Malatya'ya Fark Katan Bir Müze
Kendinizi ailenizi dostunuzu ödüllendirmek istiyorsanız yolunuz buraya düşmeli..
Nezir KIZILKAYA Yazdı nezirs@mynet.com
Kentlerin kimliğini o kentin “süreklilik kazanmış” olan ayırt edici özellikleri belirler. Bu özelliklerin oluşturulması ve yaşatılması ile ilgili çalışmalar, kent kültürüne yapılan önemli katkılardır. Bu anlamda kente katkı sağlayabilecek çok sayıda araç kullanılabilir. Bunların içerisinde de, geçmişi bugünle tanıştıran ve yarınlara taşınmasında önemli rol oynayan, kültürel mirasın toplandığı, saklanıp korunduğu, bilimsel araştırmaların yapıldığı ve sergilendiği yerler olan müzeler önemli bir yere sahiptir.
Müzeler, içinde bulundurdukları somut nesneler, tarihi ve kültürel varlıkları ile yaşamı renklendirir, eğitir, estetik duygusuna önemli katkılar sağlayarak, sergilenen objelerin her birinin hikâyesini görsel olarak belleğimize yerleştirir. Bu işlevleri göz önünde bulundurulduğunda müzelerin dinamik birer eğitim ve kültür merkezi olduğu da açıkça görünmektedir.
Sahip oldukları olanaklar göz önünde bulundurulduğunda, kent kültürünün korunması ve geliştirilmesinde, belediyeler ilk akla gelen kurumlardır. Konunun ciddiyeti düşünüldüğünde, bu görevin kaçınılmaz olduğu da çok açık ortaya çıkmaktadır. Kurumsal bir organizasyon gerektiren bu tür çalışmalar Malatya için de geçerlidir.
Türkiye’nin sayıca en büyük fotoğraf makinesi müzesini bu kente armağan eden Büyükşehir Belediyesi bu anlamda üzerine düşen görevlerden birini başarıyla yerine getirmiştir.
Evet; Malatya Büyükşehir Belediyesi’nin önemli kültür projelerinden biri olan “Fotoğraf Makinesi Müzesi”den bahsedeceğiz bu yazımızda.
1800’lü yılların son çeyreğinden günümüze kadar olan 140 yıllık bir zaman dilimine ait fotoğraf makinelerini, son derece ustaca sergilenerek bir arada görme olanağı sunan Şehit İbrahim Tanrıverdi Kültür ve Sanat Sokağı’ndaki bu mekânı tanıtmaya çalışacağız.
Müzede sergilenen fotoğraf makinesi ve aksesuarların büyük çoğunluğu Sakarya’da yaşayan Malatya asıllı koleksiyoncu Baki Tamer Selçuk’dan alınmış. Böyle geniş kapsamlı bir koleksiyonun satın alınmasının son derece isabetli bir karar olduğuna inanıyorum. Koleksiyonun büyüleyici havası, bende paha biçilemez algısı oluşturduğundan maliyetini sorma gereği dahi duymadım. Şu anda sınırsız kaynaklar tahsis edilse dahi bu nitelik ve nicelikte ikinci bir koleksiyonun 5-10 yıl içerisinde oluşturulması pek mümkün görünmüyor.
En eskisi 1876 model Fransız yapımı bir makine olan 1890 fotoğraf makinesinin yer aldığı müzede, fotoğrafın icat edilmesinden sonraki süreç içerisinde bu kavramın kapsadığı ne kadar makine ve aksesuar varsa bir araya getirilmiş ve ziyaretçilerin beğenisine sunulmuş. 19. yüzyılda üretilmiş ilk makinelerden, günümüz dijital makinelerine kadar, yüzlerce model fotoğraf makinesi müzedeki yerini almış.
Fotoğrafla ilgili bütün aksesuarlar, objeler, hatta bir film yıkama ve kart baskı laboratuarı bile mevcut. Ayrıca müze içerisinde küçük bir sürpriz bizleri bekliyor; Minyatür bir sinema salonu. Müze görevlisinin film makinesini çalıştırabileceğini söylemesi ile gözlerim parlıyor adeta. Yıllar sonra bir film makinesi sesi duymak doğrusu oldukça keyif verici dakikalar yaşatıyor.
