Eğitimin Sorunları-2: Anadolu ve Fen Liselerinde Dönüşüm Sorunu
Orhan TUĞRULCA
Tarihçi/Yazar
otogrulca@hotmail.com
Bakanlığımızda son zamanlarda gerçekten bilmediğimiz şeyler yaşanıyor. Ve üstelik “bilge” kişiliğinden asla şüphemiz olmayan bir bakan döneminde yaşanmaktadır. İlkokul ve Ortaokullarda neler oluyor bilemem. Ancak lise sisteminde akıl tutulmasına varacak düzeyde belirsizlikler yaşanmaktadır.
-Normal liselerden Anadolu liselerine dönüşüm,
-TEOG ve benzeri yerleştirmelerde yaşanan tıkanmalar,
-Yine TEOG yerleştirmelerinde ortaya çıktı ki düz liselere sessiz sedasız ve hiçbir öngörü ortaya koymadan geri dönüşün yaşanıyor olması,
-Okullardaki sosyal barışı ciddi bir şekilde tehdit eden idareci atamaları,
Bütün bu gelişmeler üst üste konulduğu zaman, eğitim adına son yıllarda cumhuriyet tarihi dikkate alındığında hükümetin büyük bir risk alarak devrim niteliğindeki kazanımlarının bir avuç bürokrasi tarafından yutulmaya başlandığı yolunda ciddi endişeleri beraberinde getirmektedir. Bu gelişmeler bize istemesek de akla bir ihtimali getiriyor; “birileri bilinçli bir çökertme hareketi mi yürütüyor”?
Bu endişelerimizi bir sonraki makalemizde daha açık bir şekilde ortaya koymaya çalışacağız.
Bu makalemizi son zamanlarda yaşanan dönüşümlere ayırmak istiyoruz.
Son zamanlarda liselerde bir dönüşüm sorunudur, gidiyor. Bakalım nereye varacak. Önce düz liseler kapatılıp Anadolu liselerine dönüştürüldü, bu yıl da mevcut 226 Anadolu Öğretmen lisesi kapatılıp yeni bir dönüşüme tabi tutuldu. Son dört -beş yıldan buyana liselerin statüsünde bir türlü karar kılınamıyor olması lise eğitiminde ciddi sorunlar olduğunu göstermektedir. Bu sorunların neler olduğunu elbette ki burada sayıp dökecek değiliz. Geçenlerde “Anadolu Liseleri Nereye…” başlığı ile yayımladığımız makalede, 2010 yılından başlamak üzere düz liselerden Anadolu liselerine dönüşümün başarılı olamayacağını ileri sürerek son dört yılda (2010-2014) YGS ve LYS puan ortalamalarında görünür bir düşüşün yaşandığını ortaya koymuştuk. Yeni açılan Fen ve Sosyal Bilimler Liselerinin kontenjanlarının açıklanması ile birlikte Anadolu liselerinin 2014-2015 yılından itibaren sonun başlangıcını yaşayacaklarını şimdiden görmek mümkün. Nasıl mı?
Önce şu rakamları aklınızda tutunuz: Zira Anadolu liselerinin çöküş sırrı aşağıda Anadolu liseleri ve Fen Liseleriyle ilgili vereceğimiz rakamlarda gizli.
ÖSYM nin bize sunduğu sonuçlara bakıldığında;
2010-2014 arasında Lisans Yerleştirme Sonuçlarının (LYS) MF(Matematik- Fen) puan ortalaması, TM (Türkçe-Matematik) puan ortalaması ve TS (Türkçe-Sosyal) puan ortalamasını ifade eden
Toplam puan ortalaması:
2010 yılında; 335,531,
2011 yılında; 325,799,
2012 yılında; 307,588,
2013 yılında; 296,886 ve
2014 yılında; 278,081’ düşmüştür.
Dikkatinizi çekerim, bu sonuçlar henüz bu yıl Türkiye genelinde yeni açılan 78 Fen Lisesinin ve 53 Sosyal Bilimler Lisesinin Anadolu liseleri aleyhine çekeceği 14.340 öğrencinin sonuçları henüz ortada yok iken.
Sanırım ne demek istediğim tam anlaşılmıyor! Aşağıda vereceğim bilgilerle tam olarak neyi anlatmaya çalıştığımız belki daha iyi anlaşılacaktır:
Malum Milli Eğitim Bakanlığı Türkiye’de mevcut 226 Anadolu Öğretmen Lisesinin;
78 tanesini Fen Lisesine,
53 tanesini Sosyal Bilimler Lisesine ve
95 tanesini de Anadolu Lisesine dönüştürdü.
2014-2015 yılında bu okulların toplam kontenjanları şu şekilde;
78 Adet Fen Lisesinin kontenjanı: 8.550
53 Adet Sosyal Bilimler Lisesinin kontenjanı: 5.790
Toplam kontenjan: 14.340
Bu rakamlar bize şunu gösteriyor: 2013-2014 öğretim yılında Fen Liselerinin 9. sınıfına 15.780 öğrenci, Sosyal Bilimler Liselerinin 9. Sınıfına 2.782 öğrenci alan Bakanlık toplamda 18.562 öğrenci almıştır.
2014-2015 öğretim yılında ilave 14.340 öğrenci daha ekleyerek toplamda 32.902 öğrenci almış olacaktır.
Bakanlık böylece son iki yılda Fen Liselerinde ve Sosyal Bilimler Liselerinde hem kontenjan artışına giderek hem de bu yıl yaptığı gibi 78 adet Fen Lisesi ve 53 adet Sosyal Bilimler Lisesini açarak toplamda 18.562 öğrenciyi Anadolu liselerinden çalmış olacaktır.
