısı başarısızlığa mahkûm edilen öğrenci sayısını arttırmaktan başka bir anlam ifade etmemektedir. Zira bu lise sistemi devam ettiği sürece akademik başarısı yüksek öğrencilerin bu okullara gitme şansı bulunmamaktadır.

4-Uygulanan sınav sistemi ile tüm liselerde uygulamada olan seçmeli ders sistemi İmam Hatip Liselerini hem başarısızlığa mahkûm ettiği hem de ihtiyaç olmaktan çıkardığı için sürdürülebilirliği masaya yatırılmalıdır. 1924 yılından bu yana varlığını sürdürme çabasında olan bu okulların din eğitimi misyonu, tüm liselerde yürürlükte olan seçmeli derslerin daha işlevsel hale getirilmesi bağlamında tartışılması gerekir.

Darbe sonrası başta askeri okullar olmak üzere ülkenin önemli kurumsal yapılarına neşter vurulurken genel olarak lise sisteminin özel olarak İmam Hatip Liselerinin masaya yatırılması temennisi ile…

Bir sonraki makalemiz “Anadolu Liseleri Çıkmaz Sokakta!”

_________________

KAYNAKLAR 1)http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_03/30044345_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2015_2016.pdf 2)MEB İstatistikler 3)Anadolu İmam Hatip Liseleri ile İmam Hatip Liselerin toplamı alınmıştır.(OSYM İstatistikler) 4)http://www.osym.gov.tr/belge/1-128/sureli-yayinlar.html 5)http://www.osym.gov.tr/belge/1-128/sureli-yayinlar.html 6)http://www.osym.gov.tr/belge/1-128/sureli-yayinlar.html 7)Ayrıntıları incelemek isteyenler için; “ https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-anasayfa.php”