Müze, bizi 1800’lü yılların sonlarından başlayan bir zaman yolculuğuna çıkartıyor adeta. Fotoğraf makineleri garip bir şekilde geçmişte kalmış ne kadar hatıramız varsa getirip önümüze koyarak, anılarımızı bir fotoğraf karesi şeklinde bugüne taşımamıza yardım ediyor. Mazinin gölgesinde serinleme fırsatı veriyor bize. Nesnenin bilgiye dönüştüğü bu mekân, baştan sona incelendiğinde farkında olmadan ziyaretçilere bir fotoğrafçılık okulu işlevi ile kapsamlı bir fotoğrafçılık eğitimi veriyor.
Sergilenen makine ve aksesuarlar kendilerini tanıtım kılavuzlarından, seminerlerden ve konferanslardan daha iyi ifade ediyorlar. Fotoğrafçılık ile ilgili makine ve aksesuarlar hakkında hiçbir bilgiye sahip olmadan girdiğimiz müzeden koltuklarımızı kabartacak kadar bilgi yükü ile çıkıyoruz.
Ülkemizin çeşitli şehirlerinde özellikle de büyük şehirlerde benzer konseptlerdeki müzelerin içerik olarak bu kapsamda olmamasına rağmen ücretli gezilebildiği göz önüne alınırsa, “Fotoğraf Makinesi Müzesi”nin ziyaretçilerine ücretsiz hizmet etmesi de ayrı bir övgü nedeni. Aslında olması gereken de bu.
Müzelerin toplumun kültürel gelişiminde eşsiz katkıları olduğunu hepimiz biliyoruz. Bu yüzden de ben kişisel olarak bütün müzelerin bırakın ücretli olmasını, insanları oraya çekmek için özel çalışmalar yapılması gerektiğine inanırım. Bu anlamda müzenin ücretsiz olması değerini bir kat daha artırıyor.
Ben bütün Malatyalıların Fotoğraf Makinesi Müzesi’ni mutlaka görmelerini, özellikle de il dışından gelen misafirleri ile birlikte müzeyi ziyaret etmelerini oldukça önemli bulduğumu belirtmek istiyorum. Kendinizi, ailelerinizi dostlarınızı ödüllendirmek istiyorsanız yolunuzu Şehit İbrahim Tanrıverdi Kültür ve Sanat Sokağı’na düşürün ve müzenin keyfini çıkarın.
Amatör bir "müzesever" gözüyle bakınca bu mekân, uygulamaları ile kentte yapılan yaşamsal ve mekânsal değişimlerden dolayı birçok olumsuz eleştiriye ve tartışmaya konu olan Büyükşehir Belediyesi için alkışlanacak bir hizmet olmuştur. Kaldı ki yapılan hizmetlerin de eleştirilerin de Malatya’yı çağdaş mekânlara ve daha iyi bir yaşama taşımak beklentisi ile yapıldığına inanıyorum. Bu arada müzenin fotoğraf ve onunla ilgili her türlü aksesuar bağışına (isminiz ile sergilenmek kaydı ile) açık olduğu bilgisini de vermek istiyorum.
Artık kentimizde kültürel unsurların azlığından yakınıp “Malatya’da vakit geçiremiyoruz ki” diyerek mazeret üretmeyi bırakmalı, yapılan bu ve benzeri hizmetlere sahip çıkmalıyız.
Müzenin ziyaretçi sayısının artması, benzeri kültürel yatırımların çoğaltılması için belediyeler ve diğer kurumları da teşvik edecek, Malatya’nın omuzlarına bir yıldız ekleyen bu ve benzeri çalışmalar, kente “süreklilik kazanmış” ayırt edici özellikler kazandırarak Malatya’yı kentler liginde bir üst klasmana taşıyacaktır.