Nasıl mı çalacak!
Nasıl çalacağını ÖSYM nin “2013-Lisans Yerleştirme Sınavları (2013 –LYS) Sonuçları” sayısal verilerine bakmamız yeterlidir.
ÖSYM söz konusu bu verilerinde “2013-LYS Okul Türlerine Göre Dağılım” diye bir tablo vermiştir. Bu tablodaki ayrıntılara girmiyoruz. Sadece Fen Liselerinin ayrıntısına baktığımızda;
Fen Liseleri (2013)
Aday Sayısı: 9.066
MF-1,2,3,4’ ten (Matematik- Fen) Giren aday sayısı: 8.375
Bu rakamların anlamı şudur; Fen lisesinde okuyan ve sınava giren 9.066 öğrenciden 8.375 öğrenci (℅92,3) Matematik- Fen (MF-1, MF-2, MF-3, MF-4) puanlarıyla sınava girmiş ve kazanmıştır.
Aynı sınavda Anadolu Liselerinden sınava giren 162.976 öğrenciden 94.128’ de yine Matematik- Fen (MF-1, MF-2, MF-3, MF-4) puanlarıyla sınava girmiş ve kazanmıştır.
İşte Bakanlık 2014-2015 öğretim yılında Fen liselerine gidecek olan yaklaşık 16 bin öğrenciye ek olarak 18.562 öğrenciyi (Sosyal Bilimler dahil) Anadolu liselerinden Fen Liselerine kaydırmış olacaktır.
Türkiye geneli için yapmış olduğumuz değerlendirmelerin benzerini Malatya için de pekâlâ yapabiliriz. Ancak tek tek illerle ilgili değerlendirme yapmakta ciddi bir sorunumuz var. Zira ÖSYM 2013 yılında aldığı bir kararla İllerin sınav başarı sıralamasını yayınlamadığı gibi İllerin sınav istatistikleri ile ilgili diğer ayrıntıları da kamuoyu ile paylaşmamaktadır. Örneğin söz konusu bu yazıda Malatya’nın Anadolu ve Fen liselerinde Matematik- Fen (MF-1, MF-2, MF-3, MF-4) puanlarıyla sınava girmiş ve kazanmış olan öğrenci istatistiklerini elde edemiyoruz. Aslında Temmuz başlarında Milli Eğitim Müdürlüğümüz liselerden LYS başarısı ile ilgili birtakım istatistikler toplamıştı. İl geneli okullarımızın ne durumda olduğu öğrenmek üzere Milli Eğitim Müdürlüğümüzün Ortaöğretim şefliğinden bilgi talebinde bulunmamıza rağmen söz konusu “istatistiklerin dağınık halde olduğunu” ve dolayısıyla toparlayıp veremeyeceklerini ifade ettiler.
Bu bilgi yoksunluğuna rağmen mevcut Fen lisesine ek olarak bu yıl açılan üç yeni Fen lisesinin (Malatya Fen Lisesi, Fethi Gemuhluoğlu Fen Lisesi, Akçadağ Fatih Fen Lisesi ve Arapkir Kerem Aydınlar Fen Lisesi) toplam kontenjanı dikkate aldığımızda 600 öğrencinin sadece Malatya’da Matematik Fen Bilimleri (MF-1, MF-2, MF-3, MF-4) alanında yarışacağı ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla yukarıda Türkiye geneli için taşıdığımız kaygılarımız Malatya içinde geçerli hale gelmektedir.
SONUÇ;
Okuyucularımızın kafasını daha fazla yormadan sonuca varalım:
1- Matematik- Fen eğilimli öğrencilerin Anadolu liselerinden Fen liselerine yönlendirilmesi ile Anadolu liseleri bir kez daha ağır bir yara alacaktır. 2010 Yılından bu yana yaşanan dönüşümle zaten hızlı bir gerilemenin içinde idiler. (“Anadolu liseleri nereye” adlı makalemize bakınız)
2- Fen liselerinde dört yıl sonra bilhassa Matematik- Fen (MF-1, MF-2, MF-3, MF-4) puanlarıyla sınava girecek olan öğrenci potansiyelinde ciddi bir birikme meydana gelecektir. Zira yukarıda da verdiğimiz üzere; örneğin 2013 yılında Fen lisesinde okuyan ve sınava giren 9.066 öğrenciden 8.375 öğrenci Matematik- Fen (MF-1, MF-2, MF-3, MF-4) puanlarıyla sınava girmiş ve kazanmıştır.
MF-1, MF-2, MF-3 ve MF-4 puanıyla hangi bölümlere girilmektedir diye baktığımızda karşımıza; başta Tıp Fakülteleri olmak üzere, Diş Hekimliği, Sağlık Yönetimi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Hemşirelik, Fen, Fizik, Kimya ve Matematik Öğretmenliği ile Elektrik Elektronik Mühendisliği ve diğer mühendisliklerin olduğunu görüyoruz.
Fen liselerinden mezun olacak bu öğrenciler doğal olarak bu bölümler üzerinde bir baskı oluşturmaya başlayacaklardır. Bu konuda bir planlamanın yapılıp yapılmadığını doğrusu bilmiyoruz. Ancak görünen bir gerçek var ki o da dört yıl sonra Fen Liselerinden 8-10 bin öğrenci yerine 30 bin civarında öğrenci mezun olmaya başlayacaktır. Bunun hangi noktalarda sorun yaratacağını şimdiden kestirmek zor değildir.
KAYNAKLAR:
1-ÖSYM Arşiv
2-MEB İstatistik
3-MEB 2010-2014 Stratejik Planı
4-http://www.memurlar.net/haber/389111/
